Katalog

CUMHURİYETDERGİ dördüncü sınıf öğrencılen ıse sahnenin önündeyerlerınıalmıştı. "Ana, 197475 yılları arasında kimisi ce"sahne çalışması" kapsamında 7aevınde, kımısı dışarıda olan genç aydınlar tarafindan,kolektıfolaıakTürkçe'yeçcvnlhazırladığı Brecht'in Gorki'den miş AyşeSelcntarafındanıkincıkezçeviri yapılmışki,odayakmdayayırnlanacak. Biz, uyarladığı "Ana" isimli oyunu ilkmetinleSelen'ınçevirisınınkanşımından bırteksthazırladık." yasaklandı. Yönetim,160 saat süren "Ana" ilk kez 1932 yılında, Rosa Luxemburg'unölümyıldönümündesahnelenmişti. provalardan sonra aldığı karan Brecht, oyunu "ilkel" bulanlara şu yanıtı vermişti: "ideolojik" tutum olarak "Bunlar, komünizmden tavşan yctiştiricıdeğerlendirdi. Öğrenciler "açık leri ya da satranç oyunculan gıbı, sadece bellıbirgrupınsanıılgilendırenbirşeygıbisömektup"la protcstolannı dile zediyorlar. Halbukı, birçok ınsan bunudcrt etmiyorsa da komüni7m, bütün ınsanlığı getirirken yönetmen Doç. Metin kendınederteder..." 1938'de oyunu bır kez daha gözdcn geçiBalay'ın işine son verildi. ren Bercht, yönetmeni ve oyunculan şöyle uyarmıştı: "Biz, bu oyunu birbüyük bildiri gibi sahneledik. F.ski saray oyunları kadar renklı, ışıklı vc neşelı olmasına çalıştık. 1 lüzünde de bir o kadar ölçülüolduk." "Ana" Iürkıye'de ilk kez 1975 yılında, Ankara Sanat Tiyatro.su tarafından sahnelendi. Oyun, Turk Ce/a Kanunu'nun gızlı örgüt kurmaktan, halkı suç ışlcmeye yöneltmeye kadar pek çok "suç" ıçeren maddesiylcDevletGüvenlikMahkemesfnegönderildı. Hilirkı<}i Hcyctı'nın"suçunsuruyoktur" raporuna ve DGM'nin takipsizlik kararına rağmcn Ankara Sıkıyönetiın Mahkcmesi'nce tıyatro kapısı mühürlenerek kapatı Idı Danıştay kararıyla ycniden açıldı ve bının üzerinde sahne açtı.binlercekışı tarafından izlendi. Metın Balay daAna'yıoynayan son ASTekıbııçındcycralanısımlerdenbırıydı Brecht'in "Ana"sı ilk kez bir üniversitenin konservutuvartncayusaklandt... "Biz, Ana'yı Brecht'in uyarıları doğrultuYınedekalkmadıyasak.ünıversıtetıyatBütün telaşımi7, Brecht'in 100 doğumyilı BERATGIJNÇIKAN sundasahncledık.Oyunakonuolan 19()5'ın rosunun perdeleri açılmadı. Brecht, doğuolan 1 ys>8 sona ermeden konscrvatuvara la kostünılerini değil, yoksulluğu yansıtan buyıkbırçalışmaylabukutlamalaraküçükde O gün, bütün üğretim üyelcrinin kapısına munun yüzüncü yılında, kırk yıllık bir ünigüne de uyan kostümlcn yeğledik. 'Oyunda versitenin, onuncuyılını kutlayankonscrvaolsa bir katkıda bulunmaktı. Sahnelenmek aynişıirden,aynımısrayıastı öğrenciler: kızıl bayrak kullanılıyor' dedıkoduları çıktuvannda, tam da Insan Hakları Bildırgeu/cre seçtımiz yapıt da Brecht'in Gorki 'den "Gençlere yalan söylemekyanlıştır..." masın dıye bayrağın üzerıne' Dünyanın büsi'nın kabulcdılışının ellıncı yılında "sakinuyarladığı'Ana'adlioyundu " Kırk küsur genç, Anadolu Üniversitesi tün ışçileri bırleşın' diyc yazdık. Geçışlerın Konservatuvarı' nın korıdorlarında ay nı şar calı" bulundu. Çünkübayrak,"kırmızı"ydı Doç Metın Balay, oyunu sahneye koyabil sağlandığı fotoğraflardaorıjınalınde orakÇünkü/'IşçiMarşV'söyleniyordu.çünkü... kıyıyineledi: mek için yaklaşık kırk beş öğrenciyle, yüz çekıç, Lenın ve Çar varken biz uygun olmaaltmış saat prova yapmış, yaklaşık y irmi sa"1998yılının Aralıkayınınilkgünlerinde "Irmaklann suyu taşları sürükler yacağı düşüncesiyle Brecht'in dizelerine yer at de Brccht'ı ve kuramını anlatan toplantılar Anadolu Ünivcrsıtesı Dcvlct KonscrvatuvaAlır bır gün büyüklerın yennı küçükler.." verdik.yinc oyunda yeralanMarevcLcnın'e n 'ndakı 'sahne çalışması' dersımde öğren düzenlemıştı.Bınnci veıkıncısınıföğrencıBuşıirveşarkılannbırtekmesajı vardı: aıt sözlerı kullanmadık ya da ısımlennı yazleri sahne arkası işlerı üstlenmiş, üçüncü ve cilerımle hummalı bır çalışma içındeydık "Oyunumuzu y asaklamay ın!" madanyerverdik..." A. Ü. Devlet Konservatuarf nın Gençlere yalan söylendi Brecht'in ideolojisi mi yoksa... Doç. Metin Balay'ın aldıgı tüm bu "önlem"lererağmenkonservatuvaryonetımi vc bazı öğretım görevlılerı provalarda oyunu "siyaseten"eleştirdı. "1 Mayıs 1905 sahnesı ideolojik veoyundan kopuk bulundu, kolaj i/lenimı verdiği söylendi. Slaytlarda kullanılancumlelersloganvarı bulundu BucümlelerBrecht'ındı, Brecht'in bütün oyunları ideolojikti ve bütün sahnelerı zaten bırbınnden kopuktu. Bızim tek dileğimız, oyunu mümkün olduğunca Bercht'in istck ve öncrilerıne uygun sahnelemek, yorumdan olabıldığınce kaçınmak vc olabildiğince 'akademık' bır çalışma gerçekleştirmekti..." Provalarbıtmış.oyununafışleriiçinmatbaaylaanlaşılnııştıki,KonscrvatuvarMüdürü Prof. Dr Bahadır Gülme/ ım7asıyla 10 Aralıkl998tarihli,"B.3O.2.ANA.0.72.00. 00400" sayılıya/ı Doç. Balay'ın elıneulaştı. Gülmez, yazısında provalarda getirdiği eleştirileri yincliyor, şöylediyordu. "...Bütün bunların,bu halıylegencldc başarılı bulduğum bır oyunu yaralayacağını, gösterime girmesi durumunda oyunun hak etmedığıgercksı/cleştirilcrcnedcnolacdğını,teatraldcğerınındışınataşanbcklcnmedık coşkular yaratabılcceğını, tek bır söz Provalar 160 saat sürmüstü, seminerlerde hem Brecht 'in kuramını hem de felsefesîni anlamaya çalısmtılardt uma.