Katalog

17OCAK 1999. SAYI 669 sındada, 15 mctrc yükseklığındekı iki dırek arasınagerılmısbırtel Melek Hantm, RıfatTclgczer'ingcnçlik fotoğraiiarındanbırıni u/atıyor Parlaklığını yitirmi^fotoğraftasırımgıbıbırdelikanlı.. Onunla lleybelıada'da tanışıp evlendiğini anlatıyor: "Rıfatoldukçayakışıklıydı. Tabıi ki bütün genç kı/ların gözii de üzerındeydi. Gösterilcrebaş.ladtğından kısa bir süre sonra tanışmış,, bırbınmizi sevmiş ve hemen o y ıl evlenmeyekararvermiştik..." ' Rıfat Tclgezer'le evlendikten sonra, Melek Hanım'ında hayatı 99 derecedeğişivenyor! Kendisini,yabancısıolduğubambaşka bir dünyanın ieınde buluyor. Renkli, ışıklı, heyccanlı, kimi zaman acıklı, kimi zaman da bıtmc7 tükenmez alkışlarla çınlayan zcvkl ı bırdünyabu. Biryıl sonra,yani I947yılında ıkızoğullan Yıldırım'laKuvvetdünyayageliyorlar. Melek Telgezerteleçıkamıyor,ama elinden geldığınce tıyatroyu başarabiliyor. Arabın Intıkamı, Şeyh Şamil, Timurlenk gıbı oyunlarda cşinin yanında yer alıyor. Herıkisi de paralarını tutup bınktiriyorlarvebuçabaların'nsonucu 1948 yılınagelındığınde, KasımpaşaA^ıklar Meydanı'nda 8 sıralı oturma yerlerindenmeydanagelen800kii)ilikyenibir açıkhavaeambazhancsı açıyorlar. Ozamanlar üç cambaz R ıfat Telgczer, Necmi Çelıkkol ve Şevket Soyurgal oldukça iinlenmeye,meşhurolmayaba^lıyorlar. Öyle ki, 1950 yılının Agustos ayında Büyükada'da yaptıkları gösterılerden birine Istanburun "mını mını" valisi Fahrcttin Kcrım (jökay'ın da teşrif etmcsı büyük yankılar uyandırıyor. Bu arada, eambazhane kadrosu genışlemcyc, bırbırınden dcğışık gösteriler yapılmayabasjanıyor Tuluatçılar, koınedyenler, ses sanatkârları ve dansözler bu büyük kadrodayeralıyorlar. Hatta,bunlarınarasından kimi sanatçılar Rı fat Telge/er'ın cambazhanesi'ndcbaijlattıklarıgösterilerinden sonra meşhurolupçıkıyorlar "Cambazhanenin altın çağını yaşadığı yıllardıodönem"diyor Melek Hanım. "Büyük birilgi vardı. KazandığımızparalarlaRıfat en büyük rüyasınıda gerçcklcş.tirebilme yolunagitmisti. I959yıhnınsonlarındakendi çizdiğıplanlaragörebrandadanyapılmışbüyükbırçadırısmarladı.Bakırkoy'de.bugünkü Yenimahalle Camii'nın olduğu yerdekı büyükarsada 1750ki!>ılık birkapalı cambazhane kurmuş.tuk. Ben gışede bilet kesiyor, oğullarımızKuvvet'leYıIdırıınbabalarıile bırlıktegösteriyecıkıyorlardı. Yazaylarında Bakırköy, Yeşilköy, Adalararasındamekık dokumayabaşlamujtık. Kadrodaünlüsanatçılardayeralıyorlardı Amancvarkı.bugüzel dönetn pek fazla uzun sürmedı. Televizyonun baş. lamasıyla beraber, cambazhaneye olan ilgı azaldı Ve sonunda dayanamayıp cambazhaneyi kapatınak /orunda kaldik. AslındaRılatçokugraşmı^lı Döncmınıçışleri bakanına mektuplarya/mış,, cambazlarınbirçati altındatoplanmaları gerektiğini dılegetırmışti Ama,nedevletsahipçıktıbu i.şc, ne de ılgi gösteren oldu. Belki bu iş Türkıye'debirdevlet sirkinedonüi»türülebihrdi.." ba>)lami'}lar. Bırara, Bakırköy'ünZuhuratbaba semtınde lastik tamır dükkânı da açmiij. Ama, gıttıkçe bastıran yorgunluk, ustune üstlükyükscktansiyonlakalpyetmezlıgı... c Elini ayagını üjten guçten çekmı > Küçükeekmece'de Hatboyucaddesındekı buapartman daıresını satın almışlar.. "Kşim hiçbir zaman boyun eğmedi. Son nefesiniverdiğianakadaryıllannkcndiMne kazandırmış olduğu o dısiplinh ve gururlu ya^amın bütün ızlerını yüz hatlarındaki çizgılerdetaşıdı. Pencereyanındaki koltuğuna bile geçip oturduğunda, dimdik durur; dışarıya, uzaklarabakardalıpgiderdi. Işteoanlarda kulaklannm dennlıklennde bitmez tükenmez alkış seslerinin, cızırtılı bir hoparlörden çıkan Hamiyet Yüceses'in yanık sesininyankılandığını.hissedergıbıolurdum.." Türkıye'nin son tel eambazı 1997yılının Nisan ayında Küçükçekmecc'dekı evinde, 84 yaşında öldü I .senyurt 'takı mezarının taşınaşu ıkı satın düştüler: RıfatTelgezer Akrobat ve Cambaz Görü^mc bıttığinde, 1950'li yıllara, tanığı olduğum cambazhaneye dönüyor, belleğimde kalanlarla Melek Telgezcr'inanlattıklannıbirleştirıyorum: "Dısı gibı ıçi de ışıl ıs.ıl aydınlatılmış eadırınortasında,üzcrındesanatkârlarınsanatlarınııcraettikleri.boksrıngine benzeyenyüksektahtabirplatformbulunurdu. Bununuzerindede, ıkı büyük direkaraMnagenlmış,cambazlannüzerındeyürüdüklentel vardı. Yuvarlak çadırınıçını,daıre:?eklındedizılmişbirbırinitakipeden,seyırcilerınoturduklan sıra sıra banklar kaplıyordu . Şamata, gürültü, patırdı derken, adını bılmcdiğım bir .ses sanatkârı, arkasındakı saz eşliğinde çıkar, o zamanın en gö>de, en ıçlı şarkıların icraederdı. Tabu kı, sanatkârın sesinin güzcllığine göre, seyircilerin "Allah", "Yandım anam", "Kurban olay ım sana" seslerı yiiksclir, buda.şarkılarısöyleyenınnekadarbaşarılı olduğunu göstcrırdı. Ikıncı şarkıdan sonra gözkapaklarım kapanmayabaşlar, üçüncü şarkıda da, başımı babamın dizine koyup uyunıayabaşlardım... Içimize scrinlik vcren gazoz bıraz olsun uykumu benden alır, procrrimın son gösterı özcan Tekgiil de Telgezer 'in cambazhanesinde sahneye çıkmıştı... 1947. Üç ünlii cambaz, Necmi Çelikkol, Rıfat Telgezer ve Şevkel Soyurgalyan yana... lerınegirilirdi.Cambazhanedekı bütün numaralar içınde, bcnım asıl bckledığım gösteri, ^üphesı/ geeenın son programı olan, tel üzcrınde yürüyen cambazlardı. Elinde uzun bir denge sı rığı; trampetin bitmez tükenmez solosuyla beraber, ağır ağır tcbn üzerinde yürümeye ba^lar, ortalara doğru geldıği sırada, hiç beklenmedık bırşekildeayağı kayar gibı olur, çıt çıkmayan eadırın içındckı sessizlik usulca "ayyy", "amannnn" gıbı seslerle bozulurdu. Fakat, enınde sonunda, trampet sololarını kesen davul tokmağının heyecanlı"güm"sesıyle, RıfatTelgezer'innefes kesen numarasının bıttiğini anlar, hcyecandan açık kalnıı^ ağıziarımızı kapatmaya başlardık."^ Ömürtükenlrken... Kapatıldıktan kısa bir süre sonra, eadır brandaları bızzat Rıfat Telgezertarafından yırtılarakcaınbazhanetumüyletarıhegömülüpgitmi^. Neipkalmış,nctcl,nedeoteller ü/.crindcyürüycneamba7İar. Yaşlılık.emeklılık kapıya dayanmış Yıldırım'la Kuvvet yuvadan uçupgitmı^ler. BağKur'danemeklı olan Rıfat Bey 10. basamaktan aldığı maa>>ıyla,u/unyıllargclıpgıttığı,alkışlaraboğulduğu ve çok scvdığı Bakırköy'e gelıp ycrleşmiş. Melek Hanım'laömiirtükctmeye Rıfat Telgezer ikiz oğulları Yıldırım ve Kuvvet'le... Rıfat ve Melek Telgezer'in camhazhane önundeki son fotoğrafı.