Katalog

17 0CAK 1999. SAYI 669 kitlelcrinin arasına sıkışıp kaltnış, çok zor mancvralar ve rüzgânn buzulları uzaklaştırması sonucu kurtulup yoluna dcvam edebi 1mişti. Ancak Shacklcton ve ekıbı o gün 76 derecc Güney, 31 dercceBatı'dayolculuklarını noktalamak zorunda kaldılar. Çcvreleri buztutmuş,gemisantimkımıldayamazhale gelmişti. Hedcfe lOOkmuzaklıktaydilar. Beyazkıtanın üzerinde 1900kmyolalmışlar,20bin kilometredenizyolculuğundan sonra ancak iki günlük yolları kalmıştı. F.kip çıldıracak gibiydi. Ellerine kazmalarını alıp geminin etrafindaki uçsuz bucaksız buz bloğunu kırmaya çalışıyorlar, çırpınıyorlardı. Birkaç günsonra, Endurance'ıyerindenbirkarışbile oynatamadıklarının bilinciyle pcs cttiler vebeklemeyebaşladılar. Ölümü bekleyiş gibiydi. Günler, haftalar, aylargeçti. Zamanla mevsim kışadönüyor.güneş. gündüzlcri kutbunufuğunda ancak birkanşyükseliyordu. Shackleton, tümhayallerininbuzagömüldüğünü o sıralarda mı anladı, bilinmiyor. Ancak o da adamları da, birkaç gün sonra, Endurance'ınetraflarınısaranbuzkitlesiylc birlikte kuzcye doğru harckct halinde olduğunuanladılar. Rüzgâr veakıntılarbukilomctrclercekaregcnişliğindekibeyazkitleyi saniycdebazen 10 bazende25cmkadarkuzeye itiyor, onları çok ağır da olsa hedeften uzaklaştırıyordu. Shaekleton'unönündeise zorlu, bilinmeyenlerlc dolu bir kış vardı ve ekibinin yaşamda kalmasmı sağlamak zorundaydı. Başka birşey onu ilgilendirmiyordu. Tarih 26 Şubat 1915'di. Adamlanna Endurance'ı hazırlamalannı emretti. Onunen sıcak yerine, içine, yatak odalarının bulunduğu göbeğine yerleşeceklerdi. Ara duvarları sökünceoluîjansalonlagövdeninarasını birkaç katdaha izole cttiler. Büyiik masa, adamların' Ritz' adını verdikleri bu büyükçe salonuntamortasınataşındı.Ekip.burasınınönlerindekiaylardakendilerineoturmaodasından tiyatroya, oy un odasından koro sahnesıne nasıl hizmetler vereceğini henüz bilmiyordu. 1 Mayıs'aulaştıklarındagüncijüçaylıgına battı. Enduıance artık bitip tükenmck bi Imeyenbirkaranlığaveyalni7İığagömülmüştü. Kışenşiddetlihaliyleyaşanıyordu.Karfırtınaları,yıldırımlarveşimşeklersayamadıklarıgünlerboyuncasürdü. Isıeksi26derceeye düşmüş.tü. Shakleton, soğuktan çok felç eden bir hareketsizlığe karşı savaşıyordu. Adamları, belirli aralıklarla köpekleri çalı^tırıyor, onları gezdiriyor, sonra içmc suyu eldeetmek üzerebuzparçaları kcsipaymyordu.Bunundış,ındayapacakhiçbirşey yoktu. Onlarlngiltere'yitcrkederkenbaşlamışolan savaşın hangi noktaya geldiğini ise tahmin bileedemiyorlardı. Teınınuz ayı girdiğinde, hâlâ kuzeyc doğru sürüklenmeye devam ediyorlardı. Adamlargünlüklerine.eveadımadımdöndüklcriniyazıyorlar, buzun içindenbiranevvelkurtulmay ı umuyorlardı. Güneş 26 Temmuz'da doğdu. Doğuşuyladabuzlarısınıphareketlenmeye.kınlmayabaşladı.Herkesinsevincikursağındakalmıştı.Endurance,parçalanandevasakitlelertarafındansıkıs,tırılıyor, adamlarsabahlarakadarellerindebaltalarve kcserler geminin etrafında,tahtanınesneyebilcceği kadar yer açmaya çalışıyorlardı. Yorgunluk ve çaresizlik had safhadaydı. Ahşap gövde, her sıkışmadan sonra adeta ciğcrleri patlayacakrnış gibi acıyla haykırıyor, adamları oradan uzaklaşmaları için uyarıyordu. patlamış, parçalar yüzlerce metre fırlayarak,köredicibeyazın üzerine yayılmışlardı. Buzun gemiyi tam olarak içine gömmesi dahadört haftasürecekti. Çok çabuk karar verilmesi gerekiyordu. Shackleton, bulundukları yerden 600 km uzaklıktaki Paulet Adasmagitmek üzere hazırlanmalannı söyledi. Orada Isveç'li bir araştırmaekibi 1902yılındabirbaraka inşa etmiş ve içinde de yiyecek bırakmıştı. Barınabilecek biryere ihtiyaçlan vardı ve başka şanslan yoktu. Aynca Shackleton, ekibi için buyolculuğun, belki de aylarca sürecck, hareketsiz buzun seyrcdileceği, ölümcül bekleyişten daha iyi olacağını biliyordu. Yük asgariye indirilecekti. Herkesyanınasadecebirkilo özel eşya alabi lecekti. Adamlar buzun içine delikleraçarak tüm özel eşyalannı, mektuplarını hatıralarını, çamaşırlannı gömdülcr. Kayıklann Shackleton, ekibini dostça bir disiplinle yönettL içi ise, yaşamda kalmalannı sağlayacakdiğcresjyalarladolduruldu. Ansiklopedi ler ve kutuplar üzerine yazılan kitapları yanlarma aldılar. Gcri kalanherşey gözdençıkarıldı. AralanndaShackleton'unfırlatıpattığı Incil de bulunuyordu. 28 adam ve 45 köpek, 30 Ekim günü yolaçıktılar.Kızaklarvekayıklar da yanlanndaydı. Bir de 56 günlük erzak. Yolculuk zorluyordu. Yumuşak karda yürüyemiyor, kırık kitlelerin üzerinden atlayamıyorlardı. Günde 10 km gideceklerini planlamışlardı ancak sadece 1.5 km ilerleyebiliyorlardı. Ekip yorgundıı ve Shackleton hata yaptığını yola çıkar çıkmaz kabul etti. Şiındi sığınacak fcıulıırance'ın 2.5 km ilerisinde kurulan kuınp... kampı adını (PatienceCamp) verdikleri bu herhangi biryere ihtiyaçları vardı. Ve orada yerde, rüzgâr üzerinde bulundukları kitleyi kalıp, bekleyeccklcrdi. 1 Kasım'da,enkazaçık okyanusa sürüklesin diye dua etmekten dan henüz 2.5 km uzaklaşmışken, kalın bir başka yapacak hiçbir şeyleri yoktu. buz tabakası üzerinde olduklarını farkedeArtık sadece fok balıklarındanbesleniyorrek, orayakamp kurmaya karar verdi ler. Salardı. Avlanamadıkları gün aç kalıyorlardı ve bah akşam çcvredeki penguen ve fokları avpsikolojiksıkıntılara sadece ctlc beslenmelıyor, hayvanlarınctleriniyiyor,denlerinın ningetirdiğısendromlardaeklenmişti. 1916 altındaki kalın yağ tabakası ile de ateş yakıNisan'ı girdiğinde, üzerinde yaşadıklarıdeyor, ısınıyor, aydınlanıyorlardı. vasa buz kitlesi kenarları en çok yüzer metre Gecclcri ansiklopedileri, kitapları okuduuzunluğunda bir üçgene dönüşmüştü. Kelar. Gündüz,avlandılar, köpcklcrleoynadınarlarındasürcklikınlmalaroluşuyor, başka lar, su ve y iyecek hazırladı lar. Ancak moralkitlelerleçarpışıyor, üzerini bir anda buz gileri gitgide bozuluyor, adamlar depresyonun bi su kaplıyor, sarsıl lyor, batacak gibi oluyorpençesindekıvranıyorlardı. İki ay sonra yelardı.Süreklibirkorkuiçindeydiler, çadırlaniden toparlandılar ve yola koyuldular ancak rını, uyku tulumlarını açamıyor, uyku uyusadece 16 km ilerleyebildiler ve ilk uygun yamıyoriardı.Kayıklarabinip uçsuz bucakgördükleri yerde bir kamp kurdular. Sabır 13 sız sularaaçılma zamanınınyaklaştığınrbiliyorlardı. Shackleton ve ekibinin ruh hali berbattı. Ama Shackleton toparlanmak ve onlara moral verek zorunda olduğunu, eğer bunu yapamazsa hiçbirinin yaşamda kalamayacağını seziyordu. Yaşamda kalmak İçin... Birkaç gün sonra, üzerinde yaşadıklan tabakaortasından ikiyeaynldığında, botlan alelacele suya indirdiler ve eşyalarını içine gelişigüzel birşekilde fırlattıktan sonra, kuzeybatıistikametine doğru kürekçekerek okyanusa açıldılar. Hepsi ölesiye korkuyor, suyun üzerinde yüzen buz kalıplarının arasında bir saniye içinde yok olabileceklerinibiliyorlardı. Güneşi günlerce göremeyecekler, bu süreç içinde pozisyonlannı da belirleyemeyeceklerdi. İlk iki gece bir buzkütlesinin üzerinde gecelemiş ama hiçbiri uy uyamamıştı. Ertesi gün deniz kabardı. Fırtınaçıkmış,dalgalarkayığın içine doluyordu. Adamlar buz gibi suyu kayıklardan boşaltmaya çalışıyor, donan bedenleriy le kürek çekemiyorlardı. Birsonraki gcccyi kayığın içinde geçirmeye karar verdiler. Islanmıs, hatta buz keserek kazık gibi olmuş giysileri onlan ne soğuktan ne de rüzgârdan koruyordu. Uyumaksözkonusudeğildi. Sadeccyaşamda kalma çabası içindeydiler. Dördüncü günün ortalarında güne^ nihayet doğdu vekaptanWorsley'in ölçümlerihepsinidehşetedüşürdü. Rüzgâr onları, güney doğu yönünde sürüklemiş, hedefaldıklarıaçıkdenizden günlerce geriye taşımıştı. Denizdekisürüklenmeleri devam ediyordu. Artık maddi manevi güçlerinin sınırlarına gelmişlerdi, çoğu baygın ve ateşler içinde kıvranıyordu. Shackleton, onların önlerindeki süresi belli olmayan karanlığı atlatıpatlatamayacaklarından artık emindeğildi. Denizde bir hafta kadar süren zorlu yolculuk sonrasındabirden bir ada,haritadal;ıl ler Adası olarak isaretlenmiş olan ada belirdi karşılannda. Fırtınaorayaulaşmalarınızorlaştırıyor, kayığı kıyılardan sürekli uzaklaştırıyordu ancak karaya çıkmayı başaniılar Ve hepsi sağdı... Ekipkarayasürüncrekçıktı.Bazılarıağlıyor, bazılan gülme krizi geçiriyordu. 16 ay sonra bir kara parçasına ayak basmısjar ve bunun gerçek olabileceğine inannmıyor <•" Ölümcül bekleyişte... 27 Ekim günü gemiyi terketmclcrindcn birkaç saat sonra, binlercetonluk buz kitlelerinin Kndurance'ı akordeon gibi sıkıştırıp, yok cttiğim gördüler. Tahla gövde, cam gibi Ekibin rutin uğruilurı arusmua hergün gemiyi çevreleyen buzları kırmak da vardı. Enduranceyavaş yavaf battı.