Katalog

2 AĞUSTOS 1998. SAY1 645 19 için onlardan bir anı olarak küpe deliklerini böyle büyüttüğünü anlatıyor. Fotoğraf ve video çekmek serbest. Yalnızca uy uyan çocukların fotoğrafını çektirmiyorlar. Inanışlanna göre çocuk uyurken ruhu ortalıkta dolaşırmış. Eğerfotoğrafıçekilirseruhununmakineye hapsolunacağından korkuyorlar. Bunaltıcı sıcak ve nemden giysilerimiz üzerlerimizeyapışmışolduğundanserinlemek için nehirc girip duş aldık. Akşam yemeğini Leslie hazırladı. Yerli karı koca ona yardım ettiler. Çin usulü tavuk ve makarna, tatl ı soslu domates ve ananas salatası, muhtelif sebze ve mey velcrden oluşmuş yemeğimızi iştahla yedikten sonra hava karardığı içinel fenerleri ılctekraruzunevegittik. Salonun ortakısımlarında, o evde oturan ailelerinelemeği ilehazırladıkları çeşitli sepet, oyma ağaç hcykclcik ve masklar, çcşıtlı yerli bıçakları sergilenmiş olarak bulduk. Beğenip almak istediklerimizi daha sonra pazarlık yapmaküzereayırdık. Yerli kadınlarınçeşitli büyüklükte metal tencere kapağı benzcri alctlcre vurarak çaldığı müzik eşliğinde, törcn kıyafetleri ile erkek ve kadın dansçıları izleyipŞefiletanıştınldık.Getirdiğimizhediyeleri bir seremoni ile s unduk. Biz Şef ile pirinç şarabı içip sohbet ederken hediycler büyük bir titizlikle bütün ailelere dağıtıldı. Şişcye 'yeter' anlamındadokunmadıkçaşarap ikramı devam cdıyordu. Kalacağımız evin koca yatakhanesinde yalnızbaşımızacibinliğe girip yatıncabiran içinkorktum. Bir cangılınortasında ve bir zamanlar kafa avcısı olan insanların yanıbaşındaydık. Hertaraftan ürkütücüsesler, tıkırtılar geliyordu. Ama bize gösterilen sıcak vc güleryüzlü davranış beni rahatlatmıştı. Sabah kahvaltısında karışık yumurta,tereyağı,çcşitlikurabiye ve mcyve, çay ve kahvc ileberaberçokgüzelgörünüyordu. Eşyalarımızı topladıktan sonra sembolik birhorozdövüşü izledikve daha ilginciüflcmeborusu ile hedefe atış talimleri yaptık. Dönüş 1 saatlik bir cangıl yürüyüşü ile başladı. En önde yerel giysisi ile lban rehberimiz, arkada Leslie ve biz, yola koyulmadan önce kol ve bacaklarıtnızın açıkta kalan ycrlcrini böcek kovucu krem ile ovduk. (Bunun pek faydası olmadığını sonradan anladık) Patikay ı takip edip ormanagirerkenağaçlara asılı istakozsepetinc bcn/.eyensepetlerdikkatimiziçekince,bunların gcceleri yerl i lerin tavuk ve civcivlerini yılanlardan korıımak amacıylakapattıkları sepetlerolduklarını öğrendik. lban rehbcr, yol boyunca çe^itli bitkilerden tıbbi amaçla ne şekilde yararlandıklarını, hasır ve ip yapımında sarmasık liflerini nasıl kullandıklarını, bambu kamışlardan nasıl su bulup içtiklerini, doğal kauçuk elde etmeyi ve bunun gıbı ormanın birçok nimetlerini uygulamalı olarak anlattı. Leslie, boğumlararası fazla olan bambu içindeki suyun içilmemesini, aksı takdırdc insanın sarhoş olabileceğı, bunun da cangıl içinde yön bulma açısından pek hoş olmayacağınısöyledi. Buaradabubilgileri bize aktaran Leslie'nin de atalarından gelen lban kanı taşıdığını öğrendik. Cangıl yürüyüşü esnasında gördüğümüz yerl i mezarları daçokilgiçckiciydi.Mezartaşı olarak, birkaç yüzyıl önce adaya gelip, tban'lann atalarından Tukan kuşu olan (,'inliler'inbedcl olarak verdiklcrı vc bugün çok değerli olan antika seramik küpleri kullanmışlardı. Uzunevde birçokailede buküplerden görınüştük. Nehire ulas,tığımı/da tek Malezyu ctını;ılı artık safaricilerin yürüyüşlerine açık. nemize binip bu sefer nehrin akış yönünde yol alıp minibüsünıüzü bıraktığımız kıyıya geldik. Otele dönüştc sağanak başladı. Yağmuraltında, neredeyse kaplıca sıcaklığındaki havuzda yor gunlukçıkardık. yattığı bölümü gözlemleyerek öğrenmeye valişıyor. (iece yarısıııdan sonra büyük bir sessizlik içindc kızın yattığı bölüme girip kızla konıışmaya başlıyor. Kızın ailesi durumu izleyip ses çıkarmıyorlar. Eğer kız ikna olursa dclikanlı söz alıp ertesi gün ailesini getirmek için sessizceayrılıyor. Kız ikna olmamışsa başucu fenerini yakıyor. O zaman aile kızın yanına gcliyor vc delikanlı hemen cvi terkediyor. Kızı ikna edebilmck için en fazla 3 gecc hakkı var.Olmazsakendinebaşka aday bulmak zorunda. Lemanak nehri, Lupar nchrininkollarındanbiri.Busafarinın daha çok yapıldığı nehir, diğer kol olan Skrang nchri. Çünkü James Brooke bu nehir üzerinden tban'lara ulaşıp onları kafa avcdığından vazgeçirmış. Fakat bizim rehberc göre artık Skrang nehri safarisi fazla turistik yani ticari olmuş. Birdeçok kalabalık olduğundan iyi hizmet verme olanağı pek yokmuş. Nehir kenarında aracımızı park ettikten sonra yerlı yapımıuzun, dar ve t'azla derinolmayanahşapteknemizebindik. lişyalarımız ve diğer malzemeler de yerleştirı ldikten sonra nehrin akış yönünün tersine yola çıktık. Tropik ormanın içinde veneredeyse gökyüzünügöremedenilerledik.Tekneikikişitarafmdanidareedilıyor. Biriarkadamotorve dümcne kumanda ediyor, dığeri ise en önde oturupkeskinbakışlarlanehirdekiderinliği, su içindc yatan kütükleri ve gelen diğer teknelerı izlcycrek özel el işaretleri ile dümenciyi yönlendiriyor. Tekne hızlı gittiği zaman, havanın sıcak ve nenıli bunaltıcı etkisi biraz hafifliyor. Yaklaşık 50 dakika sonra kalaeağımız cangıl otelimıze vardık. Aslında bir uzunev ulan bu ahşap bina, yerli aileler kalabalıklaşıp sığmayıpdataşınınca, gelen ziyaretçilerin kalabileceği yckilde yeniden düzcnlcnmis. Önünde nehir manzaralı verandası olan ve direkler üzerinde duran bu yapının oldukça gcniş, bir yalakhanesi var. Üzeri muşamba kaplı,tabandan 1 m.yüksekliktekisetüstünde ikişcrli scrılmiş 20 yatak var. Her iki yatak içintavandancıbinlikasılmış.Tuvaletlerve duşlar binanın dıs. tarafında yan yana dizilmiş.Gecc 23'ten sonra jeneratörçalışmadığıiçinbirkaçyerdegazlambasıasılı. Birazdinlenip,akşamüstüçayımızıiçtikten sonra azilerideki Ibanköyünegittik. Köyün girişi sayılan yerde, kötü ruhların girmesini önlemek için bir sunak oluşturulmuş. 25 aileninyaşadığıuzuneveayakkabılarçıkarılarak giriliyor. Gerçekten adına uygun upuzun bir salonun bir tarafı veranda diğer tarafı iseherbiraileyeait özel kapalı bölümler. Ortak yaşam alanı olan salonun zcmini tutturulmanııştahtalarlakaplı vebizyürürkentahtalaroynadığındançıplakayaklarımızıkıstırmamakiçınhasırserılmişkısımlardanyürümcye gayret cttik. Duvarlarda kafa avcılığı döneminden kalma kafatasları ve zamanımızın posterlerı yan yana asılı duruyor. Önündcbüyükbiı kalkanvesüslübaslığınasılı oldugu bölünıün o uzıınevin Şefi'ne aıt oldıığunuöğrenip, uzunevindoktoruda sayılan, kötü ruhların kovueusu Şanıan iletanıştık. Viicııdıındakı dövmelerin çokluğundan oldukça la/la ycrgc/dıği unlaşılıyordu. Kulaklarındaki küpe dclıklcrınin büyüklüğü dikkatimizi çekti. Rehberımı/ Leslie, çok büyük küpedelikleri adetinınOrangUlukabilesibiıeylerindegörüldüğünü,birgezgin olan Saman'ın bu kabileyi de ziyaret ettiği Saravvak Kültür Köyü Ertesi gün sabahtan öğlene kadar, otelimize yürüyerek 5 dakika mesafedeki Kültür Köyü'nü gezdik. Bu rası, turistlerc yerel yaşam tarzıveetnikgruplarlailgili . . . ı • • ı ı özel merkezde 17 orangutan kalmış. Semongeok takı M .,, .. bılgı vermekıçınaslınaolabildiğincc sadık kalınarak hazırlanmış yapay bir köy. Borneo kültür yelpazesinden genişbirkesitiyansıtmasıaçısındangüzelbir hizmet. Zatcn konusunda birçok defa ödül almış.Girişteelimİ7ebircrpasaportverdiler ve her ziyaret ettiğimiz evde aynca damgalattık. lçerde, Bidayuh Uzunevi, lban Uzıınevı, Penan Evi, OrangUlu Uzunevi, Mela nau Yüksekevi, Malay Evi, Çin Çiftlikevi, lokanta, gösteri salonu, alışveriş merkezi bölümleri ve ortada ise yapay bir göl var. Evlerigezmeyibitirdikten sonra 1 saatlik dansl ı gösteriy i izledik. Kuching şehir turu Saravvak eyalctınin başkenti olan Kuching, yeşillikler içinde, çiçekler ve kedi heykelleri ilesüslüçokgüzel vetemizbirkent. Rehberimiz Leslie, Kuching'in Malay dilinde kedi anlanıına geldiğini ve bu ismin şehre Jamcs Brooke tarafındanverildiğini anlattı. Saravvak nehri, şehrı kuzey ve güney olmak üzereıkiycayırıyor. Istanbul'un Anadolu vc Avrupa yakalarında olduğu gibi burada da kuzey kısmı daha ziyade oturma, güney kısmı iseçalışmaamaçlı bölgeler. Kuzeyde Malay, güneyde ise (,'in'li olmak üzere şehrin iki ayrı bclediyc ha^kanı var. Havaalanına transfer vc uyandırma için otcl görevlilerini uyardık. Sabah çok erken saattekahvaltıservisiolamayacağıiçinodamii'aakşamdan kalıvaltı tcpsisi bıraktılar Son günümüziin sabahı, adayı çcpcçcvıe gezmek ve görülmcsi geıeken ycrlcrde durmak üzerebirtaksi tuttıık. Adadurmaksızın arabailc I.Ssaatteturlanıyordu.Ciörmekistcdığimızson birkaç ycre daha uğrayıp valizlerimizi toplamaya giri'jtik. Kuala I.umpur ve nihayet İstanbul uçağındaydık.^ Yerel kıyajeti ile ok ııtan bir İbun höylü.sü.