Katalog

CUMHURlYET DERGİ ^ başkabiryerdensesveripdinletebilmek, buteşhisidoğruluyor. 1963'teilkkezhalkın önünc çıkına dcncyımlcrinc ilişkin Uğur Mumcu'yasöylcdiklcrindcn: ",.1963'teyerel seçimlere girdik. Bu seçimlerde ilk kezıadyodakonuş.maolanağına kavuştuk. Ve bu konu.şrnalar, ^a^ırtıcı vc ctkilioldu. Birkeresesleniştarzıbaşkatürlüydii. Bizim konuşmacılarsöze Sayın Vatandaşlar diyebaşlamiyorlardı. Işçiler, köylüler, emekçiler, ezilen insanlar gibi hitaplarlageçil iyordu konuşmalara. Budaijaşırttı halkımızı. Hcrkcs öncclcri korktu: Yahu nası I söy lüyor bunları dedi ler. Sonra ister istcmczkulakvcrdilcr. Kulak verincedeköylülcrde. isçilerdchalkıınızdabirdegişmesczilmeye başlandı. Yani bi/e sempatiyle bakanlarınsayısıarttı. Nitekim63seçimlerindcn sonra yaptığımız köy gczilerinde bunu misjer. Tesadüf. O yaşta karşılaşmışlar. 1947'deevlcnmişler. lkisidcçokmcşgulmuş., hayatlanndaçocuğa ycr yokmıış. Artık iş iştcn gcçmesine yakın.. (artı, babam çok "çocuk sevcn" bir adamdı,bütünçoeuklardaonuseverdi..böyle, bir ycrde otururken yarım saat sonra bütün çoeuklar babamın tcpcsindc yanında f ilan olurdu) ben olmuşum. (,'ok zor bir doğummuş. Doktor, karıyımıkurtarayımçocuğu mu dcmis. Karıyı tabii demis. Bcn Jc kcndi kcndimckurtulmusum. Çok diiskündü babam bana. Ama bu kadar çok yaş iarkı olduğu için de normal baba kız ilişkisinden çok, arkadaşhiç olamadık bira/ baskıyla karışık bir ilişkiydi. Çok fazla ü/erime titrcrdi. (,'ok kıskançtı, hiçbirscyc izin vermezdi. Hcrhalindcn bilirdim ki içi titriyor benim ıçin. (,'ok sevişirdik ama bu 27Mayısihtilaliolmuş,üçpolitıkacıasılmi.ştı. Yenı birsüreç basladı. Ycni partilervc onlarınyepyenisöylcmigcrckiyordu. Ncdc olsa27 Mayısçılarözgürlükçü... Istcdiğini söylc, istediğini vaatet. Köylülüğün hâlâ yüzdc 7()'lcrdc scyrcttiği birsosyalyapıda"yepyeni"sözlerlcseçmenin karşısına çıkmak az ccsaret değil. Ama ucundan kcnarından mayalanan işçi kitlcsi, kendine güveniyor. Üreten biz isck yönctcn dc biz olmalıyız... Döncmin bir avuçişçisininbirkaçönderi,KemalTürkler, Ibrahim Güzelce, Kemal Nebioglu ve arkadasları, isçi partisi kurmaya kalkıstılar. MadenlşveBasın lîjbajjiçckıyordu. Sendikacıların girişimini belirli bir uzaklıktan ama ilgiylc izliyordu Aybar. Neden bclirlibiruzaklıktan,sorusununyanıtını,ilcrde, şu sözlerindcn anlayacaktık: "Türkiyc İşçi Partisi'ninkurulusu.tarihimi/.dcbcnzcri olmayan bir olaydır. Ogünc kadar partililer hepbeytakımıncakurulmustur. Halkçocukları ilk kczparti kuruyorlardı..." Scndikacılarycni partilcrin kurulması için tanınansüreyeyetiştilerve 13Şubat 1%1 'de Türkiyc İsçi Partisi kuruldu. Bir iki gün sonra avukat arkadaşlarıyla birlikte Aybar da, Sedat Erbil'in Nuruosmaniyc'dcki bürosundakurucularlatanıştı. Scndikacılarpartiyc birprogramyazılmasını istiyorlardı. Kıırııcularpartininckimayındayapılacakscçimc katılmasım istiyordu. Hemcn hiçbiryerde örgütlü olmayan partininseçime katılmasıııın doğru olmayacagı fikrindcydi Aybar, böylcsöylcdi,kurucular doğru buldu. Sonrasındabiryığınolumsuzctkcndcvreyc girdi; partinin "ölü doğduğu" bilc konuşulur oldu. Scndikacılarda bir moralsizlik... TİP'i yasatmaya kararlı olanlarçoktu. İlk i> birbaskanscçmckti. Pcki kiınolmalıydı?.. Sonrasını şöylcanlatıyor Aybar: "Kapıçalındığındayatmayahazırlanıyordum... Kapıyı açtım. Kurucu arkada^lar, Hayrola, nc oldu dedim. Gcncl Başkan olmanı istiyoruz dediler Şaşırdım kaldım... Bcn ııasıl gcncl baskanlık yaparım. Bu i^lcri hıçbilmcm! llcmkomünıslolarakbiliniyorum; ayrıca iki dcaçılmısdavanı vaı. Partiyc zararvcririm.dcdim. Dircndilcr. Birikigün izin vcrin düşüney im, arkadaslarla konuşayım,dcdim." Sonrasında Tl P, tü/.üğü, programından basın açıklamalarına, amblcmini çizmektcn köşe bucak mcmlckct gc/.ilcrinc kadar Mchmct Ali Aybar'ın hcrscyi oldu. Aybar'dan kurısı Siret Hanım 'ın portresL. önce nonfigüratif, sonra da figüratif resimleryaptı Mehmet Ali Aybar... Ama sergilemeyi hiç düfünmedL. gayct açık görüyorduk. Eskidcn gidcrdik kahvcyc. Kimolduğumu/öğrenilincckahvc boşalırdı. Artık öyleolmuyordu. Köyegiriyordukhcmcnilgilcniyorlardı. Bizdcanlatıyorduk neleryapacagımızı. Sorularsoruyorlardı, üzellikle toprak konusu açılınca: Adamın clindcn toprağmı /.orlarııı alacaksınız'.'/orlaalmayacağı/. Parasıyla. Sizcdağıtmak için, diyorduk. Parayı nerdcn bulacaksınız? Zenginden daha çok vergi alacağız. Vergi kaçtnlmasıniönleyeceğiz. Neyapacağmıı/i, ııasıl yapacağımızı öğrenmek istiyorlardı. bilim adamı, atlet dcğil; hcr seye meraklı; tüpsü/dalıpzıpkınla balık avlamaktan, onlarınherbirinckcndi iirünü soslaryapmaya kadar. "Ku/guncuk]taki evimiz biraz tepede, ahşap bir köşktü. Kıyıda da teyze kızı Ayşe Bajjtımar'ın yalısı vardı. Bütün ya/.larımız orada birlikte gcçcrdi. Orada evin hcmcn önündcn dalıp bir sürü balık vurupçıkardı..." diye anımsıyor Cjüllü Aybar. "Marmara Adası daozamançok hoş veboşbirycrdi. ürada da ahbapları vardı babamın.. kaptanlar, bcraberbalığaçıktığımotorcular. Tuttuğu levreklcri kcndisi pisirirdi, müthi^ ınayonczlcrfilan yapardı..." Kkliyoı: "Babamla bizim çok ya^farkımızvar. Bcn doğdugumda babam 50 küsuryas.ındaymış,. Zaten babamla anncm çok gcç yasta cvlenscvgimizi çok fazlagöstermezdik. Fakat hcr /aman çok hisscttiğim bir scvgi vc ilgi vardı. ...Sonra babamın millctvckilliğibitti, bcn ODTÜ'demimarlıkokuyordum.Okul bitince,79K()gibi Istanbul'adöndük. Bebek'te oturmaya devam ettik." Kvlendi Güllü. Bir de oğlu oldu. Memo, sonlara doğru, yalnız y ıllarında sıkı bir dopingdidcdcsiiçin... 1980'lerdeCemalSürcya"Çıkarsı/lığıkoskocaTürkiyc'yiarındırmaya yctcr" dcdikten sonra şöylc yazacaktı: "Aristokratcvct. Amasosyalizmigcrçckanlamdascçmiijvckendinionaadamı^biridc. Şövalyc. Hiçbiryerdcn buyruk almadı, boyun cğmedi. Ccsaretinden, içtenliğinden gelen bir dokunulmazlığı varki yanında cumhuıbaşkanları, başbakanlar, başka lidcrlcr, yazarçizcrlcrkaçpara!" Balık için soslar... Güllü Aybar, babasının sadcce pck bilincn yanlanylaanımsanmasınibirazyoksullaştirıcıbuluyor. () sadcce politikacı.teorisyen. ABD'nin suçunu tescil Dcvlctlerllukukuuzınanı Aybar, 1966yılısonlarındabirdavctaldıünlülngilizmatcmatikçi vc filo/.of Bcrtrand KusscM'dan. ABD'nin Vıctnam'da ı.şlcdiğı suçun tcscili vc mahkumiycti ivin; kurmayı planladığı mahkcmcyckalılması istcniyordu. Mahkcmc hcycti döncminin pck mühim sahıslarından oluşuyordu. Bugiin ilk anda hatırlanıvercnlcr Jcan Paul Sartrc, Simon dc Bcauvoir ve Isaac Dcutcher, Fransı/matcmatıkçi L.aurcn Schw;ırtz, Italyan sosyolog vc politikacı LclioBasso, Alınan t'ilo/ofCiunlhcr Anders, Yugoslav tarihçi Vladimir Dcdivvcr vc AmcrikalıStokclyCarmichacl... Ilkoturum 2 Mayıs 1967'dcStockholm cleyapıldı. Victnam'ahcyetlcrgöııdcıilmcsikaıarlastınldı. Birinc Aybar ba.şkanlıkcdccckti. "Vietnam'a gidiyorum, dcdi. Hem kıvançlandıklıcmödümü/kopuyor. Sıcaksava.sınortasınagıdiyor. llıçbırhabcralamadık.Sonrabirgünçıkageldi. Vıetnaınlıların giydiğiosa/.danijapkalardangctirmiijti bana. Fotoğrat'çckmeye dc mcraklıydı. Müthis dialarlagcldi,napalmbombasınınsivilkurbanlarının. Yapma bakamıyorunı, dcrdim, kızardı,bakneolduğunugör,diyc..." Mehmet Ali Aybar 'ın l'aris 'te asla ihmal etmediği kupılardan biri Abidin Dino 'nun eviydL..