Katalog

12 TEMMUZ 1998. SAYI 642 ha kalabalık bir aileydiler. Üniversitcyc giden kardeşimin bu işlere karşı olduğunu onlar daduymuşlar, ona bulaşmak istememişler. Geridcbirbabam vardı.Oda70yaşlarındaydı. Zoryürüyordu, gözlcri net görmüyordu. Babamzatenyapı itibarıylayumuşakbir adamdı. Yoksabizimoralardabirkızıistcdiğincverirlermi? Gelipyaşlı babamı vurdular. Ocağımızdaki tüm erkekleri bitirdiklerini düşünüyorlardı. Buhcsabıyaparkcnkadınlarısaymıyorlardı. Yanıldılar tabiı. Babamın cenazesi kalkmadan ben de adamın işini bitirdim. Vuranı mı? Hayır, vuran zaten cezaevine girecekti. Onahiç gerek yoktu. Ben esas nifak sokanı, arada laf getirip götüreni, tahrik edeni vurdum. Zaten bızim kasabada bütün kadınlarçiftekullanırlar. Buseferhayvanlar değil de insan bir insan kurşunlanacaktı. öfke içindeydim. Babamı çok sevcrdim. Son olarak, nişan aldığımı hatırlıyorum." dınların daerkekler gibi serbestolabileccklerini söylüyorlar. Bubize uymuyor." Kadın hakları konusundaki yaklaşımları yakındantakipettiğibellioluyordu. "Tabii" dedi "Ben cezaevinde çok sey öğrendim. Kitap, gazete okumayı aynı zamanda kavga etmeden tartışmayı. Okula gidemedim. Orası benim için bir okul oldu. Kan davalılanm sayesindebuokulagittim." Bir insanı öldürmüştü. Bir diğer insanın vurulmasından,ölümüne kadar geçensüreci izlemişti. Bunları anlatırken son derece sakindi. öldürmek kötü diyordu ama gerckirse yine yapabilirdi. Kocası ilk defa lafa kanştı: "Olanlargeçmiştckaldı. Amaçocuklarımınbuişlerekarışmasınıistemem." Kadın da kocasını onayladı: " Evet çocuklanmın bu işlere karışmasını istemem" Adam devametti: "Doğrudürüstbirişsahibiolamadık.Devamlı kuşkuylayaşadık. Şimdilerdeemlakçılıkyapıyoruz.Ucuzalıppahalısatıyoruz. Daha uzun vadeli işlere giremedik. Yann ne oluruzbilemedik.Çocuklarımızokuyamadı." Kadın da çocuklarının okuyamamasına üzülüyordu: "Annesi ya da babası cinayet işlemiş hiçbir çocuğun okuduğunu görmedim. Hem kendiyaşamımızbittihcmdeçocuklarımızı iyiyetiştiremedik. Son olarak da... Bekâroğlumbirkızı seviyormuş. Gittik istedik. Kızın da gönlü var. Ama ailesi olmaz dedi. Kan davanız varmış dcdiler. Haklı bulduk. Oğlanı şimdi abimin kızına sözledik. Ba^ka çıkar yol bulamadık. Diğer çocukları da akrabalarla evlendirmiştik, hep bu nedenlerden. Anlayacağınız bizim çocukların istedikleriylc cvlcnme hakları bile yok." Sesititriyordu. Ya kan davalıları... Onlar nasıl bir yaşam sürüyorşimdilerde? Adamyanıtlıyor: "Onların dabizdcn farkları yok. Çocuklannınsadeccbirisiokudu.Odabirakrabalannınyanındaydı.Diğerlerineokuyabildiler ne de meslek sahibi olabildilcr. Uzun süre kabzımallık yaptılar, kahve işlettiler. Son yıllarda iijleri bozulmuş. Durumları bizden pek farkli sayılmaz." Bu aileyi ne kadar yakından takip ediyorsunuz? Kadın sözü aldı: "Evet haklarında her şeyi biliyoruz. Kişilikleri,ailesorunları,ekonomikdurumlan... bizi ilgilendiriyor. tlkkısjkırtmanın.tahrikin ya da saldırının kimden gclebileceğini hesaplamayaçalışıyoruz. Onlar da bizi aynı biçimde takip ediyorlar kuşkusuz." Bu iş ne zaman biter? Yanıtı bilmiyorlar. Bu işin neden başladığını bilmedikleri gi Yaşamanın bedell... "Kanunlaran«Mİgüvenirsin?"Gözleribir noktayatakılıpkalmıştı: "Babamı,canım kadar sevdiğim babamı vuran anormal biriydi. Kendi ailesı içinde dahilakabıdeliydi.Onuazmettirenibizbiliyorduk.Kanunlarbilmiyordu.Gerçi bir süre sonradeliraporualaraktahliyeoldu.Şimdi sokaktagörsenizdilencisanırsınız,elinepara vermeye kalkarsınız. Tetik çekilmcscydi babamın kanı yerdekalacaktı. Sonra... Ç.cvremizdckalmazdı. Bitirilmiş bir aile olurduk. Haysiyetimiz, herkcsin diline düşcrdi, sokakta rahat dolaşamazdık. O tetik çekilmcliydi. Bugün de olsa aynı ış yapılmalıdır. Haysiyetli yaşamanın bedelidirkurşunlar... Cezaevinegirdim. Beşyıl yattım. Afla çıktım. Kocam bendenönceçıkmıştı. Ikiyıl beni bekledi. Sonra köyden çıktık, Istanbul'a geldik. Köyden ayrılırsak kan davasından kurtulacağımızı düşündük. Sonra çocuklarımız oldu. Altı çocuk büyüttüm. Artık hem babaanneyim, hem de anncanne. Şirndilerde en küçiik oğlumuzu evlendirmeyi düşünüyoruz." Sanki birşeylersöylemeyi unııtmuşcasına durakladı, sonra devametti: "Cezaevindençıkıncabuişlerinbittiğini sandım. Inanmak istedim belki de. Hem çocuk büy ütüyordum hem dc bakkal işletiyordum. Kocam daçalışıyordu ama yetmiyordu. Birlikte çabalıyorduk. Arsaalmıştık, evyapacaktık. Buişlerinartık kapandığını diişünüyorduk ki... Almanya'daki kardeşimin izini bulup vurduklarını öğrendik. Bubızi iyiden iyiye tahrik etti.. .Kardeşimizinadresinibizbilebilmczkenonlarbulmuştu. Ölen abimin oğlanlarından biri 16 yaşına gclmişti. 'Görevin' kendisinde olduğunu anladı. Beraber adamın peşinc düştiik. Kırşehir'de yakaladık. Yeğenim silahı çekti, ateş etti. tyi nişan alamadı gibime geldi. Adamın başında ölene kadar bekledim. Kğer ölmeseydi, belimdeki silahı , , , îsmi yazılmayacak, çünkü kan hâlâ kurumadı... O, kan davasının taraflarından biri... Kadın vurulmaz ama vurur, yazılmamış kurallara göre. Babası öldürülünce, o da silahını çekip vurdu... Artık başka biriydi... Sonra kardeşi öldürüldü. Kurbanın başucunda bekleyip ölümü izledi... Sonrası, ucu bucagı karanlıktı... Adam öldürmck kötü bir iş ama bu olay daha da kötü. Ölene kadar adamın başında beklemek insanı çıldırtıyor. Beklediğin süre çok uzun geliyor. Sanki asırlar geçiyor. Adam, gözlerinin önünde kıvranıyor. Yardim bckliyor. Sen de ölsün diye bakıyorsun. Bir ara adam yerde kı vranırken göz göze geldik. Beni tanıdı. Tüm umudunun tükendiğini gözlerinden gördüm .Bir süre sonra hareketsizkaldı. Nabzınabaktım durmuştu. Öldüğüne inandım. Kan davasından dolayı kadın öldürmek adeti yoktur. Amaçokdedikoduçıktı. Beni vuracaklardiye,arkası gelmedi. O günden bu güne bizden kimscyi vurmadılar. Ama hepimiz tetikteyiz. Kimse, bu işin bittiğini söyleyemez." "Haysiyet", "intikam", "ölüm" gibi sözcükleri sık sıkkullananbu"ağır" kadın için sevgi yaşamının neresindeydi? Üç beş kez usul usul "sevgi" diye mırıldandı: " En çok çocuklarımı severim. Onlar için elimdcn gelen her şeyi yaptım, yaparım da. Ama önce görevler gclir. Haysiyetsizinsanlarkimseyi sevemczlcr..." Ya aşk? Son derece kararl ı birsesle "Herkeskocasını sever" deyip alelacele konuyu kapattı. O bu konularda konuşmak istemese de, gözleri, kocasına olan aşkını çoktan elevermışti. Kadına ve erkeğe dair Kadın ailcnin öncmli bir insanıydı. Tüm çevresi ona saygıhydı. Pekionedüşünüyordu kadın erkek eşitliği hakkında? Kadın son derece açık olarak "hayır" dedi " Kadın ve erkek eşit olamaz. Ama kadının üstüne bir görev düşersc yapar. Onun dışında kadın erkekten sonra gelir." Ekledı: "Ben cezaevinde siyasi kadınlarla birlikte yattım. Onlardan çok duydum kadın erkek eşitliğıni, biraz dabenimsedim. Kadınların çalışması gerektiğini söylüyorlardı. Kadınların yönctmesi gerektiğini söylüyorlardı. Ama sonraları kadın erkek eşitliğinin anlamı değışti. Artık ka