Katalog

I2TEMMUZ 1998 SAYI 642 sÖ7edılıyor Dünyadabu kadarçok festival düzenlenmesının altında da bu var Nasıl? Bundan on bc;> y 1 oncc turı/m patlaması 1 oldu Çünkuorta kcsımın parası oldu ve ycnı iilkelergörmekıstedı,yenıalışverışleryapmak da. Pazar ekonomısı bunu gerektırdı çünkü. Gı ttıği yerde de gece gezmek, konser ızlcmck ıstedi. Bu bır arztalep mcsclesi.. Tabıı kı, fcstıvallcrdc çok buyuk sanatçılar veçoknıtelıklıeserlerdegorülüyoramabutün bunlarbırıkımden gıdıyor Pazar ckonomisi, sanatçıyı da mı savuruyor? Sanat, zaman ıstıyor, yani sindire sindire yapılmalı Müzıkde,resımde,tıyatrodaöyle. Saatlerceokuyacak, saatlcrcedüijuneceksinız, ınsan ruhundakı çelışkının boyutunu keşfedcceksınız. Hem yaşamı, hem kendınızı des,ıfre edeceksınız. Bu böyle, bugündcn yanna bilgı düzeyındc olmaz kı Gırmcktc olduğumuz çağ, hız otcsı bır çağ Her şey surcklı koşu!>turma, maga/ın, kulaktan duyma bılgıler ve görsele dayalı Bu nercyc kadar gidecek, hangı sanatı yaratacak'7 Sizce? Bcncc, sanat falan yaratamayacak .. Zamana yenilen genç birey nerede, nasıl duracaksizce? Sıstem tarafından şımdı de çağdaş köleler olarak koşullandırılıp kullanılıyorlar lçlerındc bırilerinın pıyon olarak kullanılacağı satrançgıbı. Hcrbın bırermeta olarak görulüyor,mühendısmcta,clcktronıkçımeta, sanatçı meta Bırkasa lımon gıbı, sık at, sık at Hatta, ınsan metağına karşı robot metağı gelıs,tırmeklemeş.gulsistem... Sonuç... Ruhlannıyıtırmışbedenler... Belki daha herkes farkında değıl ama 1520 yıl sonra ruhsal olarak zedelcnecek ve boşluğa duşecekgenclık Bu çarkı geri döndürmek miimkiin nıii? Eğitımdcn başlayarak tekcrleğin yenıden kcjfcdılmcsı lazıtn Sanat ıçın bazı şeylerhâlâtazlagoruluyor Sanata, kulturchâlâdoğru düriıst fon olus.turulmuyor Kaç tıyatro, kaç müzıkokulu var? Rahmetlı Zehra Yıldız öğrencimdi Yedi saat Salome'nın provasını yaptıktan sonra Anadolu yakasına gcçmck ıçın dolmuş beklıyordu Sadcce lıyatroya baksakbılc,sanatçılarmyas.amstandartldrı hâlâçokkötü.sahnelerpıslık ıçındevctcknik çalışma yok. Görgüsuzlük ve cehalet hakımherşeye. Koııço/.ümmü? Fonu, profesyoneller ıçın öngörmüyorum Artık o kurumlarda da tasvıyeye gıtmek, sıl baştanyapmakgcrekıyor Yenılerıçınkullanılacakfbnla,özeleğıtımımkânısağlanabılir, yurtdışındakı konseıvatuvarla bağlantı kurulabılır. Hıçdeğılsekendımesleklerının tcrmmolojısınıoğrenebılecekleııdillaboratuvarlarıoluşturulabılır Konservatuvarlardagclışmıs;kutuphanelenn,muzıkodaldnnın, mÜ7ik arş.ıvlcrının de olması gerek Bunlar, konservatuvara gelene kadar edinilen kültürü ycniden biçimlcndirmeyc yetebilecek mi? Gelış.mıs. ulkcnın çocuğuçok sesli muzıkle doğuyor Oysa bızımkı, halen başka bır kültürün ıçmde Cskıden olduğu gıbı radyodantürkudınlesegeneıyıamd IbrahımTatlıscsdınlıyor Arabcskyoz,kulturdışıhatta eleştmdışıbırşey (,'ocukbunlarlayoğruluyor ve dokuz, on yaşında elıne kemanı vcrıp, "Bach"çal dıyorsunuz Bu çocuk ne yapsın7 Aıleyı mı cğıtcceksınız9 O halde, sızbütun dunyayı okulda yaratacaksınız. Bunu bazı sponsorlar da yapabı 1 r 1 Sponsorlukyapacakkurumlariçin sanat tcrcih edilcbilir bir alaıı mı? I abıı kı daha çok teknığe destek oluyorlar Kendı ışlerındc çalıştırabıleccklerı bılıın i Dünya, Brecht'in lOO.yılını kutluyor... Mf Oysa çocukların her zaman sahneye çıkması,konserlerın verılmesı,operalarınoynanması lazım. Ankara Konservatuvan öy ledı. Amabakınneyaptılar.Türkıye'nınbutünsanatçılarınıyetıştırmış böyle tarıhı bırbınayı Mamak Beledıycsı'ne verdıler Operaların oynandığı, konscrlcnn venldığı bu sahnede şımdı nıkâh kıyılıyor Yanı, neresınden tutsanız.elınızdekalıyor Siz, Bakırköy Belediyesi'nde böyle bir deneyim yaşadınız... Bakırkoy Bcledıycsı tıyatrolarıbirmısyon mcsclesıydı Nasıl? Ben, 1974'ten bu yana konservatuvarda oğretımuyelığıdeyapıyorum Mezunolan oğrencılervar,yenıkuşaklargeliyor,çokyetencklıolanlarlakarşılaşıyoruzamahepbır eksıklık var Bueksıklık,Dcvlct Pıyatrolan'nın dolmasından kaynaklanıyor. Aynca, kadro da olsa orada ne kadar gelışebılecekler1' Halbukı,konservatuvardan mezunolan oğrencılerın bır kaç yıl, uygulama sahnesı olan bır yerde, konscrvatuvann mufredatı dışındabırdönemgeçırmelerı gerekıyor Provayapacak,oyunculuklarınısınayacak,yenı repertuvarlartanıyacaklar. BakırköyBeledıyesı Tıyatrosu teklıf edıldığınde bütün bunların gerçekleştırılebıleccğını düşündüm Türkıye'nünüçüncüödeneklı tıyatrosu olacaktı. Bırtaşla üç kuş vurmak gıbı Hem uygulama sahnesı, hem ödeneklı tıyatro . Başka ycrclyonetımleredefeyzverebılcccğınıduşundum Misyonunuzu nereye kadar yerinegetirebildiniz? "Ben buraya bırkaç yılımı vcrebılirım, çünkü oyunculuk yapmayacağım" dedım ve gerçektcn dörtyıloynamadım Tıyatroyu kurduk, genış bır repertuvaroluşturdukvekadloyutamamladık. Çocuklar çok scçkın yonetmenlerle çalıştılaı,bunların arasında Işıl K asapoğlu, Hüse Berksoy ve brkal: "Ben Bertolt Brechl". adamları, müheııdısler ıstıyorlar Bızım meslek oyle kor bır meslek kı... Para da kazandırmaz. Italya'da operayı yaratan Kont Bardı gıbı "Ben bunu yapacağım",dıyen bırıolacakvekarşılıkbeklemeyccek. Türkiye'de böyle bir çıkış yapabilecek burjuvazi var mı sizce? Şımdılık var Bunlan bırtakım kı^ısel özenmeler olarak göruyorum Amakoktenci olmak başka bırşey. Ortayayürcğını koymak, meseleye bılımsel ve uzun vadelı bakmak gerekıyor "Ben bu çocuğu on yaşında alacağım, on beş yıl sonra konserde bır numara olacak, bu on beş sene ben buçocuğayatırım yapacağım, yetıştıreceğım, gehştıreceğım, yurt ıçınde ve dışında tanıtımını yapacağım" demek yürek ve ınanç ıster . Konservatu var işlcvini yerinc getirmekten, böyle bir özlem yaratacak, sponsorlara bel bağlatacak kadar uzak mı? Genç, on yedı yaşında tıyatro okuluna giriyor Elinızdengeldığıkadaryetıstırıyorsunuz ama şartlar kısıtlı.Donanımlı bır konservatuvar sahn e s ı yok yın Katırcıoğlu, Kcnan Işık, Murat Karasu da vardı... Dünya çapında yönetmenler de geldı, orneğın Roberto Sturua 1991 Tıyatro Festıvalf nde Nâzım Hıkmet'ın Ivan Ivanovıç'ını sahneledık ve bu bır yıl boyunca en çok konuşulan produksıyon oldu Oyunda annem Moskovalı yaşlı bır kadını oynadı, ben dc fıguranlık yaptım. Çok cesaretli bir iştı, çünkü çocukların okulu bıtırmelerınin yabınncı,yadaıkıncıyılıydı Öğrencilerini/ Sturua'yı etkiledi mi? Evet, bızımle bırşeyler yapabıleceğını söyledı. Bu, kuyrukluyıldız yakalamak gibı birşeydı. 1994'tetarihleruyuştuve Ahmet CemarınTurkçe'ycçcvırdığı Brecht'in Sotbkles Antıgone'sını sahneye koydu Aynı yıl,festıvahnaçılışınıbızyaptık Bu başarı, yerel yönetimin size tavır almasını engellemedi ama... Evet, donemın Belcdıyc Başkanı Ali Talip Özdemır, repcrtuvarlarımızı hıç ıstcmedı. Bılıyorsunuz, 27 Mart'ta Refah Partısı seçımlenkazandı,Sıvasolaylanyaşandıvehemen ertesı gece Aziz Nesm Sahnesı 'nin kılıtlerısöküldu Arkasındanbaskılardahada arttı, Özdemır daha da ılcrı gıderek, tıyatro yönetmelığıne müdahalede bulundu ve kendısinı yönetım kurulu başkanı ılan ettı. Dava açtınız ve tiyatrodan ayrıldınız... Bu yaşadıklarınız, sorunlar, ncdenleri ve çözümleri ülkenin ekonomisine, siyasasına bağlı... Yeniden Brecht'e dönersck, Brecht sizin için bir anlamda bütün bu olup biteni sahnede anlatmanın en ctkili ismimi? Tabıı. Brechtyırmıncı yüzyıldayetışmış önemlı bır felsefecı, tıyatro kuramcısı, yazar, yönetmen ve şaır Felsefesı tüm bu branşları da kapsıyor ıster ıstemez Yaşamın somut gerçeğını her durumda ortaya koymakonubualandaetkılıkılıyor. Buyontemı çağımızınçokbaşarılıdığersanatçılarında dagörebılırız Orneğın IngmarBergmansınemasında da görebılırız Ancak, Nâzım Hıkmet'ıdeunutmamakgerekıı Şıırde,tıyatroda, öykude çağın önde gelenleri arasındabı/ımedcbıyalçılarımı/davar Bu yıl içinde başka bir Rrecht çalışması olacak mı? Hayır, olmayacak Brecht benım ıçın buyuk bır keşıftı Tıyatro termınolo|isını, dıyalektık mcsclesım buyuk bır/evk alarak ço/dum. Uzun bir süreçnlmah? Pabıı o kadar kolay çozülmedı. Zaman ıçınde tartışarak, provalarda bıldıklerımı y aşama geçıımeye çal ı şarak çozmeye çabaladım Sizin için tiyatro ne anlam taşıyor? Tıyatro, benım hayatımın gerçeğı ..Tumhayatım . Bır balık ıçın denız neyse, benım ıçınde tıyatro o . ^ Ipek Çalışlar yıllık izninin bir bölümünü kullandığından yazısını bu hafta yayımlayamıyoruz. Cumhuriyet Dergi CUMHURİYETDERGİ İMTİYAZ SAHİBİ BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN YENİGUNHABERAJANSIBASINVEYAYINCILIKA.Ş.1GENELYAYINYÖNETMENİORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATORU HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MUDURU İBRAHİMYILDIZ1SORUMLUMUDUR FİKRET İLKİZBYAYIN YÖNETMENİ İPEKÇALIŞLAR• GORSEL YÖNETMEN AYNURÇOLAKH REKLAM MEDYA C KAPAK FOTOĞRAFI ERZADE ERTEM Brecht'in "Anna 'nın Yedi Ana Günahı"ndan. Yıl, 1984...