Katalog

KİM 1998. SAYI 654 11 AMERIKA'NIN BELALILARI... • Islamcı boomerang » Jeopolitiğin zalim cilvesi. AfganistanRus Savaşı sırasında CIA'nın eski müttefiğı şımdi Nairobi ve Dares Selam'daki bombalı saldırılardan dolayı FBI'nın şüpheliler lıstesindeki bir numaralı adamı: Usama bin Laden. Uluslararası terörü yönlendirmeden önce, Laden, 80'li yıllarda 15.000 gönüllü Islam lejyonunun komutanlığını yapıyordu. Islam lejyonu, Afgan mucahitler tarafında ve Amerikalı ve Pakistanlı askeri d^anışmanlar eğitimi altında komünizme karşı savaşmak için dünyanın her tarafından gelen inançlı Müslüman gençlerden oluşuyordu. Soğuk savaş çerçevesi içinde VVashington bir sene içinde Afgan mücahitlere 65.000 tonluk sılah yardımı yapmış, Pakistan üslerini açıp, askeri danışmanlık sağlamış, Riyad ve Emirlikler de masrafları fınanse etmişlerdi.. Bin Laden şu anda VVashıngton'un ıki iyi dostu Pakistan ve Suudi Arabistan'dan destek alan Afganistan'daki Taleban yönetimi tarafından korunuyor. 1996'da Suudi Arabistan'daki Amerikan ussüne yapılan bombalı saldırıların da arkasında Bin Laden'in olduğu sanılıyor. Böylece Pakistan ve Türkmenistan arasındakı doğalgaz boru hattının topraklarının üzerinden geçmesıne ızın verdiği içın VVashington'un da destek verdiği Taleban, FBI'nın Birleşik Devletler'in en büyük düşmanı ılan ettığı adamı koruyor. ısyanların tehlikesi altındaki bölgede lider olarak görevlerini yerine getirmekten aciz, demokrasinin gerekliliklerine duyarsız, Kabila kendini iktidara getirenlerden yavaş yavaş soyutladı. Bu hırçmlıktan rahatsızlık duyan Birleşik Devletler bile Afrika'da saldırgan bir diplomasi izlerken Clinton da mesafe koymaya çalışarak Amerikan yardımını azaltmayı gözden geçiriyor. Bunun yanında, Amerikan madencilik şirketleri, "Düş ülkesi Kongo' vaatleriyle Kabila'nın arkasındakı Amerikan desteğini haklı gösteren Beyaz Saray uzmanlarının zararına birbıri ardına Güney Afrikalı tröstlerden yararlanma hakkından mahrum ediliyor. •• Ve her zaman Saddam Irak ve Birleşik Devletler arasındaki krize son veren anlaşmasından altı ay sonra, Bırleşmiş Mılletler Genel Sekreteri Kofl Annan, VVashıngton'u kızdıracak yeni bir yaklaşım öneriyor. Annan, Irak'ın tutumunun 'kapalı' olmadığını daha çok 'bıkkın ya da umutsuz' olduğunu ve ekonomik ambargo, sılahsızlanma ve petrole karşı yiyecek' konularını da Iraklılar'la goruşülebileceğini belırtiyor. VVashington ise ambargonun kalkmaması için tüm muhalifliğini göstermişti. Birçok diplomat ise Genel Sekreter'in bu tutumunun, Bağdat'ta bulunan birçok Birleşmiş Milletler kuruluşundan aldığı raporlardan etkilenmiş olabılecegmi savunuyorlar. Pek tabi, ambargo, gerçek kurbanları, sivilleri zor durumda bırakıyor. Yazın hava sıcaklığı 45 dereceyi bulan ülkede içme suyu yetersiz. Bir Dünya Sağlık örgütü görevlisi ise Irak'taki çocukların beslenme düzeyinin Haiti ıle eşdeğer olduğunu belırtiyor.^ ıcı olanı ise saldırıların hiç kimscyi şok etmcsi. Pazar günü medya, bombalı saldırı >erlerini azaltarak, Monica'dantekrarbahneyebaşlamıştı bilc. Pazartesi günü ise Tive Newswcek, kapaklannı yeni birgüncelyırmışlardı: AstronotJohnGlen'ingelc.görevivehomcseksüellerinheteroseksüğe dönüşü. Bu kadar olabilir nıi? Nairolckikalıntilararasındancanlıkurtulanbir i, Amerikalı koruyuculann federal idarc biarından birinin korunmasını gözden kaçırları Oklahama City'de Murrah binasının ıntıları arasında yaşadıklarını hisscttiğini lüyordu. ı'ıllargeçtikçe, Amerika da,tıpkıdiğerülcr gibi tcrörden canının yanabileceğini ;fetti. 1983'teBeyrut'ta Amerikanelçiliğidüzenlenen bombalı saldırı, ülkelerininbu tehlikclcrdcn uzak olduğuna ınanan Amealılar'ı şok etmişti. 1993 ve 1995'te ise nya Ticarel Merkezi'ne ve Oklahama y 'yc yapılan bombal ı saldırılarla yeni şokyaşandı: Amcrika Birleşik Devletleri ilk la kendi sınırları içinde vurulmuş oldu. )5'te Suudi Arabistan'da, 1 996'daiseolim'atlarsırasındakibombasaldırıları Amerilılar'a bağısıklık kazandırdı. Geçen sene .îlliklc Amerikalilar'ı hedef alan 304 ulusarasıterörolayiortayaçıkarıldı. 3ahası da var: 1998'in Amerikası kötü haıleri nercdcn gcldiyseoraya geri gönderir. Nairobi cleki saldırıların yaşandığı gün, ıllStreet'inkılıbilekıpirdamadı. Asya'nın erinde gezinen ve Amerikan ekonomisini ıdit cden bulutlar ise eğlenccyi bozmayı ndilikbaşaramadılar: Yönetimegüvenirlik stergesiiseson29yıldırenyüksekseviyeulaşanHaziranayınagöresadecebirazcık riledi. <\merikalilar'ın 'Kükreyen2()'Ier' 'Muhtcn 50'ler' ve' Yürii Yiirü 60'lardan' biledaiyidurumdatarihibirdönemiçindeoldukına inanmalarını bir yana bıraksak bile Avpa'dan bakılınca Amerikan ekonomisinin Şlığı zaten iyi gözüküyor. Merkez Bankanın güçlü patronıı Alan Greenspan geçcnde 'Tarihin önüne geçmiş olmamız miimn' dedi. Böylesi bir güzellikte, kim kötü :n kuşlarakulak vcrmck ister? Düşünün,gülünçbirseksskandalmasaplan birdevlet başkanı düşünün. l Jlkesinin bük bir ekonomik ve siyasi krizdc olduğu bir ruıııda, Bill Clinton böylesi bir şeye karşı yamayabilirdi. Amerikalılaryinedeşaşkın. vcriei birhoşgörügösteriyorlar. Amerikaar'ın yiizde 74'ü, Başkan'ın Moniea Lensky ilc bazı hoş zamanlar geçirdiğine ve lkın gözlerinin içine baka baka yalan söyleğine inanıyor, fakat sırf bu yüzden Başn' ın görevden al ınmasına da kaışı çıkıyor". Dahadaiyisi: Herkes kendi işiyleuğraşı>rveO. J. Simpson'ınkindenfarklı olarak seryosu sürpriz olmayan bu davaya tamamcn yıtsızkalıyorlar. Buna rağmen şok edici sahnelcre tanıklık liyoruz. K.abloluhaberkanalları 'Heryerde •rzaman Monica' haberini işliyorlar. Geçen ayıs'tabukanallarda birinin sunucusucski ıiversitesindekiöğrencilerinönünde'lşimin • i utandırdığı, karamsarlaştırdığı, ağlama n liyaeı hissettirdiği günleroluyor." diyerek inah çıkarttı. Sunucu ertesi gün isinden oluştu. Yıncdebukanalları izleyen Amerikaar'ın sayısı tuhaf bir biçimde düşük. NN'in 288. 000, MSNBC'nin 90. 000 ve > News'ıın 36.000 izleyicisi bulunuyor. Esx alışkanlıkların zorunluluğu ve amirlerin nirleri altında, tüm büyük kanal ve gazetelcr tı aydan beri durmaksızın Monica davasını neliyorlar. Son belirlemelerdc davanın ateşdalgasına tutku ile kapılanların oranı yüzde 3. Amerikalılar'ınyüzde29'uisedavayısa:ceolaylarkızıştığıanlardatakıpediyorlar. Başkanlıkgörevini ve Amerikan liderliğini lyıflatan Monica davası değil şüphesiz. VVashıngton, Kabila olayı karşısında utancını artık gizlemiyor. Amerikan basını tarafından 'yeni Afrikalı liderlerden' biri olarak lanse edilen Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Başkanı sonunda, kıtadaki diğer örnekleri gibi acemi bir diktatöre dönuştü. Askeri » Afrika tuzağı cle gcçirmclerinden sonra Amerikan dış politikasını neredeyse rehin aldılar, Birleşmiş Milletler'eABD'ninborçlarınınödenmesine karşı çıktılar. Asya krizinin patlak vermesiyle Uluslararası ParaFonu'nu desteklemeye burunkıvırdılar. Bill Clinton ise Ocakayındaki Irak krizi hakkında düşüncesini belirtmekten veya Benyamin Netanyahu ile görüşmelerinde lsrail yanlısı lobicilere kibarcakulak vcrmekten kaçınmadı. Ama tüm bunlar ülkcnin dışında nelerolup bittiği ile ilgisi olmayan duyarsızlığın yansımasından başka bir şey değil. C'linton'ınlrlandaveABD'deetkiliolandiplomatik başanlannın kamuoyu tarafından gözardıedildiğidogru. Bukocaülkenin, kendi içinekapannıası ilk defaolmuyor. Fakat ilk defa, Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarlarına fevkalade tcrs düşen böylesi bir tutumtakınılıyor... Her şey, piyasa ekonomisinin ve ülkeler arası ticaretin, diplomasinin yerini alabileceğinc sat'ça inanmış Amerikalılar, Amerikan hükümeti, Amerikan parlamentosu, ayrtca bankalar, işletmeler ve yatırımcılar sanki diinyaya yeni birevrcnsel ekonomik düzenleklifetmiş gibi gelişiyor. Asya Krizi 'ni besleycn Amerikan liberal ekonomisi ile bu krizi önlcmek üzere kurnaz Hazine Bakanı Bob Rubin'in insanüstü çabalarınıntutarsızlıgı... DünyayaSam Amca'nın ekonomik çıkarlarını korumasından daha olumlu bir tutum göstermckten aciz 'Klasik'diplomasinin yetersizliği... Amerikan işletnıeleri vc yatırınıcılannın bakışaçisıyla, Amerika'da dünyanın görüntüsü herhalde, hayati, umut verici vcya az ilginç gibi bölgeye ayrılıyordur. Asya hayati önem taşır çünkü oraya çok fazla yatırım yapıldı. Afrika? Daha iyi olabilir. YaOrtadoğu, tüm bu problemler de nereden çıkıyor? Wall Street Journal gazetesi sorguluyor. Latin Amerika'dan, eski Sovyetler Birliği'ne kadar tüm dünya veAfrika'nın bir bölünıü piyasa ekonomilerini daha liberal ve daha demokratik yapmak için iki misli çaba sarfediyorlar. Ortadoğu ise karşı koymaya ısraıiı tek bölge gibi gözüküyor. Bu da oradaki teröristlerc bir iltifat sayılır.^ • NouvelleObservateur'dençeviren: ' EMELAKÇALI Amerikalı meslektaşını, 'ilişkilerdcn' bahsettiği an tahrik eden Saddam Hüseyin böyle düşünüyor olabilir amayanılıyor. Sebep şüphesiz, yoldan çıkmak üzercyken Anıerika'yı vurmayaçahşanteröristler. Seksskandalısadece Amerikan dış politikasının zayıtlığını gözlerönüne scriyor. Dünyanın teksüpergücü olmasına rağmcn, kendisini dünyanın merkezi olarak görüp, yatak odası davaları içinde kendinikaybeden Amerika Birleşik Devletleri, diplomasiyitamamenboşlamış durumda. Bey rut'taki Amerikan elçiliğine 1985 'te yapı lan saldırıdan sonra Amiral Bobby Ryan lman o zamanlardış ülkelerdeki Amerikan elçiliklerinin korunmasının artırılmasını öngören bir rapor hazırlamıştı. lman, New York Times'a 13 yıl sonra yaptığı açıklamada,'Saldınlartekrarlanmadıkça.çözümlemcgayretide /amanla/ayıflıyor.'diyordu. Amerikan diplomatlan halka açık ABD temsilciliklerinin sığınak hale getirilmesini pek tabii istemiyorlar. Fakat bu uzun vadcli strateji yoksunluğu şundan kaynaklanıyor: Cumhuriyetçiler, 1994'teKongre'dekontrolü Clinton 'ıtn kurısı ve kızı seks skandalına papuç bırakmadılur...