Katalog

CUMHURİYI TDKRGİ Mustafa Kemal'in altı ay süreyle kaldığı Barons' Otel'deki odanumarası 28. Bugün odanın kapısında 217 rakamı asılı. Haleb'deki otelde bir de onun Ermeni fotoğrafçı Derunyan'a çektirdiği fotoğraf var. olmuştu. Cemal Paşa 1914'te Otel Baron'a ayak bastığı gün Alman Oeneral Liman von Sanders'le karşılaşmış, aynı günün akşamı Alman gcneral, Cemal Paşa onurunaburada bir ziyafetdüzenlemişti. Oteldefterl... Otel Baron'un ımzadeftennı gözdengeçiriyorum. Kuruluş tarihınden günümüze kadar burada, devletbaşkanları.kralvekralıçeler, ünlü aydınlar, şair ve yazarlar, tiyatro vesinemayıldızlan.yöneticiler, sanayiciler konuk cdilmışlcr. Alman lmparatoru II. Wilhclm, Kral Faysal vc yardımcısı Nurı Said Paşa (1918), ABD Başkanı I hcodorc Roosevelt (1933), lngılterc Krah'mn kızkardeşı Prenses Alıcc (1932), Ingılız kadın yazar Lady Hester Chetwood (1933), Sudan Sardan General Mayor Sir Charlston Sphynx Paşa (1933), Everest Dağı'ndan ılk uçuşu gerçekleştiren R. Commodore Fellowich (1933), yelkenli ile ilk dünya turunu yapan Virginy Erion, Fransız sinema sanatçısı MarieBelle, Ingilizromanyazan AgathaChristie ("Orient Express Üstünde Cinayet" adlı romanını bu otelde yazmıştı), 1927'de New YorkParis hava hattını ilk kez bir defada uçakla kateden Charles Lindberg ve eşi, Fransız violonist Jacque Tibot, Romen Prens ve Prenses Kantakuzino'lar, Lübnan Cumhurbaşkanı Charles Debesse, Isveç Kralı Gustave Adolphc, Kraliçc Louisc, kızları Prenses Ingrid ve Prenses Bertıl ile, Yunan Prensesi EugĞnie (1947), Ingılız yazar ArthurCanon Doyle, Mauntius Cumhurbaşkanı Muhtar Uled DahDah, dünyanın ilk kozmonotları Rus kökenli Yurıy Alekseyeviç Gagarin ve eşi Valantina Tereçkova, Arap Emirlikleri Başkanı SultanŞeyhZayetBen, Suriye Cumhurbaşkanı Hafez El Asad, Fransız yazar Rend Tavcrnier, Amerikalı Ermeni roman yazarı Willıam Saroyan, Amerikalı sanayiciDavidRockefellergibidikkatedeğerkişileryeralıyordu. Büyük Osmanlı Mimarı Sınan'ın gerek Dimaşk'da (Şamı Şerif), gerekse Haleb'de inşa etmiş olduğu camileri görmeden yapamıyorunı. Dimaşk'daki 1552 tarihli Sinan yapısı Suleymaniye Camii ile 1566 yapılı Mcdrcsesi'ni orada bulunduğum zaman gezmiştim. Şimdi Halebdoğumlu arkadaşım Dr. Toros Toranyan ile birlikte Haleb'deki 1537 tarihli Hüsreviye (Hosrofiye) Camii'ni geziyoruz. Osmanlılar döneminden kalmabuen güzel cami, Sinan'ın eseri olup 1900 tarihinde onanm görmüş. Kanuni SultanSüleyman'ınilkyıllarında"açlıkgrevi" yaparak intihar etmiş olan ve lstanbul 'da türbesi bulunan Hüsrev Paşa tarafından yaptınlmıştı. BuradanSultaniyeCamii'negeçip.caminin nurani yüzlü imamı ile karşılaşıyoruz. Adının Şeyh AhmedAlBeik olduğunu öğrendiğimiz ımam, bızı şaşırtıcı bırkonukseverlikledinlenme odasında çayabuyur ediyor. Yerde Haleb 'de dokunmuş nadide bir ki limin üzcrinc oturuyoruz. Imam, çayı dcmleyipyanımıza bağdaş kuruyor Biryandan çayımm yudumluyor, bir yandan da derin sohbete dalıyoruz. Tercümanlık görevini arkadaşım Toros yerine getiriyor. Islâmiyet'in kurallan gündeme geliyor. tslâmiyet'in insan haklannı gözeten, insanlar arasında sevgi, hoşgörü ve barışın ikamesine önderlik cdcn bir din olduğunu vurguluyor imam. Ardından tslâm ülkelerinde Müslüman kisvesi altında cinayet işleyenleri,haksızdavranışlarda bulunanları, düşmanlık tohumlan ekenleri, Islâm'dan saymamak gerektiğini ekliyorkonuşmasına. lmam'ıninsancılduygu ve düşünceleri, bağnazlığa kesinliklekarşı görüşlcri bizi etkiliyor. Sonundakarşılaştığım böylcsi bir din adamını öpüyorum. Olumlu İ7İenımlcrlconunlavedalaşıyomz. Allahaısmarladık Sunye.^ Otel Baron 'a daha sonraki yıllarda bir kat ilave edilmiş. Ünlüler oteli: Barons' Otel Baron 'un arşivindeki Atatürk resmi. PARS TUĞLACI Otel Barons '1911 yılında Onnik ve Mazlumyan Biradcı leı tarafından yaptmlmış. Haleb'in toplumsal yaşam ve sokak görüntüleri açısından Dimaşk'dan (Şam'dan) farklı bir yanı yok. Tek tük de olsa "Agel" başhklı erkekler ve kara çarşaflı harunlar, ilgi çekiyorsokaklarda. Geceyi Otel Baron'un 217 numarah odasında geçiriyorum. Filistin 4. Yıldınm Ordusu Kumandanı Mustafa Kemal Paşa'nın, Türk Ordusu'nun 1918 yılı Eylül ayından itibaren geri çekilmcsi sırasında 6 ay kadar kaldığı oda burası. O dönemde 28 olan odanın numarası 217'ye dönüşmüş. O günlerde Mustafa Kemal'ın, Haleb'in en tanınmış Ermeni fotoğrafçısı Vartan Derunyan'a çektirdiği fotoğrafı, halen Otel'in arşivindesaklı. Otel Baron (Barons' Hötel), 1911 'de Arapkirli Onnik vc Armen Mazlumyan Biraderlertarafından Haleb'inmerkezındemimarKasbarNafilyan'a iki katlı olarak yaptırılıp.yemeksalonundadüzenlenengörkemlı bir balo ile hizmete açılmıştı. Bu tarihten itibaren haftada bir düzenlenen balolarda Türk fanfarı, dönemin tercih edilen polka, mazurka, vals ve kuadril danslarını çalıyordu. Suriye'nin en eski ve 1. sınıf oteli olarak varlığını günümüze kadar sürdürebilmiş olan Otel Baron'da Osmanlı Meclısı Ayan Reisi, Bahriye Nazırı, 4. Ordu Kumandanı ve Suriye Havalisi ValisiCemal Paşa4 yıl süreyle (19141918) kalmıştı. Başta otelin sahibi Kirkor Mazlumyan olmak üzere Ermenilcrle dostane ilişkiler kurmuş,, otelin bugünkü sahibi Kirkor'un torunu Armen Mazlumyan'ınanlattıklanna göre,"Tehcir Yasası"nın çıkarılışının ardmdan alınan bir dızi kararlarauymayarakyaklaşık 120bin kadar Ermenı'nin hayatını kurtarmıştı. B ir zamanlar emperyalist Osmanlı Devleti 'nin egemenliği altındabuı lunan Suriye'nin başkenti olan Dimaşk"tayım. (Şamı Şerif) Yazın 4045 derece sıcağında kendimi hamamda hissediyorum. Caddeler, sokaklaraynen Istanbulgibihıncahınçhertürlütaşımaaraçlan ılc dolu. Trafık çok yoğıtn. Hcryaştakadın ve erkek dilediklen tür giysilerle dolaşıyor. Aynen lstanbul 'da olduğu gibi, bir özgürlük havası esiyor. Sakin ve stresin egemen olmadığı bir yaşam tarzlan var. Özolbiryemek Büyükelçi UğurZiyal, elçilikteki görüşmemiz sırasında insan haklan ve halklararasında dostluk ilkelerinden söz ediyor. Uğur Ziyal laf arasında TürkErmeni ilişkilcrine değınerek, yakın bir gelecekte tarihe mal olmuş dostane ılişkilerin yeniden canlanacağına dair inancını dilegetiriyor. ErmenistanCumhuriyeti'ninDimaşk(Damaskos)Büyükelçisı Tavit I lovhanesyan 'ı, eşıyle birlikte özel konutuna yemeğe davet ettiğini söylüyor. Hovhannesyan, bu yemeğe bcni de davet etmek inceliğini gösteriyor. Konutta elçiler vc cşleri arasında Ingilizce olarak yapı lan son derece içten ve duygulandırıcı görüşmelerden sonra iki elçinin (iki güzel insanın)birbirlerine sarılıp öpüştüklcrinc tanık oluyorum. Bende olumlu ızlenım yaratan bu buluşma sona eriyor ve Haleb'e yönelmek üzere dostlarımla vedalaşıyorum. TC'nin ve Ermenistan 'ın Suriye BüyükelçilerL. Birtanıklık « Ccmal Paşa'nın eşi SenihaHanımefcndi 'yi 1962 'de vefatından az önce ziyaret ettiğimde bana, tarih kitaplannda Pasa'nın Kafkasya'da Ermeni ler tarafından veyaErmenilerintalimatı ileöldürüldüğünün kaydedilmiş olduğunu, oysa bunun safsatadan ibaret olduğunu anlatmıştı. Eşinin feci ölümünden sonra Taşnak Devrim Partisi'nin kendisine gönderdiği mektupta Cemal Pasa'nın Frmeniier tarafından öldürülmediğini, aksıne Rus Çeka örgütü tarafından öldürüldüğününaçıkçabelirtildiğınıbıldirmişti.Paşa'nınhalenhayattakalan torunu Mehmed Cemal, Seniha Hanımefendııleyaptığımgörüşmeye tanık