Katalog

15 HA/İRAN 1997. SAYI 586 kiil bir jıazctcyckarikiitiirlcrçi/'iııcycbaijladı. 1920yılı Tina'nınyaşammdaönemli bir tarihti. ilk bajjrolünü oltlc ctnıi^li. "TheTiger's C'oat" filmindc bas kaciıtı kalıramuuı oyıuıdı. Heıncinsel hcmdedııygıısal birliktelikleri yogunluğunu yitiriyordıı. Tina Robo'ya ilgili düşüncclcriııi biıarkadaşına şöylc aktaracaktı: "llayatla asla dost olanıadı. Belkidebuyiizdenfethedemedihayatı." Tina'nmiçindehepuçmakistcyenbirkuş vardı. Hayranlarınmsayısıiseçokkalabalıktı. Yasjam çi/gisini değis,tirecek olan ıısta fotoğrafçı Kdvvard NVeslon'la da bu sıralarda tanıştı. Kansı,dörtçocuğu,scvgilisi veavangard arkadaşlan olan ufak tcfck sıcacık kahvcrcngi gözlü biradamdı Wcston. 34yasındaydı vc fbtoğrafsanatınakatkıları nedcniylesayısız madalyayanınsahibiydi.lc)21 yılında Los Angclcs'ıngökkusağı tarafından kusatıldığı bir gün Tina ilc Kdvvard ilk kez birlikteoldulaı. Tinabüyüktutkuylabağlandığı lulvvaıd'amodelliğebaşladı. Busoğuk vcçckingcnadam Ncw Kngland'lıaristokrat kökenlibirailedcngeliyordu. Vecasusgibi sürekli onu izleyen bir karısı vardı. Robo'nun fırçasından bir bırlıktc Meksika'ya yerlcşmeye karar vcrdilcr. Wcston sonunda varlıklı kaıısından ayrılmayıgözcalmistı.Tina, Weston vc 12yaşındaki oğlu C'handlcr, ('olima gcmisiy le yeni birhayatadoğrııdenizeaçıldilar. llişkilcıi cskiheyecunınıkaybetmişti. Oahayolaçıkmadanaralarındabiranlasmayaptılar. Karsılıklı olarak özel hayatlarmda birbirlerinc özgürlük tanıyacaklardı. NVcston, Tina'ya fotoğıafçılığıöğrctecck,Tinaonuııasistanı vetercünıanıolacaktı.(,'ünkübıröneekigidişindc Ispanyolea'yı sökmüstüTına. Mcksika'nınünlüsanatçıları Dicgo,(îucrrera vc Orozco Tina ilc NVcston'u hcmen aralarınaaldılar. Dostlan hcpkomiinislli.Tina ayrıca Meksika Kadın Partisi ileiliskiyc gcçti. Döneminkoııninistrcssamlangerilla tekniklcriylcvahşıyorlaıdı. Partiyayınorganı Kl Machetc'ihazırladıktansonrasabahın erken saatlerindc gizlicc duvarlara yapıstırmakonlarınisiydi. Tina f'otoğrat'cılıktahızlailerliyordu. NVcston'ıınasistanı ve metrcsi gihi görülmckten hoşlannııyordu. Ama NVeston'a modellığe devamediyordu. NVestonengüzelportrelc Robo ilc llollytvood'daki atelyelerindı: Tina, Robo'nun batik çalışmusındun giysisiyle. Ufuktaki Meksika Rı>bo, açıktan konusulmayan bu karışık birlikteliğe razı göründü. Aına kendisinede yeni biryol anyordu. Meksikalı sanatçı arkadaşları snnundaaklımçcldilcr. Meksika'ya gidecek.oradaki kültürel roncsansukalılacaktı. Westonvc Tına'ya"bırliktegidelim" dcdi. Tina Hollyvvood'ıın Latin güzcli olnıaktaıı usanmıştı. Robo'yla gitmeyc karar vcrdi. Ailesine veda için San Fransisco'ya gıttıgindc daha sonra mcktuplarla sürecek biıasjk daha yaşadı. Johan Hagcmcyer'di adı. Anarşistti, başanli bir totografçiydı. Wcston'un yakın dostuydu. C'insel özgürlüğü hcniİ7 kojfcdiyordu Tina. Dönüşündc Wcston'lakarşılaşmakyi'rincmcktupluvcdaetmek istcdi. Nc var ki onun son bir kez poz vemıeisteğinedirencmedi. UuyüzdcngidijjinicrtclcyinceRobotckbasjinayolakoyuldu. Tina vc Weston kcndisinc kısa sürede katılmayasözvcrmi^leıdi. l^)öncminlVlcxicoCity'sikiillürekapılannısoıuınakadaraçmıijtı. Rubüyanındahcm kcndi, lıcnıdeyakın gcvrcsındcki sanatçılarınyapıtlannıgötürmüijtü.Tinadalıa Meksika'yagitnıedcnonu rcsimlcrdcki güzcl modcl olarak taniyacaklardı. Ancak Roboansızınsuçiçeğineyakalandi. Onun hastalığıııı öğrcncn 'F'ina yolculuğıınu önc aldı. AmaMcxicoCity 'deonuölümbckliyordu.Trcndcbirtclgrafkâğidındagcldiölümünhabcri.Robogecesi 20dolarolan iyı hastanclcrdcnbirine yalamayınca su çıçcğinc tcslim olmuştu. "Aitolmadığı birdünyadan ayrılıp gitti" diyccckti Tina Robo'nun arkasından. Robo'yu sadc bir mczartaijinınal tina gömen Tina, onunhayalettiğidcvsergiyigcrçcklcşlirınck için Mcksika'da kaldı. Gcrçcktcn dc olağaniistü bir scrgiydi diizcnlcdiği. Amabirölüm haberi daha vardı yolda. Babasınınki. San Fransisco'ya döndü. Anncsiylcaynı anda dul kalmıslardı. Amcrika'da bulunduğıısüreiçindeRobo'nunijiirlcrini kitaplaştırdı: Admı da Robo'nun Kitabı koydu. Bclki dc ona olanezikliğindcnkurtulmusjtuböy lecc. Tina'nın ortağı ve sevgilisi Edtvard Weston (1924). Fotogrufi çeken ise Tina ModottL rinibudönemdeçekti. Ancak, kendisinccinsel özgürlük tanıyan NVeston Tina'ya aynı özgürlüğütanımaktazorlanıyordu. Parasızlıkvckıskançlık NVeston'uköijcye sıkıştırınea Amerika'ya gcri dönmektcn sözetmcye basladı.Tina ise Meksika'damutluydu. Burada, kcndisini ülkesi Italya'da gibi hisscdiyordu. 1924yılıııda NVeston fotoğraf'stüdyosunuTina'yabırakarak Meksika'danayrıldı. na'nınzatençocuğuolmuyordu) vcscrbcst aşkainannıasıkabıılcdilirbirdurumdu.Scvgililcrinin iscsayısıbclirsizdi. Birgeceeğlencesinde küçük bir oyun icad etmisleıdi. Herkeskcndi karaktcri üzcrinebir.^cylcryazacaktı küçük kâğıt parçalarına. Tina da utangaçbircdaylaelindetortopcttiğikâğuiı açıpokumuijtu: "Modotti: mcsleği: erkekler..." Italya'da faşizmin yüksclişi Tina'nın siyasiyönünükıskırtıyordu. Antiemperyalistörgütlerdc, isçikuruluşlarındaçalısmayabaşladı. Bu arada kendi fotoğraflarıyla NVcston'unkilerdenoluşan birscrgi hazırlıyordu. Serginin açıl ısına NVeston da geldi. Tina, basına verdiği dcmee. lerde sufrajct kıyafetinde görünecekti: siyahctck.dikyakalı ipckbluz ve kravatla. Sergi çok baş,arılı oldu. NVcston'un obektifinden Tina bir daha hiçgörüntülcnmcdi. Tutkusu bitince Tina'yı model olarak sonsuza dck tcrketmis,ti. Ama dostlukları hep mektuplarda sürdü. Mesleğim: Erkekler Tina onların arkasından kendinc yeni bir düzenkurdu. NVeston'lailişkisinimektuplarlasürdürüyordu.Çektiğiyalnızlıktanyakınıyordu sık sık. Fotoğraf stüdyosunu tek başınaayaktatutmayı başaracaktı. Kısabirsüre Meksika filmlerindc oynamıs, NVcston'un ınodeli olarak çıplak fotoğraflan scrgilcnmişti. Cinsclliğe bakışında tutuculuktan nebzc yoktu. Neredeysc erkek cinsinin tamamı,tanıyanlar,tanımayajılaıTina'ylabirlikteolmakiçinyanıptutuijuyordu. Ressam Diego Rivcra, Meksika Komünist Partisi BaşkanıRafaelCarillodaTinarüzgârınakapılanlardandı.C'arillosöyle diyccckti yıllar sonra "Tinaçok gilzel birkadındı,çok güzcl. (Jlağanüstü zerafeti ile bütiin erkekler, ben dahıl hepimizonaasıktık. Flörtçütutumundan ya da tavırlarından kaynaklanmıyordu bu. Tamamcn doğal bir sjeydi ona asık olnıak..." 1920'lcrin Mcksika'sııula kadınların sigara içmesi.dogum koııtrolüuygulaması (Ti Komünizmi benimseyince... Tina'nın aşklarıbirdcn bireduruldu. Cîcnç kadının aijka bakışı komünist partiye bağllandıkçasadelesiyordu. Birzamanlar"benim mesleğim erkekler" diyen Tina artıkdurulmuştıı. Hattageçmiştc verdiği çıplak pozlaronuhuzursuzediyordu. Osıralarda Meksika'ya Sovyct Büyükclçisi olarak atanan AlcxandrcKollontai'yabukoıuıdakicndişelerinıanlatacaktı. Kollontai.doğrubildi*" Fotoğrafçılığa başlıyor Sincmadansıkılnııştı. VVcston'un tcşvikiylc fotoğrafçılığa başladı. L.os Angclesyasanmazbiı ^chirolımiijtu. Kıı Klux Klan hcryandatcrör cstiriyordıı. Anıcrıka'yı tcrkcdip IV20'liyıllarda sessiz sinemu aklrnıiydi liıuı.