Katalog

20 koruyalımların,yaşasınsekizyıllıkeğitimlcrin, hava yastığı dört ya^ındaki çocugu öld.ürdülerin,TiirkiyeC'ezayirolacakmıların, Paclıa'nınaçılıştörcni Boğa/.trafiğiniaksattıların.^arkıcı Aydın,"sanatirndanüdünvermcycccgim"dedilcrin,BernaLacin,Handc Ataizi için "O bcnim çömezim" diye konu^tulann,"NihayctKaliforniya!}araplannidoya doya içebileceğimiz bir mckâna kavuştuk."ların, bak koçıım bu ccp pastasıların, bu vatan için bin opcrasyon yaptımların, Aspendos "Türkiyc laiktir, laik kalacak" sloganlarıylaçınladılarınaraMna, iki sütunayedisantimdüştü: "... Çoğu büyük boyutta, 30 kadar yağlı boyatablomu.yıllardırilerdcülkcminmüzelerinde layık uldukları onurlıı yeri alir umuduyla, yahut gcrçck sanat anlayışına vakıf namuslusanatdostlannınevlerinınduvarlannısüslerdüşüylesatmaktaaceleetmedim. Varlık vc bcnliğimin bu en güzel parçalarını çokyaşamsalihtiyacımnedeniylcsatiijasunuyorum. Bu yapıtlarımın tümü aklanmış, beraatettirilmiştir..." Cl'MIIURİYl I DKKUİ tefriki gibı Fikirlcrintcijvikedilmck istendiklerinedaırkanaatimhasılolnui'jtur." Oyincdcvazgcçmcdi.luvallcrincyincişçilcri, fabrikaları, güvcrcinlcri ortak cttı Özcl kolcksiyonu için ilk satıs. ilanınıbuııdan doku/.yılönccverdı Avni Mcmcdoğlu. (iclirıni o düncmdc iijtcn atılan bir grup iijçiylc. larında iki cski dcvrimcimilitan arkadaşına verecektı."7.orunluvcivcdilibirtablosatış duyurusu"ba!>lıklıilanagösterilcnilgibeklcncndi, Çorlu'dan bir hurdacı, Küçükçekmecc'dcn gcnç birdoktor... Onların paıalaı ı da tablolara dcgil, ancak eskizlerc yetti. Artık kimsclcrin adını ağzınaalmak istemediği,kürcscllci}mcııiniçindebiresnkrüzgâr gördüğü "sosyal ist gerçckçil iğin" sözcüsüydü Avni Memcdoğlu. Rcsimleri Italyan stil i ycmek odalarına uygun dcğildi, testten gcçirilip onaylanmi!> "Susma sustukça sıra sanagclccek"sloganının kabul gördüğü salonlara da. Türkiye lşçi Partisi'nin Dcniz Gezmis, vc Mahir Çayan'ı ihraç etmcsinc karşı çıkmıştı özcl tarihinin 1968 döncminde.Tesadüfki, Memedoğlu'nun tablolannı satışa çıkardığı günden birkaç gün önce bir başkaressam"68pazarı"nıkapattı.Gezmiş vc Çayan'lı resimler, Mcnkul Değerler A.Ş'nin sponsorlüğündc iki milyarödeyen birilerinincvindcduvartuttular...^ Yumurtadan tuvale... Önce, yetmiş küsur y ıllık yaşamını anımsamalı Avni Memedoğlu'nun. Ressamdiyc bir^cyin olduğunu öğrcndiğinde çoktan isminin başına bir lakap, "dcli" eklenmişti. Yanıniijsöğüdünkömürlcriylcü/erinekaşgö/.yaplığiyıımurtalarınsuçuydubu lakap Muallim Mektebi'ndc farkına vardı, Erzu rum ona dar geliyordu. 1944'tc Istanbul'ıı gelıpCiü/clSanatlar Akadcmısi'ninsınavınagırdi.Scksenkatılımcıarasindakazanan sekizkisjidcnbiriydi. AkadcmıMüdürüBuıhanToprak,ailcyapısıniöğrcnıncc"Ulannc bok yemcgc gcldin buraya"diyc bağırdı "Bu zenginlcrin yapacağı i^tir. Sen pcri'jan üluı Nun..."Yıncdeonlirabursverilmcsımsagladi Mcmcdoğlu'na. Tcksır edılcn Kapital'i tuvalcttc nkuya okuya bitirdiğindc Türkiyc Konıünist Partisi'nin iiyclerınden biriydi. Meksikalı rcssamlardanctkileniyordu,Orozco'dan,Rivera'dan, Alfaro'dan...C)ğrcncilcrininresimlcrindcivcrikistemeycnC'cmalTollu'ylatariıjjiyordu sık sık. Tollıı, "Sanat sanat içindır" diyordu Mcmcdoğlu karsji (,ıkıyordu"Bukapıtalistlcr tarafından da çürütülmÜ!) bir düşünccdir." Rcsminc müdahalc canını sıkıyordu, son y ıl dayanamadi "C icl bir dc imzanı at. Neredc kaldı Avni?" kr/urumluikiarkadaşıylabırliktcgözaltinaalınmas)i^tebutarihleredenkdüştü. Polis, akademidcn sordu, "kimdir Avni McmedoğlıT'diyc. Yanıtkısaydı"Bizaltıyıldirbu mcnfi ruhlu öğrcncirnizi eğitcmedik." Mcnfinin anlami isc üzcrindcydi: Komünist.Tutukluluk bcraatlc sonuçlandı. Akademi'ye döndüğündc mezuniyct sınavlarına girmcsi cngellcndi. LcopoldLcvybucngellemenin önüne gcçti. Zayıf not vcrcnlcrin tersine notlarıalabildığınccyükscltip Avni'ninortalamay ı tutturmasinı sağladı. Askcrliktc sakıncalıydı.bclcdiycdcteknikrcssaniülarakçalıjjtıgıyıllardada. Iktıdarclakibütünpartilcr için "Onu buradan alin" dcnilccck adamdı Sular Idarcsi, Ruhsat daırc, dola^tı durdu, ta kı, lt>X2'dccmckliolııncayakadar... Bırıncihaftasındakapatılacakolanüçüncii kışıscl scrgisini Sjchir (ialcrisi'ndc açtı. Rcsımlcrtoplatıldı.sorgulandı. BirinciŞube'nın BoksörHayri'si"Ulanbukaçinciburaya gelişin?"diyc bağırdı "Nedendoğri.dürist insan resmı yapmayisun da hep işçi, ırgat rcsmi yapayisun? I lamal rcsmi yapayisun? Ncdcn hep güvercin rcsmi yapayisun da karga resmi yapmayisun?" Ertcsi gün mahkemcdcsalıverildiamarcsimlcri I42.maddeyctakıldı. AkademiliKcrimSirvirili'inhazırladığıbilirkişiraporuda"sınıfbilinci"nc sahipti:"... Fakat eserlcrdcn bilhassa Pencerc, Babaoğul, Kelepçe vc (,'clişik Sokak adlı tabloları ile sermayc dü^manlığı ilc sınıf demek için BERATCİJNÇAKIN llılı yıllannsonuydu. Bırgrııprcssam"Ycnıdal SanulGrubu"aclıyla çıklı ortaya. Içlcrindcn biri, Avni Mcmedoj>lu,ortak bıklirgcyi kalemealdı. Şöylediyordu: "... Batı küllür emperyalizmınc vc tüın kozmopolitakımlara,bireyei,biçimcivenemcgcrekçi sanat anlayışına,burjuvaıimnen pıslutkusuolankanyei"i/mekcsinkcskar!}i birtavırla; halkııı heybesindc, kıliminde vc giysilertndekı Iblklorik motıfleri tuvalinc aktararak, köylii urbasım herhangi nitcliksız bir insan figürünc giydirerek lıalk sanati yaptığını savlayan Redri Rahmi popülizmine karsıt bir bilinçle, slogancılığa vc didaktizme kaçmadan, yaratıcılığı öğe alarak ulusal vc yöresel tema, biçem ve yöntemler içcrisindeiyimser birdinamizmleevrenselboy utlara varmalıyız. Biz Ycnidal Grubıı sanatçıları,ezileninvenamusluaydmmsanatçılarıyız." Aradaıı ncredeysekırk yıl gcçti. Grupdağıldı. Ikısı; Vahi vc Ihsan lncesu,kcntin uzak köijclcrındcn bırındc unutuldu, biri, l'olonyalı birkadın MartaÖzgc, Balmumcu Askcrı(iarnı/.uııununKadınlarKoğuş,u'nda,toplama kamplarıııda yitirdiğı ailcsiylc yüklü uklınıyıtırdi. AvniMemedoğluiscnercdeysc hcr kişiscl scrgisindc bir kapatmay la kar!jilaştı,ardındangözaltı vetutuklamalarla... Sonunda diyelim ki, son on yılda, Kadıköy'dcbiri'jhanınınonikimetrekarelikçatı katına kıırdu tuvalini. Kendisine, kırk yıl öncc imzaladığı bildirgeye ihanettense "bilgi"ye açık tuttu yüreğini. Taaki... llan, geçtiğimiz hafta Avni Mcmcdoğlu imzasiyla yayımlandı. Güzel Türkçemizi Kendisini "sosyalist gerçekçi" olarak tanımlayan, ellili yıllarda Yenidal Sanatçı Grubu'nu kuran, resmiyle "ezilenin ve namuslu aydının sanatçısıyım" diyen Avni Memedoğlu, özel koleksiyonunu satışa çıkardı. Satış ilanında "Varlık ve benliğimin bu en güzel parçalarını çok yaşamsal ihtiyacım nedeniyle satışa sunuyorum" dedi," Bu yapıtlarımın tümü aklanmıştır..."