Katalog

CUMHURİYK I DERGİ p» ama kullanmayı öğrensin canım dcmck kolay. Peki adamın öğrcncbilmesi için hayatında o şartları sağlayacak ne var? Eğitim süresineihtiyacı varkengidipbirdizidcçalışmakzorundakalıyor. Çünkü Türkiyc'desanatçı ckmek parasını çıkarabilmek için günlük yaşamak durumunda. Günün içinden çıkıp hayata bir bütiin olarakbakabilmesinin koşulları ne? Inplumsal, kültürel hayatın, özlemlerin değişmesi gerekiyor. Meselaşöylebirayrım varTürkiye'de: entelektüel sinema. Entelektüellikadcta bir sınıfmış gibi görülmeyebaşlandı. Böyle şey olmaz,buayıptır.Entelektüelliği sosyal birrol halinc gctirmek entelektüel olamamanın birinci kaydıdır. Seyirci, sincmacı, gazcteci, mühendis, mimar gibi sosyal rollcrlebirbirimi/inarasınaduvarlarördük, ve o sosyal rollerimizlc varolmayabaşladık. Bu nedenle birbirimizc ulaşmamız çok zor. Insan yok bu f ilmlerde diye sinemacılara kızmak çok kolay ama sokaktakaç tane sosyal rolünden arınmış gerçek insanla karşılaşıyorsunuzki? Kimyaptıbunu? Kültür, yaşanan bu kültür boşluğu yaptı. Buna da ben pek şaşırmıyorum açıkçası. Dünyada da bu çok acayip değil. Dallas'ta Woody Allen'ı çok az insan tanır da, Burt Reynolds'u bilmeyen yoktur. Çünkü artık dünyaAmerikagibidüşünmeyebaşladı. Yatiyatro? Tiyatro başka bırşcy. Bugün tiyatro yapmakla inat eden insanlara bakarsanız hepsi küçük yerlcreçekildiler.bircinsizolcoldular. Internetin başinda oturup pizzanızı ısmarlayabildiğiniz bir dünyada tiyatro bir külfet. Sinema ve televizyonun karşısında son derece ilkel birşey. Fakat bu tiyatro için avantaj haline gelırken yaşama şartları daha dakuvvctlendi. Küçükamakcndi içindeçok güçlütiyatrolaroluştu... Bütiin hu globalleşmenin, küreselleşmeniıı, yeni hayatın ortasında, maskeleri indirmekte nc denli başarılı olabiliyor tiyatro? Bu konuda, özelliklc SJU son birkaç senedir, çokdürüstveçokiyiyollaralındığınıdüşünüyorum. Bizim grup olarak yaptığımız tck şey, o maskeleri indirmek üzere çahşmak. Sözünü ettiğim şey bir cins sufilik, bir cins tcsliınolmu.kendinden vazgeçme, Bunugöze alamayan bu sahncde oynamıyor, oynamak da istemiyor. Çünkü irrasyonel, yorucu, ve pralik olarak hıçbir kârı yok. Bunun çok yaygınlaşlığını, bir sürii küçük, lyi ve kaliteli grubun oluştuğunu gördüın ama tiyatroda seviyeherzaman bir mıktar daha yüksektir. Düşünme şansı biraz daha fazladır, çünkü şartları bcllidir, yapılması daha kolay ve ucuzdur. Öncelerisahııedesadeceoyuncu olarak gördüğümüz kadınların son dönemde işi kotaran.,düşiinceüretcndurumageldiğini söyleycbilir miyu. Evet,benccsöyleıneliyiz. Kadın,yaşadığı bütün oproblcmlerlepişerek başka bir yerc geldi. Engarantısizyerdeki cins olduğu için de yaşamak için tırnaklarıyla mücadele etmek zorunda kaldı ve bu hale gelmesi doğal birsonuçtu. Kadınınyaratmave yaşama gücü arttı, ayaklan daha tazla yere basmaya başladı... Tiyatro denilince önce edebiyat gelirdi aklımı/n. Ama son yıllarda tiyatronun da kendi dilini kurduğunu görüyoruz... Son birkaç yıldır, yönetmenlcr ya da o tiyatroda çalışanlar kendi oyunlarmı yazmayabaşladılar. Butiyatrodakideğişikliktende kaynaklanıyor. Çünkü metin, bir edebiürün olmanın dışında sadece performansa hizmet eden ve onun parçası olan bir metin haline geldi. Çokyaygın yadahızlıilcrleyenbirşey olmadığısöylenebiliraınaTürkiye'dezaten Türkiye'de de epey bol... Dünyada artık böyle. Türkiye'deki sistemin dünyadaki sistemden çok bağımsız olduğunudüşünmüyorum açıkçası. Dünyanın neresine gidersek gıdclim, aynı şeylerle karşılaşacağımızıbiliyorum.Günlükşartlardcğişiramaniteliği aynı kalır... Bütün bunların içinde sizien çok acıtan ne? Insana insan olmasını hissettirecek en ufak şeyin bile çok görüldüğü bütün şartlar acıtıyor. lnsancayaşamahakkının,kendini özgürhissetmenin, karnını doyurmak kadar basitve ilkel ıhtiyacınkarşılanmasınm bile önüne geçilmesi kadarbenı acıtan birşey yok hâlâ. Serinleten birşey ler olmuyor mu hiç? Olmasa ayakta kalamam diyc düşünüyorum. Açıkçası, insanın ayaktakalabilmeçabası içimi serınletiyor. Maskeleri bu kadar indirmi'şken, hayata karşı savunma nıekanizmalarınızı ne yaptını/? Kaldırdım.Bu,tıpkıbebek vücudugibi... Bebek yataktan düşer birşey olmaz da biz düştüğümüz zaman oramızburamızkırılır. Bu savunma mekanizmalarımızın çok gelişmişolmasındandır. Düştüğümüzüf'arkettığimiz zaman bırakmayız kendimizi, korumaya alırırız, kasıldığımız için dc her tarafı mızsakatlanır. Oysa esneklikarttığı zaman kırılmadaazalıyor. Amaneolurbunudirenmekten vazgeçmekle birleştirmesınler, aksine gardlarınızı bu kadar indirdiğiniz, savunma mekanizmalannızı handiyse sıfıra aldığınız zaman başka bir direnişıgerçekleştiriyorsunuz. O gardların, savunma mekanizmalarının, sosyal rollerin ortadan kaldırılması çok daha kolay ilişki kurulmasını sağlıyor. Ya acı... Acı çekiyorsunuz tabii ama o da mutluluk kadar hayatın bir parçası ve kabul edilmesi gereken birşey... Siz hayata nereden bakıyorsunuz, ironi mi, acı mı? Son birkaç yıldırironisi... Daha önce acısıydı. O biraz da yaşla ilintili birşey galiba. Ne kadar çok acı çekersem kcndimi o kadar güçlü hissetiğim bir gençlık döncmim vardı, herkesinki gibi. Şimdi herşeyın çok basit ol"Gerfiedanluşmu 'yı eğlenerek oynadık, seyirci de eğlenerek izledi, oysa bir tragedyaydL" duğunıı oğrenmeyc başladım. O basitlik kendiliğinden, hem yaşam tarzında hem de Kirlenmektcn kaçarken gerçeği yitir hayatabakıştabirhumorgctirıyor. Eskiden gelcneği de dü9ük bir ış. Edebi kaygısı kalkınca, tiyatro sokakta mek gibi bir tehlike yok mu? tragedya oynamaktan inanılmaz zevk alırAksine, gerçeğe daha fazladönüyorsunu7. ken bu sene Gergedanlaşma'da hem kendiki hayatı daha da nıı taşır oldu sahneye? Neden? Çünkü hayatı bütün zorluklarıyla, Bunun kesinlikledoğru olduğunainanıyomizeğlendik hem seyirci eğlendı. Amaoyolması gerektiği gibi vc hiç hayal kurmadan rutn. Eskiden edebiyata hizmet eden bir tür nadığımızşeyaslında insanlıktragedyasıyyaşamayabaşlıyorsunuz. Ben de bütün ha dı... eanlandırma sanatıydı tiyatro. Oysa şimdi yatı olduğum gibi yaşıyorum, o yüzdcn de başlıbaşına bir tasarım sanatı haline geldi. Rolüne büründüğünüz kadınlarla neEn önemlisi.pcrformans dilini kurdu, çünkü doğrudan doğruya gerçeğin içindeyim ve o relerde yakınlaşıyor, nerelcrdc uzaklaşısonunda tiyatro yapmaktır, aksiyonu gerçek gerçekten hiç kaçmıyorum. Kabullenmek ve yorsunuz? uyum göstermeye çahşmak yerine, başka olleştirmektir. Onun dışındaki bütün ögeler Tcslim olan bir rolkişisini, bütün tcslimiaksiyon için vardır. Tiyatro, biraz geç de olsa • duklarını kabul etınekveo başka olan şeyler yetiylecanlandırmayaveyaratmayaçalışıkarşısında başka olmak durumuyla barışbunusağladı. rım fakat teslim olması noktasında çileden maktan sözediyorum. Bununlabirliktedayatılan hayata karşı çıkarım. Makyajımıyaparken"amanbukaO izolasyona rağmen sızma olmuyor muhalif bir dil kurabildi nıi? dın da hep böyle yapıyor" diyerek çalışırım mu? Doğruyu söylemek gerekirse tiyatro daha rolümü.Teslimiyetleri, birbunalımasürükMümkün dcğil, her durumda sizin dışınızçok kurdu. Çünkü tiyatro kaybedecek çok lenip vazgeçme nedenleriöfkelendirirbcni, fazla şeyi olmadığı için direnmesi daha ko da gelişen bir sürii şey oluyor. Ama siz o duçünkü birşeyden bunalıyorsanız, o değiştirirumlabarışıksanız,bunukcndiliğindentolelay bir sanatdalı. lcbilirbirşeydir. Veeğergözealabiliyorsanız re etmeyc başlıyorsunuz. Hiç olmadığınız Tiyatroların küçük yerlere çekilip bir o şartları değiştirmek, değiştirınek gerekişekilde, başka bir yerde bazen kcndinizle çeşit izole olduklarından sözediyorsunuz. yorsadabedelinıödemeyekatlanmaklazımkarşılaşıyorsunuz. Hiçdüşünmediğiniz.hiç Siz de o izolasyonun içinde misiniz? hesaplamadığınız hiç düşmanlığınız olma dır. Benhayatahepböylebakıyorum. I lalbuBütün hayatımda o var. Izolasyon derken ki benim oynadığım kadınların bazıları şartdışarıya kapanmaktan sözetmiyorum, dışa dığı haldehasım gibi görüldüğünüzbir sürii ları kabul ederler ama ona rağmen bunalırlar, şey oluyor. nyaaçılmamaktansözediyorum, bu hiç ben dcğilim, umarım hiç dc olmayacaSizin hasım olarak gördükleriniz yok Pazar anlamında mı söylüyorsunuz? ğım... mu? Hayır, yaşaına tarzı anlamında söylüyoAkrebin Yolculuğu'nun Ksra'sıtesliıniHasım çok ağır bir lakırdı. Başkalığı kabul rum. En az kirlcnebileceğimiz, en az zarar yetçi bir kadın mı? görebileceğimiz şartları evde, işte, sanatta, ettiğiniz zaman bu kadar ağır tanımlarla çıkHayır, bence hiç değil. Aksine teslimiyet mıyorsunuz. Hasım olarak kabul edebilecebunuoluşturmayaçalışıyoruz. Evetherşey gibi görünen şey, tamanlamıyla bir direniş. olabilir, ben bunları kabul edebilirim ama ğim, insanın insanca yaşamasına engel olan Başka bir ınat, bir delirmenoktası...^ herşey... ben oradaolmayabilirimkararı bu.