Katalog

30 MART 1997. SAY1575 iğnesizbırakanlardandeğıl. Hunıı onunla konuşmalardan çıkarırız: "Anncmc benzcycn biriyle cvlcnmck istcrdim. Busonralarısarışınlarainkılapetti(dünüştü). Sonunda esmer, kara gözlü biriyle (eşi Melahat) evlendim. Evdeki pazarın çarşıya uymadığına benziyor." (Imren Erşen ile 15 Mart 1984 'te yaptığı söyleşi) Vc şunlar: "ömrümde birkez istemeyerek tavuk kestim. Hâlâ o cinayetin vicdan azabını çekerim..." "Yürümeyi severim, spordan nefret cdcrim. Münakaşadan hoşlanmam. Beni fazla yorar. Konuşmaktan hoşlanırım ama konuşmamın çok uzayıp âlemi beni dinlcmc /<>rundabırakmayı istemem." "Benkaşlarıylakonuşanbiradamım." Kcdilcriscver. Ilkkedisi,evlenipSıvas'a gittiğindc, cvin dcmirbaşı gibi hazır buldugu kedi.Sonrakcdilertükeninceyckadararkaclaşıolmuş.Sonkedisievininbahçesinegömülü. O kcdinin orada yatıyor olması yalnızlık duygusunu azaltan etken. Daha sonra ise, bir kcdi alıp onu öksüz bırakmaktan korkmuştur. Son cvine girelim şimdi: Ataç Sokak'ta bir apartmanın giriş katındaki daıre. Evi dubleks. Girişteki 30 metrekarelik salon, atölyesi. Üst katta kullanmayı pek sevmediği üç odabulunmakta. Birkonuştnadaşunlarıanlatıyor: "Ben burada yıllarca pcynir ckmek yedim. Haftadaancakbirkeresıcakyemek yerdim. Birkaçsergiaçtım,birazparakazandım. Şimdi onları harcıyomm. Bazılan hoşlanmayacak ama durumumu Imren Erşen düzeltti. Benim hangi işimi kaldırırsanız altından onun imzası çıkar." (28.10.1982'de TankSümer ile yaptığı söyleşi) Resim onun hayatı. Onun üstünde çok düşündü ve inandığı doğrulan herkese aktardı: "Türk motifi kullanırsanız, ulusal olabilir, olmayabilirde. Nezamanolmaz? Resimsel tarafı yoksa motifi yapmak ulusal resme götürmez. Ressam resmin ne olduğunu bi lmeli.../ Resim, en fazla fire veren sanattir. Binlerce öğrenciden bir kişi yetişirse ne mutlu.../ TürkressamınınFransızressamındanesinlendiği yanlıştır. Yaratılışitibariylerenkduyarlılığı ve zevki bakımından Fransızlara benzeriz." • •* DERGİ'DEN Merhaba, Kadınları erkeklenlen ya da erkekleri kadınlardan farklı kılan ne? Bedenlehnin farklılığı zaten üstünde düfünmeden ulgılunan bir şey. Ama ya düşünce yapıları, hayata yaklaşımları ve ruh halleri... "Kadın gibi", "erkek gibi" yakıştırmalanna yolaçan ve daha zor saptanan farklılıklar neler? Dünyanın yarısım oluşturanlann kadın olduğu gerçeği lafta değil de anlamda kabul edilince bilimle uğraşanlar araştırmalanyla bu gerçeğe de eğilmeye başladılan Bu hafta dergimize Psychologie Heute Dergisinden aktardığımız bir yazı bu açıdan çok ilginç. Araştırmacılar sorunlann çözümüne yaklaşım açısından kadınlarla erkeklerin farklılıgını saptamaya çahşmışlar ve çok düşündüriicü sonuçlar elde etmişler. Kadınların sorunlannı çözerken yeni sorunlar yaratıp çoğu kez depresyona düştüklerini ortaya çıkartmışlar. Hem gelişmiş hem de azgelişmiş ülkelerde toplumsal ahlak, etik ve ilkeler kadınların üstünde odaklaştığı için taşınan yük ağırlaşıyor, toplumsal sorumluluk artıyor diyorlar. Ancakyine uzmanlar bu durumdan kurtulus yolları olduğuna inanıyorlar. Çözüm olarak önerdiklerini yazıda bulacaksınız. Kapak konumuz Juliette Binoche. Oscar aldığı için çıkartmadık onu kapağa. Son yıllann belki de en etkileyici kadın sanatçısını daha yakından tamtmak istedik. Ressam Eşref Üren 'in yüzüncü doğum yılı yazısım Ayla Kutlu yazdı. Ressamı yakından tanımak isteyenler için hem Ankara hem de tstanbul 'da bu ay iki sergisinin açıldığını hatırlatalım. Dergimizdeki ilginç yazılardan biri de haber sunucuları üzerine. Kanallarımızda manken tipli sunucular belirdiginde çok yadırgumıştık. Ama unlaşılan bu yadırgama bize has bir durum değil. Dünya çapında esen bir tuhaf rüzgarın sonucu. Umarız çok uzun ömürlü olmaz. Geçen hafta Büyükada'da20. yüzyıl hunharhğına kurban giden bir Büyükada köşkünden sözetmiştik. Mimarın adını D 'Aranco olarak yazmıştık. D 'Aronco olması gerekiyordu. Sizlere keyifli bir pazar günü diliyoruz... tpek Çalışlar CUMHURİYETDERGİ İMTİYA2 SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİGÜN HABER AJANSIBASINVEYAYINCILIK A.Ş.1GENELYAYINYÖNETMENİ:ORHANERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU HİKMET ÇETİNKAYA •YAZIİŞLERİMUDURLERİ DİNÇTAYANÇ (SORUMLU), İBRAHİM YILDIZ • YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNURÇOLAK • REKLAM: MEDYA C IV Eşref Üren kendine özgü çok zengin bir renk ve doğaevreni oluşturur. Bu nesnel gerçekten farklıdır; yeni birgerçekliktir. Binbir rcnktedir ve bu renkler doğada gördüğümüz renklere ad koyduracak kadar güçlüdür. Çünküodogayabakmasınıbilir. Bunudeneyimlerle öğrenmiştir. Kimse onu uyarmamış, kitaplardan öğrenmemiş (Kitap bulanıadığını söyler). O kuşakların bütün ressamları gibi el yordamıy la kcndi özgiin gerçeklerini bulmuştıır. Bakar, görür, düşünür veyenidenkıırar. Eîşrcf Üren, kurma sırasında biçimsel olanlayctinmeninzayıflığınıdaalgılar. Matisse ve Bonnard'ın renklerinden etkilendiğinı herzamansöylemiştir. Resmirengiiçin sevdiğinıdc. Cezanne'ındediğininçokdoğru olduğunu sürekli vurgular: Desen,içinin renkle doldurulnıası için çizilen kalıptır. Onun resimleri adeta soluk alıp verir. Çünkü atmosferi resme koyar. Onun kendi atmosferiyseduygudur: Soluk ahşverişleri,adımları, hareket yakalanır, rcsimlerinde. İ Gözbebeklerindeki doğa Bcnimkanımca, Eşref Üren'ingözbebeklerine doğa yerleşmiştir. O yüzden doğanın iç dünyasına yansımalarını görebildi ve onunresminiyapabildi. Tanımak onurunu kazandığım, esprilerine güldüğüm, çocuksuluğunu yitirmeyiş şansmdan etkilendiğim, ustalığına hayran olduğumbirio. llkkezSanatKurumu'ndagördüğüm, sulu rakısını içmeyi, konuşmayı, gözbebeklerindeki doğayancşeyikatmayıbilen yaşlıressamdıogünlerde. Ayrı kaldığındabiriktiriyörduresmi. Re sımlcdolugünler, yorulmazbilek,görengöz ve yaklasjimındaki dürüstlük, ondan geçtiğı için doyulmaz bal tadına bürünen doğa... Bizlere armağanıdır. Güzelim gökyiizü ve onunla uzakta bir çizgide birleşen toprak ençok onun resimlerinde anlam kazanır. O uzak çizgide, 13 yıl önce yitirdiğimiz yü? yaşındaki bir küçük devadambelirir. Dikkatlebakıldığında, bütün çizgilerden kopup, bütün ağaçlarını, dallarını, bulutlarını, çiçeklerini ve tarlalarını birgökkuşağı gibi geçer. Daha doğrusu,gökkuşağı gibi değil, bulutlann üstünde uçarken görülebilenyedirenkli bir gökçcmberi gibi yaşamımızdayerinialır. Yalnız resme konu olan şey lerin değil, müziğin de resmini yapmıştır. SanatKurumu'nunogüzelimyeriyıkıldı. Bulvar'dan TunaCaddesPne girişteki o yerde sanatvekültürsolunmuyor şimdi. Seyrek beyaz saçlan salınımlı, aydınlık yüzlü, bol kırçılpaltosuiçindeağırağıryürüyeno küçük dev adaının adımları da silindi gitti. Ankara'da ORAN semtinde güneş doğar doğmaz Eşref Üren Sokağı'na vurur. Batıya doğru bir çizgi gibi uzanan sokağm hafif meylini geçer, doğanın Eşref Üren'inkine benzeyen coşkuy la görme şansını hâlâ yakalayabilecek yani yaşayan bizlerin gözlerine binbir güzelliğiışıklarlasunar. Yüzyıl öncedoğmuştu. Kendini var edebilmek için seksenyedi yıl uğraştı. Gclccek zamanlaradagüzelliğisevenleryoluylaula