Katalog

CUMHURtYET DERGt Tam buralarda bir yerde durmuştu 20 yıl önce Ford Transit. Peebles ve Zott birdcn Marcia'nınbağırdığınıduydular. Panikiçindeydi. Gözleri tam orada bağlanıyordu. O, işkencede dayanamayarak konuşmuş ve DINA ile işbirliği içinegirmişti. Merino öldürüleceğinden korkuyordu. Ancak sonra arkada bağlı yatan Zott'un da gözleri bantlandı ve Ford yoluna devam etmeyebaşladı.Nöbetçilerhavadansudankonuşuyorlardı. Luis Peebles'i tam 22 yıl sonra görmek şaşırtıcıydı.tnce.zarifbiryapısıvardi.îyigiyiniyordu. 50yaşındaydıvedoktordu.Onunla Santiago Goethe Enstitüsü'nde buluştuk. Peebles yumuşak ve sakin bir ses tonu ile konuşuyordu.Kâğıtvekalemçıkararakçizmeyebaşladı. önce Ford'uçizdi. Sonra bagaj kısmında Zott ile nasıl yatınldıklarını.. On görüşmclerden sonra birlikte yola çıkacak, Dignidad'a gidecektik.Mahkemeninkararıydı. Zott onun en iyi arkadaşıydı. lkisi marksist birpartiolanMIR'deüniversiteöğrencilerinden sorumluydular. O dönemde Marcia daonlarlaaynıgörevdcydi. 11 Eylül 1973 yılında,GeneralPinochet'nin,askeribirdarbe iledevletbaşkanı Salvador Allende'yi öldürtcrek yönetime el koymasından sonra, yeraltına inmişler 1.5 yıl sonra tutuklanmışlardı. Peebles, D1N A'nın kcndisini tutuklayarak Dignidad'a götürdüğünden şüphe duymuyordu. Hem Şili'yi Ç°k iyi tanıyor hem de güneyden kuzeye giden bir tek otoyol olduğunu biliyordu,odaPanamerikana'ydı. Bonn'da açılan davanın en önemli iki tanığı Peebles veZott idi.ünlar gözleri bağlı, kulaklarıtıkalı tanıklardı. Gitmiş ya da götürülmüş olduklarıyolutanımalanmümkünmüydü? İşkenceyl ispat Aslında Dignidad'da işkence yapıldığını ispatlamak Amnesty International' ın işiydi. önceleri tanıklık edebı lecek insan bulmak çokzorolmuştu. 1990 yılına kadar zaten Pinoche yönctimdeydi ve tanıklar ya hapisteydiler ya da ölü. Serbest olan az say ıda insan bunususmalarınaborçluolduklarınıbildiklerindenbutavn sürdürmeye kararlıydı. Tanıklannifadelenndeçelişkilerfazlalaştıkça, mahkeme Dignidad'a biryolculuk düzenlcmeye karar verdi çünkü Ispanyolcadan Almancaya yapılan yetninli tercümelerde bile sorun çıkıyor, yollartarif edilirken kullanılan 'cuesta' sözcüğünü, kimi iniş, kimi yokuş, kimi de rampa diye çevirdiğinden, ifadelertekrartekraralınıyordu. Ancak yolculuktalebininkabul edilmesi veorganizasyonubileyıllaralmıştı. Alman göçmenlerin yerleştiği bölgeye gelindiğinde bira reklamları çoğalmaya başlamıştı. Yollardagörüleninsanlarıntenrengi bileŞilililcrinkindendeğişikti.Caddelerdeki afiş vepanolar Almancaydı. Evlerbiran Giiney Almanya'daolduğunuzdüşiincesini uyandtrıyorlardı. Besbelli Colonia Dignidad'a gelinmisjti. Lokantalarda Alman ycmekleri sunuluyordu. Garsonlarbile Almandı. Konukseverdiler.Onlannbirzamanlarişkenceye bulaşmış olabilecekleri asla akla gelmiyordu. Bir zamanlar Bonn'da bu davaya bakan hâkim de aynen böyle düşünmüştü. Hele de karşısına Colonia Dignidad'dan temsilci olarak geldiklerini ve iddialar karsısında dehşete düştüklerini bildiren üç kişiyle görüştükten sonra.. tnsanlar, işkenceci dendiğinde nasıl birtip hayal cderlerbilinmez ancak çoğu gerçekten işkence yapanbiriyle karşılaştığında hayrete düşer ve onun beklediği gibi olmadığını söyler. Ne beklenir, nasıl bir görüntü düşlenirbilinmez;bilinen sadece onlanndagünlükyaşamdabizlergibi insanlarolduğu ve sokakta bizlerden ay ırt edilemedikleridir.. Işkenceci kime benzer? avi Ford Transit yola koyulduğunda, Marcia Merino önde sürücüniin yanında oturuyordu; ya da belki arkasında... Bu noktada tanıklarınifadcleriçelişkiliydi. KcsinolanErick Zott ve Luis Peebles'in bağlı olarak bagaj kısmındagötürülmcleriydi.NöbetçilerPeebles' in gözlerinc siyah birbant yapıştırmış ve kulaklanna ıslak pamuk tamponlar sokmuşlardı. Ford Transit güneye saptı. Zaten haftalardırişkencedeolantutuklular,buyolculuğaanlamveremcmişlerdi. Peebles, her şeyin daha da kötüyc gitmesinden korkuyordu. Tarih 2 Şubat 1975, mevsim yaz, yer Şili'ydi. Mavi Ford Transit'le yapılan cehennem yolculuğunun son durağı gerçekten Colonia Dignidad mıydı? Bu konuya ilişkin dava Almanya'da, Bonn'da 20 yıldır sürüyor. Amnesty International' ın Almanya şubesi ,1977 yılıMartayındabirbroşüründe,Şili'ninAIman göçmenlere aitbiryerleşimbölgesinde yani Colonia Dignidad'da, diktatör Augusto Pinochet muhaliflerinin, Almanların da 'yardımı' ile ağır işkenceler gördüklerini açıklamıştı. Dava 20 yıldır hükme bağlanamıyordu. Ama, artık herkes Dignidad'da mahzen adı vcrilen bir işkence binası bulunduğunu biliyor, hatta anlatıyordu da.. Oradaki Almanlar ıse bu iddialarla ilgilenmez görünüyorlardı. Başkanlan Paul Schaefer.birçocuğacinsel tacizdebulunduğugerekçesiylearandığından, çevreyleilişkilerinikesipiyicesuskunlaşmışlardı. Bu tecavüz iddiası bir süre için, zaten hiçbir zaman yeterince ilgi toplamayan işkence iddialarınıgölgedebırakmıştı. Yine de Almanya'da yürütülcn davanın bu kadar yankısızsürmesihayretvericiydi.Çünkübu dava sadece Pinochet dönemi Şili'sine ışık tutmuyor aynı zamanda çok daha tüylcr ürpertici ve uluslararası bir soruna da parmak basıyordu: Almanlar 1945 sonrasında Şili'de uy gulanan sistematik işkencelerde işbirliği mı yapmıştı? 18 Eylül 1997'dehoşbirilkbaharyaşıyordu Şili. 20 yıl önce Ford'un geçtiği yollardan geç iyorduk. Virajlar adcta iç içe geçmiş, bir sağa bir sola kıvnlan yolda açık gözlerle bile yön tayini olanaksızlaşmıştı. Şili'nin üniformalı diktatörü Pinochet