Katalog

16KASIM 1997. SAYI 608 13 yaygara"StepfamilyÜveyaile"derneğinin yöneticisi Dorrit Brovvn için oldukça kaygı verici birdurum. Brovvn'a göre, üvey aileler konusu öylesine dillere düşmüş ki, bu konuda sağlıklı araştırmalann yapılması neredeyse olanaksız. Evlerde yaşananlarla ilgili kamtlar uzmanlara yalnızca kayda geçen kimi olaylar konusunda ışıkrutuyor. Daly vc Wilson'un araştırması dabu tür kayıtlı olaylara dayanıyor ve üvey babalar hakkında çok daha kolay davaaçılabildiğini ortaya koyuyor. Üvey aile derneğinin araştırması ise, bu tür olumsuzlukların toplumun her kesiminde yaşanabildiğini ortaya koyuyor. Brovvn, üvey babaya peşinen gözü dönmüş damgası vurulmasına da şiddetle karşı çıkıyor ve "özünde şiddete karşı olan birinin ansızın şiddete başvurması düşünülemez. Ama sigortası kolay atanbiri için, bir şeylerin acısını kendisine ait olmayan çocuklardan çıkartması daha kolay olabilir," diyor. Üvey baba çocuklara gereken ilgiyi neden göstermiyor? Üvey babanın çocuklara olumsuz davranması, öz anne ve babaların kendi genetik özelliklerini sürdürmek amacıyla çocuklara sıcak davranmalarına yol açan"benmerkezcı gen"den yoksun olmalarından kaynaklanıyor. Üç yüzü aşkın kuş türü ile insanı da içeren sekseni aşkın memeli türünüinceleyenCornell Üniversitesi bilim adamlarından Stephen Emlen de üvey anne ya da babaların kendi kanlarından olmayan çocuklara pek çaba göstermediklerine işaret ediyor. Daly ve Wilson bu görüşe pek katılmıyor ve üvey anababalara kendileri gibi seçici yaklaşmayan öteki bilim adamlarını olaya "kayıtsız" kalmakla suçluyor. Daly olayı hayretle karşılıyor ve "Burada salt gözden kaçmadan farklı bir şey olmalı. Daha önce hiç kimse üvey anne ya da babayla yaşamanın çocuklaraçısından herhangi bir çekince yaratıp yaratmayacağını, eğer yaratıyorsa bunun hangi boyutlara ulaştığını sorgulamadı," diyor. Kuzey runlarla y üz y üze oldukları bildirilen 10 bin çocukla "lngi ltere ve Galler Bölgesinde Çocuk Tacizi"konuluönemli bir araştırmayaptı. Söz konusu araştırmaya öncülük eden Susan Creighton cinscl yada fiziksel tacize uğrayan üvey babalı çocuk sayısımn gerçekte kayıtlara geçen sayının on katı kadar olduğunu belirtiyor. Creighton öz babalarıy la yaşayan çocukların yüzde 2'sinin tacizle karşı karşıya olmalarına karşın, üvey baba ve öz anne ile yaşayan çocuklardabu oranın yüzde 24'e ulaştığınt söylüyor. Ontario, McMasters Üniversitesi bilim adamlarından Daly ve VVilson ise tartışmalı bulgularını geçtiğimiz yılın sonlannda Londra'dagerçcklcştirilenCIBAsempozyumundakamuya sundular. Daly vc Wilson çeşitli incelemelerde bulunarak üvey anne ya da babayla yaşayan çocukları bekleyen çekinccleri belirlemeye çalıştılar. ICanada, ABD, Ingıltere ve Gallcr'dcn elde ettikleri verilerışığındagcrçekleştirdikleribiraraştırma sonucunda, iki yaşın altındaki çocukların en büyük tehlikeyle karşı karşıya olduklarını, bu çocukların üvey baba tarafından öldürülmeolasılığınınöz anne vebabalarıyla yaşayanlara kıyasla yüzde 70 daha fazla olduğunu ortaya koydular. Daly vc WilsonAmerika'dayapılanistatistiklerdenüvey anne ya da babayla yaşayan çocukların ölümcül olmayan fiziksel tacize uğramagerçeğinin öz anne ve babayla yaşayan çocuklara kıyasla yedi kat daha fazla olduğunu gördüler. Yüzde sekseni beş yaşın altında olan ve üvey babalan tarafından öldürülen çocukların veri olarak kullanıldığı, istatistiklerce de desteklenen sonuçlan nasıl değerlendirmek gerekiyor? Daly ve Wilson, çocuklarının yaşamlarına kıyarken daha az şiddet uygulama eğiliminde oldukları ve genelliklc kendi yaşamlarına da son verdikleri gözlenen öz anababalann durumunun çok farklı olduğunu, böylesi bir davranışaumutsuzluk ve bunahmın yol açtığını belirtiyorlar. Lancaster Üniversitesi ruhbilim uzmanı Charlie Levvis ise, tüm bunlara karşın, üvey babayı baş düşmanımız ilan etmeden önce çok dikkatli olmamız gerektiğine inanıyor. Levvis'e göre bilim adamlan anne ile geçici bir ilişkisi olan ve çocuklarla aralannda duygusalbirbağbulunmayanerkeklerigenellikle üvey babalarla aynı kefeye koyuyorlar. Oysa ki, gerçek üvey baba evlenerek ciddi bir sorumluluk altına giriyor. Bu nedenle gelip geçici bir adamdan çok * farklı... Levvis, haklı olarak, araştırmalann büyük bir bölümünün maddi olanaksızhklarçeken.içkiveuyuşturucutürü duygusal ve toplumsal sorunlan olan aileleri ele aldığına parmak basıyor ve daha sağlıklı bir araştırma yapılması durumunda bu tür olumsuzlukların daha çok sorunlu ailelerde yaşandığına tanık olunacağını belirtiyor. Uzmanlara göre, bir erkeğin bir kadını sevmesi ve onunla birlikte olmak istemesi ile onun öz babalannın ardından yas tutan çocuklanyla ilgilenmesi apayn iki olay. Üzücü bir gerçek şu ki, her iki üvey aileden bir tanesi eninde sonunda yok ol uyor. Yeni baba, bir olasılıkla, annenin çocuklanna gösterdiği ilgiyi kıskanıyor ve çocukların ikisi arasına girdiği duygusuna kapılıyor; çocukların ona karşı takındıkları tavrı aşağılayıcı buluyor. Bir aileyı yeniden oluşturmak yabanıl hayvanlann banndığı bir yerde pikniğe çıkmakgibi bir şey sonuçtayagüzcl bir şeyler yaşanır, ya da diri diri yemoluverirsiniz. Üvey baba konusunda kopartılan Londra Üniversitesi'nden Linda Regan da birdenetlenmişyaygınlık araştırması yapılması gerektiği görüşüne katılıyor. Ancak bu durumda şiddete dayalı tacizin uygulandığı koşullann vcolayın üvey babamı yoksa "geçici adam" tarafından mı uygulandığının açıkçabelirlenmesi gerekiyor. Regan,uzun süreli üvey babaların öz babalara kıyasla kendiliğinden daha büyük bir çekince oluşturduklan görüşünü kabul etmiyor ve "Bu görüşü destekleyen herhangi bir veri olsaydı, o zaman çocukların karşı cins bireylerden oluşan çiftler tarafından evlat edinilmelerine engel olurduk," diyor. Brovvn'a göre en öneml i şey, gerek kadının gerekse de erkeğin neden birlikte yaşamayakararverdiklerini, netürsorunlarlakarşılaşabileceklerini.güç durumlarda karşılıklı nasıl uzlaşmaya varacaklarını açıkça bilmeleri. Brown, "Üvey aile kurumunu destekliyorum. örgütü de bu amaçlaoluşturduk. Ama ortaya çıkabilecek olumsuzluklar konusunda çok daha dürüst darvanmalıvebuolumsuzluklarlaönceden başa çıkmalıy ız," diyor. Öte yandan Levvis de, olayın olumlu yönlerinin de en az olumsuzluklar denli ayırdına varılmasını istiyorve"Kimi üvey babaların çocuklarlayakındanılgilendiklerini vebu durumu son derece olumlu bulduklannı göstcren çok sayıda kanıt var. Önemlı olan, üvey baba kavramını hastahklı bir kavram olmaktan kurtarmak. Ne var ki, kimi üvey babaların yaratabileceği ortamlara ışık tutabilecekkcn, bu tür araştırmaların göz ardı edilmesi doğru olur mu? Günumüzde yalnızca Ingiltere'de 2,5 milyon çocuk üvey anne ya da babayla yaşıyor. Bu tür ailelerin çoğunda üvey babanın anne ve çocukların yanına taşındığına tanık olunuyor. Bu nedenle üvey anneden çok, üvey babalı çocuklara rastlanıyor. Uzmanlar üvey aile sayısımn her geçen gün arttığına dikkat çekiyorlar. Bu nedenle üvey aile kurumunun gelişmesinc destek verenlerin bu ailelerin yapısı ve çocuklar üzerindekietkisininenineboyunaaraştınlması yönünde baskı yapmalan çok doğal ve yerinde bir davranış olarak nitelendiriliyor. Gerçek babanın yerine geçecek kişiy i s.eçerken ne tür sorunlarla karşı karşıya olduğunu kavraması amacıyla, annenin belli konularda bilgi sahibi olması gerekiyor. Bu yüzden araştırmaların gerçeği ne denli yansıttığının bilinmcsi çok büyük birönemtaşıyor. Araştırmada hiçbir çarpırma yoksa, çocuklan kötü üvey babaların elınden kurtarmak bizlere The Guardian 'dan çeviren: RİTA URGAN