Katalog

CUMHURİYF.TDERGİ 1900 y 1 larında on bin kişinin yaşayıp git1 tiğibuadadaşımdilcrdeikibinkiijiyasıyor... Çok eskı bir kartpostalın silik, hayal mcyal görünüiulerinden bile bu gerçek zatcn belli. O güzelim binaların, o okulların ıç içe yasadığı dönemi ancak düslemek mümkiin. 1944 dcpremiilebuyapılardanbirbölümüyıkılıp ortadan kalkmıs. Cunda 31 Mart olayından sonra (190S) hucak olmus. Onun ardından belediye,yeniaçılanokullannınpeşisırada ilçe. Hatla dalıa da eski belgelerden bir Osmanlı nıühıündekazılı hem Arapça hem 1 .atincc IS()2tarihiilebirlikte"Daıreı Bcledıye Ce/irci Cunda" yazısı ile Yunanca" Dimarhia Moshonision" ibarcsi adanın gizlerinidahadaçoğaltıyorsanki. ""•'A Moshonis Rumlar'ın buadaya eski bir korsanın isimlcndinnesinesadıkkalarakkokuluadaanlaınına geleıı "Moshonis" isminı vermelcri bosunadeğil. Sayısızot vcçiçek bolluğu adaya özelbirkokuyayıyor. Giritli Şcvki Ustaile konuşurkcnbile "Moshonis" adınıdoğallıkla kullanması gözden kaçmıyor. IçindeyasjadığımızşuhaftalarCunda'nın engüzel zamanı... Adayı anakarayabaglayan Dolap boğa/ındaki 54 metrelik köprü Türkiye'nin ilk boğa/ köprüsü( 1964). Bu Cunda düşler ve hüzünler udası. Bıııtıı insan en çok tepedeki yıkık kilisenin pencerelerinden adayı seyrederken furkediyor. köprüyü geçcr geçmez zeytınlıkler arasından kı vrılarak giden yol sizi merkeze, iskele meydanına çıkarıyor. Son vırajdan birkaç yüz metre ötede, yel değırmenlerinın yakınındaki yüksek tepc üstünde aracınızdan ınıpdc, patikaya takılıp adayı kusbakışı gören âşıklartepesıne çıkarsanız lıcnıen iki adım ötede, adanın en tipik yazar Foti Kundoğlu ile Kukunara ve hatta selediği eylül ikindilcrini vesonbaharsabahYAZI VE FOTOĞRAKLAR: kiliscsinın yıkık duvarları ve penccrclerı arayıllarcaönceburalarıaraştıranarkeologllrlannınkeyfinioradaadanındörtbirkösesinEROL ÖZKAN sından Cunda'yı göreceksiniz. gon Ataçeri o bu topraklarda ya^anan gcçmidc dolasarak yaşadıysanız, Cunda'yı asağı K.ilıtlerıpastutmuşkınlmıs.kapılanyla esşcısıktuttular. ge kıyıları şu sıralarda harikuladc yukarı anlamışsınızdır. ki evlervedükkânyerleri... Mahalleçocuktnsanatatlıdüşlerkurduranbuadanınar lannın oyun yeri iijlcvi görcn eski s,araphanebir cylül kcyfi sürüyor. Doğanın Orüzgârıslıklarınıdinleycrekkulağınızkasındakiadacıklardanüüvercin Adası 'nözcnebe/.eneyarattığı bukıyışerida tragedyalar ve rcbetiko nağmclcriyle adaler..Melıukdükkânlarhu/urlubiryalnızlığı dakı Agios Yorgis manastın, Maden Adadindc Ayvalık, biraz mitoloji ilc yı kıyıbueakkeşfe çıkmış bir Hgescvdalısı içlerindetaşıyor. BugünkonTjudükkânlannl sı'ndakı Pordoselene kulesi, Çıplak Adaçokça tarihlc yoğrulmuş, tipık mimarisi, ısenızyandinı/. Cunda'dan artık kopamazsıboşbirakasalarını.'tüpga/larıkoyduklarıes1 sı'ndakikalıntılar.zeytınlikaralarındahâlâ zeytinyağmınönenılimcrkezi,denizcılcrı, nız. Ünlü âşıklartcpesineçıkıpda yıkık kiliki pcynir iınalathanelcri dilsizleşmişgörüizlerine rastlanan kent yıkılan ve Pateriça kı nümlcriyle bilc şiirsel birhava içindeler balikçları vccanayakıninsanıylahergöreni sc duvarlanna dayanıp Tavuk Adası'nı ve yı larııçlerindcsayısızgizbarındırıyor. etkileyen kuzey Kge'nin sayıl ı üç bcş kös.e boğa7İannoes,sizkıyılarınsiluetlcrinedalsindenbiri.belkidecngüzeli. Ayvalık'tacn Ünlücoğrafyacı Strobon'un vetarihçi Pli Sitalanı mak,güneşleribatırmakbilebirbas.kadoğa çok akılda kalan güzelliklerdcn biri dc ro sarhosluğudur. Birbaşkasarhoşluk iscbukınius'un Cunda ve yakınındaki adalardan ayTarihın tortulandığı, hüzünlcrin için için tnanlıkcskiligi ilchcrgörenietkileyenCunrıntılarlasözetmeleribelkidebundan...Azyıları, adaları kısaeası Ay valığı soy sop, kıyı yaşandığı bu adayı köşe hucak anlatnıak vc da Adası. Alıbey Adası ularakta bilinen bucak tanıyıp ve tanıtan kitapçı, çevirmen ve ra Rrhal 1962 deki ilk mavı yolculugunu her bcyi bir bir sayıp dökmek kolay değil. CiiCunda, okcndıncö/gü.scs.si/liği,daracıksodipgörmckcn iyi;>i... Ancak hcrs,cyıylebı| yazar Ahmet Yorulmaz'la Cunda'yı dola;> anılarında aktarırkeıı Ayvalık'tan vc Cunkaklannda sırt sırta yaşamını sürdürcn Rum maşansıdırkionudaancakbilenlerbilir... da'dan övgüyle söz etmisti. Bir de baştan ada bırakılmışlıkları yasarcasına insanın evleri, unutulmuş. kılise yıkıları vc ünlü tas, aşağı Ayvalık olan bir kitap var: beşinci basdüşlcnnı rcnkleııdiriyor. Binrüzgârlarülkesi kahvesi ilc kolay kolay akıllardançıkmayan, kısı çıkmak üzere olan Ahmet Yorulma/'ın Bu belki de yıllarca önce SİT alanı ilar} romantı/mlciçlidıslıbirada. "Ay val ığı Gezerken" kıtabı. () yörenin bütün edilmesiylc sağlanabildi. Yoksa o tcpeleri, Ayvalığm,dolayısıylaCunda'nınönünde ayrıntılarını, adaları izlerı sılınmiş ya da vcyanı baı>ındaki scrpilmi^ irili ufaklı adaCunda'yabırhü/ünada.sı dadenebilir. Evdağları, ta^ları saran belon canavarımn paldır araştırılmadankaybolmayayüztutmuşkacıklara Apollon Adaları dcnirdi ilk çağlarvelceyaşadıklarınıiçinegömmüş.,dilsizles,küldürCunda'nınodokusunukatletmesihiç lıntılan,eskikentleri,manasiıryıkılannı,geda... ApollonAdalarf nda"Nesos"tanbaska miş,hüzünleriiçindebiriktiriptortulandırdezorolnıayacaklı. lenekleri hatta ve hatta yörenin ev ycmeklemıs bu toprak parcasının büyüsü en çok eyliil "Chalkis", "Pordoselene", "Kydonia" gibi SİT alanı dışındaki kö^eleri acımasızca ritıin tari flerine varıncaya kadar her şey var yerleşimlcrvardı... Ayvalığınantikçağı ilc ayındayasanır.lnsanıuçuracakmışgibideli betonlaştıran düs,ünecnin ortaya koyduğu bukitapta. uğraşanarkeologÖmerÖzyiğit,Yunanlıikı riizgârlanncstiği.inceinceyağmurlarınçiçirkınlıklırin farkına varan ku^aklar lıızla Hiizıum adası: Cunda E 7İ/) kahve Cunda'nın siııif'esi^ibi Türkiye'de bir başka örneğiyok. 1993 yıltndaki meydan düzenlemesi ada mimarisine uygun bir anlayışla gerçekleştirildi.