Katalog

CUMHURİYF.T DERC.l nageürildiğindcbanknotlan "Che" diye imzalayacaktı. Tanısjtıklarındayıt 1955'ti.Neredeysebir y ıl askeri cgitım aldı, Castro ve diğer Kübalılar'labirliktchapscatıldı. Bir ay sonra salıverildi.Rojoise,Arjantın'edöndü,çünküülkesınin, "reformist" de olsa sosyalistlcre ihtiyacı vardı. Granma isimli gemi, 25 Kasım 1956'da scksen iki gcrillayla birlikte yola çıktı.Birhaftasürdüyolculuk,SierraMaestrayakınlarınlarında Belic kıyisınaçıktılar. AncakBalista'nınaskerlerionlanbckliyordu. Çatışmalarda ölümden ancak on iki gerilla kurtulabildi. Che, yaralandı. C. atışmanınilkgiinünühepanımsayacaktı: "Ogündoktorluğaolansevgimle,birdevrim subay ı olarak bana düşen görcv arasında birseçmcyapmak/.oruııluluğııylakarşılas.üm.Önümdeılaçlarladolubirsırtçantası ve birkutukur^ıınduruyordu. Ikisıbiraradatas,ınamayacakkadarağırbiryükmeydanagetirıyordu. Kutuyu aldım, ilaç dolu çantayi oradabıraktımvcyürümcycba^ladım..." ücrilla savaçı yırmi üçay sürdü. Açhk.susu/luk, el yordamıy la ccphcden cepheye gitmcler, önce yüzbaşı, sonra bir saatlebirliktc gelcn binbajji rütbcsi veilledc astım krizlcri. Sıksık ılaçsızkalıyordu. Birkrİ7detamda Batista ordusunun yerlerıni ögrendiği ve pcijlcrinetakıldığıgüntuttu. Kendisineyardımcdengerillaya.bırakıpgitmesiiçinyalvardı.(icrilla"Seni Arjantinliorospuçocuğu seni" dıyc bağırdı "Yiirü yoksa, dipçığı yersin."Yürüdü. Savaşın sonlarına doğruydu, bir askeri uyurkcn yakaladı Comandante. Tüfeğini de kaybetmişti. Azarladı,ilerihatlaragidipkendisinebirtüfekbulmasınısöyledi.Ekledide "Eğer erkeksen tabii..." Bir süre sonra bir hastanede yaralıları ziyaret ederken biri elinc dokunup "hatırladınız mı" diye sordu. O askerdi. Birkaç dakika sonra da ftldü. Che daha sonra devrimi yazarken bu olaydan "Banaöyle geldiki" diye sözedecekti "Cesales,me... Bütün bıınlarciddı rcformlarislcycn sorunlardı. ABIVylcilişkılerini ncrcyekoyacağını heııiiz bilenıeyen ycni yönelim, sosyalisl blokta yer al ıp almamakta da karaısızdı. Ama önce sırada Toprak Reformu Ulusal Enstiıüsü baçkanlığı vardı. Silahlı kuv vetlerdeki görcvini de sürdüren Che, daha sonraKübaUlusalBankası'nınhas.ınagetirildi. Castro'dan sonra Küba'da ikinci adamdı. Che, Escambray dağlarındatanı^tığı devrime kadarbirliktesavaştiklarıAleideMarch ilcevlendi. Üc çocuklan oldu, Aleidita, CcliaveCamilito. Havana'dabirhabcrajansındaçalışan Hildayakınıyordu: "Onu daha önce devrime kaptırmı^lım ama şiıııdi çok daha acı ve aşağı layıcı biciındebaşkabirkadınakaptırdım." Sürekli devrim için... Che,durmaksi/ıııç.alıs,ıyordu. Bankadaki görcvinc ancak aksjamadoğıu yeliijcbiliyordu. Vehenüzotuzikıyaşındaydı. Kübaiçin seçtigi yol açıktı: Komünı/m. Bunıın için belirlediği ekonoıni politiği, toprak rct'ormunu,^ckerkamı^ıüretiıııiniiilkegereksinimiylesınırlamayı, sanayinınhızlandınlnıasınuhammaddedışalımınınkısıtlanmasını, giri^imlerindevlctelındetoplanmasını,paranıngüclendirilmesini veiicretpolitikasının yeniden dü/enlennıesini öngörüyordu. Bütün bunlar uygulanmaya ealışılırken ABD'nin askeri müdahalcsi bekleniyordu. Ajanların sıksık başvurduğusabotajlar devrimi yerindenoynatmayayetmiyorduçünkü. (îeçici bir süre için Küba'da bulunan Rojo da Santa Clara'dadevtimgüçlerinınsabotajcılara karşı yaptığı harckâta katıldı. Che "Gclccckleri varsa, görecckleri de var" diyorduamabiryandandaistilapsikolojisinin Kübalılar'ıetkilemesinden,reformlarınyavaşlamasından, üretimin azalmasından korkuyordu. Nihayct beklenen oldu, Kennedy'nin başkanlığındaki ABD 15 Nisan l9S8'in son günlerL Batista'mnyenilgisinden az önceyaralunun Che'nin kolu kırıldu 0* burunburunagcliniyordu.Guevara.devrimin korunması için çalısjmayı koydu aklına, doktorluğunu katacaktı devrime. Saglık bakanıylagörÜ!jtüler,bakanCJuatemalaİ!)Çİ Partisi kartı olup olmadığım sordu. Yoktu. "Ben bir devrimciyım" dedi Guevara "Böylesibirvaftizmerasimınıngeçerliolmadığı kanısındayım." Bakanın ısrarcılığı üzerine sinırlendi: "Bana bakkardeşim. Ben gerekirsekendi isteğimle, inancımlabuörgüteüyeolurum. Ama hiçbir zaman zorunlu olduğum, öyle yapmam gerektiği için değil..." Bir devrlmden dlğerine... Sırada Salvador'agitmek vardı. Guatemala'dan ayrılmak planlanırkcn ülke paralı askerlerin saldırısına uğradı. Artık kan ve savaş vardı devrim şenliklerininyerine. Idam edilccekler listesindeyeralan Guevara, Arjantin elçiliğine sığındı. Bir süre sonra da sevgilisi Hilda Gadea'yla birlikte Mcksika'yag'ttiler. Oradaevlendilervebirkızları oldu: Hildita. 1 Mayıssabahı.gördüklenonuşaşırttı. Işçi örgütlerinin geçit töreni daha çok bir cenaze törenini andırıyordu. Rojo'ya "Meksika'da devrim ölmüş" dedi "Bunlan biraraya getiren devlct bütçesi, bordrolar bağlıyor bunlan birbirine..."Belkidebuyüzden"özü sözii doğru kifjiler" olarak tanımladığı Kübalılar'a yakınlaştı. Kübalılar, Batista'mn 26 TcmmuzHareketi'nınöncülerini, Moncado kışlasına saldıranları hatta Fidel Castro'yu da içine alan bir af yasasını onaylamak üzere olduğunuduymuşlardı.Meksika'datoplanıyor ve ('astro'yu bekl iyorlardı. Guevara, parakazanmak için taksitlekitapsatıyor,satarken de Marksist klasiklerı, Lenin'in yapıtlarını, ispanya iç Savaş,ı'yla ilgili olanlan "iic Ortak kaptan su içenlerin hijyen SnlemL. retsiz"okuyordu... Şimdi bir başka işi daha vardı, Mexico Cily Merkez I lastanesi 'nde alerj ik hastalıklaruzınanlığı.BirgünKübalıbirhastageldi, Raul Castro. Giderken, Guevara'yı kaldıkları eve davet etti. Çağrıya uydu. O akşam tanıştıklarının arasında Fidel Castroda vardı. Uluslararasıpolitika üzerine konuijtular, daha başka konuları da. Birkaç saat sonra, geleccktc Küba'yayapılacak askeri harckâtakatılacaklardanbiriydi. Artık ismininbaşında, Kübalılar'ınkcndilcrineseslenirkenkullandıkları bir hitap sözcüğü vardı "Che". Bu sözeük 150'den fazla Kızılderili dilindc, insan, adam, herif, arkadaş., sen, karşılığında kullanılıyordu. Yeniisminibenimsedi, devrimden sonra Küba Ulusal Bankası'nın başı Devrimden sonra... Küba 'nın iki adamı, Fidel Castro ve Ernesto Che Guevara... rctini ispatlamış olduğu için gözü arkada kalmadan, mutlu olarak öldü. Işte bizim ihtilal ordumuzböylebirorduydu." Batistakaçtı.4Ocak 1959'daHavana'dan Santiago'ya kadarbütün Küba, Castro'nun vc gerillaların elindeydi. Başta Venezuella olmak üzcrebes. Latin Amerika ülkesi Küba'yı tanıdı. Devrim yapılmıştı ama sonrası... Belki de asıl zorluk ijimdi başlıyordu. Washington'untcpkileriüstükapalıtehditlcre kadar varıyordu. Içerdc de Başkan Urrutia'nındakatıldığısağmuhalet'ct vardı. Siyasi taktiklcrkaçınılmazdı. ABDijekerkotalarıyla ilgili yasaçıkanp alınanşekeri azaltırken Sovyetler Birlıği Küba'ya yüz milyon dolarborçvereceğiniaçıkladı.hgitim,sağ1 ik, çalışma hayatı, devletleştirme, endüstri1961 'de Domuzlar Körfezi'ne paralı asker çıkardı. Birkaçgün içindcistilageri püskürtüldü, Che hafif yaralandı. ABD'nin laktiği yanlıştı, oyıkmak istemişti ama sonuç farklıydı.Ülkclcriniycnibaştanonarırkenbiraz yorulsalar biraz da zorlansalar da Kübalılar'ıcanlandırmıştıbuistila. Artık daha cpşkuylasarınılabilirdi devrime. Chc, sadece a.sker yani uygulayıcı, "bürokrat" yani sadece yön veren değiIdi. Devrimi kesintisizkılacak"Yeniinsan"ınpeşindeydi. Komünizme doğru yürüyen halkm kendi kendini eğitmesi gerektığıni söylcdi. Diğer insanlara gerçek dayanışma ılişkisi içinde,evrcnselkarde!>likbağıyla bağlanan komünist insan, manen daha zcngin ve daha sorumluolmaklayükümlüydü/'Birkezya