Katalog

20 nJMHURlYFıTDERGİ lıkladaugraşmış.O,tclcamha7İiğmıyapan kimsc kalmadığından, bu işi tccih cttığıni söy lüyor."(iötürcbileccğim yere kadar götüreceğim"diyor. Mesleğinin yoğunluğundan söz ediyor, yüzündc yorgun bir ifadeyle, "Hu meslcğin 23 saathamallığı varsa, 1 saatbcyliği var." Ellerini gösteriyorkirpas içindc. Özdemir Turan 50 yaşında. Bclki de Türkiye'nin son cambazı. Tanıtım afişlerinde ölüm akrobasisi yazıyor, ama onda heyecandan eser yok. Turan aslında cambazlığa sevdalı bir diş hekimi. 50 yaşında bir cambaz Ozdemir Turan, 1947doğumlu,cvli vebir çocuk babası. Karısının ona, yoğun tcmposundan dolayı baskı yaptığından yakınıyor. "Baskılarmcslcğimibırakmamkonusunda değil.(,'ünkübumcslekbenimyaşamfelsefem. Cambazlığı bırakıpevdeoturamam."0 sırada gösteri merkezinde çalışan bir işçi lafakarışıyor. "Ozdemir Bey'inkansıevdc olmadığı zaman, o burada bizim yanımızda kalır. Hanımı cvdeolmadığındaburadanayrılmaz"diyor. Bu mesleğe öyle tutkun ki, 40 dcrece ateşle sahneyc çıktığı günleri anlatıyor. "Kartal Maltepc'de gösteri yapıyordumo zaman lar. Akşama doğru ateşim çıktı 40 dereceye. Ama yine de yürüdüm ipin üzerindc. Zaten sanatcıların bahanelere sığınmaya hakkı yok." Camba7İık hayatı boyunca başından ilginç birçok olay geçmış,. Hiç unutamadığı da şöyle: "Öncelerı cambazlargöstcrilcrine seyirci çağırmak icin şimdi tahta bacak denilen o zaman kiadıylabaçlebazlaraçıkarlardı. Bcndc çok çıktım. Bir gün arkadaşımla içiyorıız, ya ozdemir dcdı bunun daha y ükseğinc çıkahılir misin, çıkarım dcdim. Vcc.ıktımdu... Sonra ellerindcki vc yüzündckı dikiş izlcrini göstcrcrek"çıkmazolaydım"diyor. Ozdemir Turan birçok kişi tarafından Türkiye'nin son cambazı olarak tanınıyor. Ama Turan'a görc öylc dcğil "Bcnim dışımda 400450 civannda cambaz var." Şaşınyoruz. "Hepsidc Ankara'daMeclıs"tc"dcyınccherkesbasıyorkahkayı... Türkiye'nin son cambazı olarak anılmasına rağmen onun bir çırağı var sjmdilerde. Cîcrçck ismi Müscyyıp Gülcn. Sahnede Muhtcşcm adını kullanıyor. Turan, Muhtcşem'ianlatırkengururlanıyor, yüzündc haf'ifçe bir gülümseme dolaşıyor. Muhteşcm onun halefi."Bumcslcğiöğrctmek için birçok kişiyle çalıştım. Ama çalışma temposuna dayanamadılar. Çok yorucu bır mcslck, insan yıpranıyor. Sonra Muhtcşem'i tanıdım. Teldeamatör, ama çalışkanvc istckli." M uhteşem' in Ozdemir Turan 'la tanı şmasıise ilginç. "F.skidcnTcpebaşı'ndaçaybahçeleri vardı. üradaki ınsanlann resimlerini çizcrdim. Bir gün yine dolaşırkcn Özdemir Bcy'in caınbazlık yaptığı yerc gelmişim. Afişlerebakarkenbirdcnkarşımda Özdemir Bey'i gördüm. Birandaşokeoldum. Banane yapıyorsun deyincc resım çizerim dcdim. Biranlaşmayaptık.Benonunrcsminiçizccektim o da beni sirkinc davet edecekti. Yaptığım rcsmi çok beğendi. Sonra içeri girdik, önlerde bir masaya oturdum. Gösteriden büyülcnmiştim. Bu ilgiıni farkedcn özdemir Bcy yanıma gcldi, burada çalışmamı önerdi. I liç düşünmcdcn kabul ettim." I leyecanını hiç kaybctmemiş Muhteşem, anlatırken gözJ lcrinin içı gülüyor. "Tel cambazlığımdabıı üçüncüyılım,öncelerisihirbazlıkyapıyordum." Çocukların çok sevdiği bir isim Muhteşem, gösteri sırasında çocuklar yanından hiç ayrılmıyor. Bunun sebebinide her cumartesi, pazar sabahı IIBB'de çıktığı programa bağhyor. "Haftasonlan programımdakukla oynatıp sunuculuk yapıyorum, çocuklar beni oradantanıyor." Muhteşcm tel cambazlığını yaşatacağına inanıyor. "Başımabirkazagelmezsebugün Özdemir Bey'inyaptıklannı ileridebendc yapacağım."^ Sihirbaz Sabu ya da... B YAZI VE EREN AYTLĞ RAFLAR: oşbirsahne... Konda, 1970'liyılların nostaljik parçaları. Alpay'ın I Fylül'deGel'i, Beyaz Kelebclcklcr... Izleyicileringelmesiylesahneninkarşısındakiboşmasalardolmayabaşlıyor. Gelenlerinçoğuçocukluortasınıf, bclki altı ailclcr. Saatler 21:3()'a yaklaştığında "Hadi artık başlasın", "Ne zaman başlayacak?"sesleriyükscliyor. Çoeuklardahasabırsiztabii. "Nostaljik Açık HavaGösterisi"nin başlamasıyla ortalık sessizleşiyor. Saatler 21.45' i gösterdiğinde Sihiraz Sabu sahnede görülüyor. Ü/erinde parlak uzun ycşil bir pclerin, aynı kumaştan bol bir pantolon. Sihirbaz, scyircileriselamladıktansonra göstcriye başhyor. Şarap şişesindcn çiçckler çıkarıp, uzun tahtadan kâğıtlar yapıyor. Izleyicilerpürdikkat, ama çocuklar daha bir dikkatli. Çocuklar, sihirbazın her illüzyonundan sonra "annc bunu nasıl yapıyor?", "Baba sen de yapabilir misin?" diye soru bombardımam başlatıyorlar. Sabu'nun gösterisi biterbitmcz, cambaz ip üstündc ölüm akrobasisi yapmak üzerc sahnede ycnni alıyor. Türkiye'nin son ip cambazı OzdcmirTuranyavaşyavaşdircğc çıkıyor. ürtalık sessız. Scyircilcrin gözleri yerdcn2.5metreyüksekliktekiipte.Çocuklaranne vc babalarına iyice btrsokuluyorlar. Tanıtım afişlerinde ölüm akrobasisi yazmasına karşın, Turan'da hiçbir hcyecan yok. Ölüme meydan okurcasına ipin üzerindeyürüyor. Bir taraftan da scyircilerle sakalaşıyor. Çcşitli figürler scrgiliyor, bunlardan en lehlıkelıolanıdatenekeyleyaptığı.Tcnckenin içinc ıkı ayagını sokarak ipin bir ucundan ötcki ucunayüriiyccek. Biran ipin ortalanna doğru ufak birdüşmc tchlikcsi yaşıyor. Dircğın dibindcki karısının yürcği agzında. Ellerıylc yü/.ünü kapatıyor. Gösteri bittiğindc y üzlcrde bır gülümseme. Izley icilcr, avuçları patlarcasınaalkışlıyorlar. Ö/.dcmir Turan' ıngcrçekmcsleği diş hckımliği. Sıhırbazlığa Şchzadebaşı'nda Sihirbaz Farabi'nin yanındagetirgötür işleri yaparak başlamış. Turan, o günlcri şöyle anlatıyor: "Onunla bcrabcrturnelere çıkıyorduk. Dalaman'da gösten yaparkcn Camba/ Yakup dıyc birini tanıdım. Bcn gösteridcn sonra parsalan loplardım, yani bahşişlcri. Daha sonra ipin üzcrindc yürumcye karar verdim. Akşamlan hcyecanla onların yaptıklanni bcn de yapmaya çalışıyordum. Saatlerce bıkıp usanmadan duşc kalka çalıştım. Sonunda öğrendim." l Jsiasmın Cambaz Yakupolduğunu söy lüyor, amaonun öğrcttiği birşcy olmamış ÖzdemirTuran'a."Bcnherşeyikendikendımc öğrendim. Sadcce onun takımında cambazlığı öğrendiğim için 'uslam' diyorum." Sahnenin kaı>ısındakı ağaçlık alanı gösteriyor (iöslcrdigi ycr Beşiktaş Evlcndirmc Dairesi. "Hurada öncclcri cambazhanclcr vardı. Turnelerim biltiktcn sonra Istanbul' a döndüm vc bu camhazhanclcrdc ^alışmak istcdiğimi söy lcdim. Öncc bcnimle çalışmak istcmcdîlcT, ancak istckli olduğumu görüncc kabulcttilcr.Ogunbugündür28senedirçalışıyorum." 28 y ıl boyunca sadecc tcl cambazlığı yapmamışÖzdcmir Turan. Birdöncmsihirbaz Cambazlık da geçmi$e karışan mesleklerden. Ozdemir Turan belki de Türkiye'nin son cambazı. MesU&mi icrada da epey ısrarü.