Katalog

8 t'UMHURlYF:TDF.R(;l kın;jcldcdcgil/Bırakıpdagidcnscıısin/tJununsuçubendcdir. Almanya'dan Pendik hattına KadıköyPendik hattında valıijan Kaynak Yıldırım ise, mesleğinin hiv'bir/evkli yanı olmadığınısöylüyor. Yıldırım 6yıllık minibüs şofbrü.l I yıl Almanya'dademirdökümdeçalışmış. AsılmcsleğikumaijboyaustalıgiKaynak Yıldırım'ınçalıştığı minibüs, öylc süslü piislü dcğil, oldtıkça sade. Aynca Yıldırım, birayrıkotu.öylearabesk müzik de dinlemiyor. Mesleğinisevnıedigindennlsa gerck minibüs ^olÖrütiplcmcsınepekuymııyor. Bchti AltuniscKadıküyYakacıkhattımn !>oförlerinden. Mesleğinepeksevgiylebakmıyor. "Evegidincecanımçocuklarımlakonuşmakistcmiyor,okadarnet'retediyorıını insanlardan. llaftada bir gün latilim var, o gündesaal 12.00'yckaduryalıp sonra kalkıp birkenardabirbaşımaoturakalıyorum." Doğuluijivesiylekonuşan Altunka/ancjarının Tstanbıırdaya.'jamaya yctmetliğinden yakınıyor. En büyük sorunun, para toplanırkenyaşandığınısöyleyen Altun,"Yolcunıın <;ok olduğu sefcrlerde, birçok yolcu zaten doğrudürüstpara vermiyor. Bunlaıaalıştık artık. Bunlarınyanında,parayı toplayıpinip kaeanlarbile var"diyor. Dahaçok Sıvas, Krzıncan vc Diyarbakırlı olan, YakacıkKadıköy hattı ^of orlori aıasındasıcakbirdostlukgeli^miş. Amadostluk ve işbirbirinckarı^tırılmıyor. Bu hatta kavga çıkaranşotor.arkada.'jlarıtarafından.biı hafta trafikten uzaklaîjtınlıyormuş. Günümüznıinibüsçülerininhcmenhepsi mesleklerinden ş.ikâyetçi. "Minibüs şofiirlüğü"dediğınızdebinahİ!jitiyorsunuz. Yorgun bczginbirs.ckildcbaşlıyurlaranlatmaya.Gccim sıkıntıları, zor çalısma şartları, monotonluk, sevgisizlik ve daha birçok şey. "I lalkımız,minibüs îjoförlcrine ikinci sınıf insan muamelesi yapıyor. Bunaçok üzülüyoruz." Ama eski minibüseüler.. Onlar, gözlerı parlayarakanlatıyorlarmcsleklerini."Kskiden böylc mıydi soförlük. Hcrijcyinazı iyidir. Minibüsçülük 195()60'lı yıllarda cok baijkaydı. Saygındı. üdöncmin yolcuları da ba^kaydı. îjofördeyolcudabirbirlerinekar.sısaygılıydı." Istanbul Minibüsçülcr LsnafOdası Bas.kan Vekili Basri llkkılıç, Istanbul'daıkıyü/c yakın minibüs hattı vclüınbuhatlaRhıcah!jan 6 bin cıvarında minibüs bulunduğıııuı bclirtiyur. GaziosmanpaşaVczneciler, (iaziosmanpaşaBayrampajja veCiaziosmanpasjaAksaray hatlarında uzun yıllar minibüs s.ororlüğü yapan llkkılıc,"1989yılındanhııyana irafığeçıkmıyorum. Ama'joiorolarakcalı^lığıın yıllarda ijjimdcn büyük/cvkalıyordum" diyor. Anadolu Yakası 'nda çalışan mcslckta^larını kıskandığını itadccdcn llkkılıç, bunun nedenını dc şöylc açıklı yor: "Avrupa Yakası ile Anadolu Yakası arasındabüyük laık var. Anadolu Yakası'ndaçali!>mak, bir minibüs şotorüiçın hcr/aman avantajçünkü, orada trafik daha a/.vc araba kullanmak daha rahat." "Mcslcğimle gurur duyuyorum" diyen Basri llkkılıç, bu işin cn zevkli yanının hcr gün ycni ve farkl ı y üzlcrlc kars.ilas.mak oldııgunubelirtiyor. Bugüıılıatlarınagöredcğiijsede bir minibüs hattı ortalama 1520milyar lira. Kgcr minibüsün sahibiyscnizgünlükkazaııcınız 15 milyonayakın,amadcğilsenizyaniyalnızca şoforolarakçalışıyorsanı? 1,52milyon. "Ailemirahatçagcçındirccekbiriijbulsam hcmcn minibüs ijoförlüğünü bırakırım" dıyor I I yıllıksorörGürhan Yılma/. 1985yılındanbuyanaijotorliik yapıyor. Minibüste çalışmaya sağ kapıdan, muavinlikle başlamış. Maddi imkânsızlıklarnedeniylcşofor oluşunujjöyle anlatıyor: "Aslcn Adanalı'yım. lîen 7 yasjndayken Istanbul'ataşındık. I 1 yaşjndailkokulubiti İstanhul'duki hızlı kentleşmenin birparçası olan minibüsler vuroşlun kenlv, kvnttekileri de varoşlara tuşıyor. Gündc 270 km yol katediyorlar. Gerginliklcrini Orhan Gencebay ve Ferdi Tayfuria atıyorlar. Minibüs şoförleri ikinci sınıf adam muamelesi görmekten usanmışlar. Anadolu yakasında çalışanlar kendilerini daha şanslı görüyorlar. "Orada trafik daha az, araba kullanmak daha rahat" diyorlar. Batsın bıı dünya YAZI:ÇACLASORGUN FOTOGRAFLAR: SIVGİ KAYA olcular. sırudaki minihüsc yava.ş, yavai) binmeye bas,layınca ş,olör, arkadasjarıyla yaptığı sohbeti bırakıpdırcksıyonunbas,ınageçiyoı. SaçlarıÖ7.enlctaranmış.,sporgiyimli,ençok 2526 yasjarmda görünen i>ofor, uynadan yolcuları s.öyle bir kolaçan cdiyor. Sonra, o minibüs s.oförlerine özgü, bir parça buyurgan.sesiyle,"Üeretlerlütfen"diyor. ÜmraniyelnkılapMahalIesiarası35bin lira. Minibüsün ön koltuğunda oturaıı, yes.il yün fjapkalı,sakallı ihtiyar3()bin lira uzatıyor. "Baijka param yok." Şoför gülümsüyor. "Canın sağolsun baba." "Para üstii isteycn, ücrctini u/ataınayan?" Birarabas.ınıcamdanuzatarak,dış.arıdaki muhabbctc karısjyor. Uzun uzun gülüşmeler... Vekalküjzamanı. Afillibirkalkıs,,bolgaz,bolmazotdumani. Minibüsün tümüiçcridcki insanlarlabirliktc sarsılıyor. Trafik sıkıştığında, ya da önüneanidenbiryayaatladığındahiçsinirlcnmiyor, ayağıotomatikolarakfrenegidiyor, sonra y ine sıkı bir gaz. Minibüs trafiktekiyayalarlainaııılma/biruyumiçindc. Minibüsükullanırkcnyolcıılaradasüreklisoruyor: "Mıırat Bakkaldurağı" "Altköşe" "LJstköşc" Onlar, Istanhıırıınpuk sevilmeyenleridir. I lelctratiktchıçscvilmc/.lcr, cgzozlaıından kalmdıımançıkartan,"kabasabu"güıültülü araçlarını,birsağabirsolak«!}tururlar. Pervasız ve korkusuzdurlar. Nercdcysc lıepsi doğuştandclikanlıdırlar. Aravlarınınüzerinehayatadairnotlardü^ülmüştür. "Nazar ctmc tıc olur, (.aliij scniıı de olur", "Lisclim","Kü(;iiğüm,"Senisevmeyenölsün", "Tck rakibim Türk Hava Yolları", "liatsinbu dünya", "Allahkorusun". Onlar, varosjarı Istanbul'a ta^ırlar, sonra Istanbul'u varo;jlara,amatanrınıntekkuluna da yaranamazlar. ÖzcrScvercan,6yıldırÜmraniyeinkılap Mahallcsi hattındaminibüsşoforii. Ilergün yü/lcrcc insanın itıip bindigi minibüslerdc çalı^manınvokzorolduğunusöylüyor. Hundan öncc KadıköyPendik hattında çalüjan Scvcrcan, "O hattın yolcusuyla bu hattınyolcusuçok farklı, orada insanlarçok kibar, gcrck para verirken, gerek minibüsc inipbinerkcn.Ohatta.yolcularlasorunumuz olmuyordıT'diyor. l JmraniyctnkılapMahallesi hattında çalışmanınavantajını(!)şöylcanlatıyor: "Bu hatta arkada.'jlarımla daha rahat sohbct cdiyorıız. Orneğm, yolda kai!)ila!jtıgımızda araçlarıını/ı dıırdurup konu!;abiliyoruz, o hatta böylc bir.şcy söz konusudcğildi." Mesleğinin en scvdiği tarafı, şoför arkadaijlarıylaolanyakınilisjkilcr. Sabahtanaksama kadar yapı lan espri li konu>jrnalarla tüm slresini atabildiğini anlatıyor. Severcaniçın strcsatmanınbaijkabiryolu da ınüzik. "I ler saat, hcr müzik dinlcnmcz. Sabahları, insanları canlandıracak harckctli neşcliıiHİzikler.akşamlanıschafif." Aslında mii/ik onların can yolda^ı. Hcp dcrtli ınüzikler dınlıyorlar. Ama dcrtli oldukları için mi bu müziği dinliyorlar, yoksa dinleyedinleyemi dcrtli olmuşlarbilmiyoIUZ. BirOrhan(icnccbay'a,birKcrdiTayfur'a ilksahipçıkan,bclkıdebugüncgclınclcrindeönemlikatkılarıolanyinconlardır. Hayatındanbıkanşotor'Orhan Abi'ninisyandolusözleriyle "Batsın bu dünya" diyor. Batsın bu dünya/Bitsin bu rüya/Ağlatıp da güIene/Yazıklar olsun. Dogmaınış çileler/Yaşanmamı^dcrtlcr/Hasrctçekengönül /Benimmi olsun Sevdiği kıza ula^amayan, derdini yine 'I'crdi Baba sıylapaylaş,lyor: Ben dc özlcdim ben de /Resmin var şu an elimde/Sanakavuşmakisterim/Dermanyok dizlcrimde.Canımdasındildcdcğil/Buhay