Katalog

14 CUMHURİYH1 DERGİ rulması bü^unadcğil. Neill alüvyal vegöldcn aldıkları dolgu örneklcrını analiz ederek değı.'jcniklım vcçcvrcko^ullannıniıısanlan nasıl etkileciigıni, yerle^ımlerin yayıitmıni, yoğunluğunıı ve nc kadargcriyc gıdılebılcceğiniara!)tırdıklarmıbelirtıyor. l.ivcrpool Ünivcrsıtcsi'nden Douglas Baird'inyürüttüğü arkcolojik yüzcy araştırmalarıy la bütünle^en çalı^malarda alüvyal dolgu içine gömülmii!} pck çok kay ıp yerlc^inı saptanınış. Baird vcckibı cevredekı höyüklcri ınceleyerckÇatalhöyük ilcbağlaııtılaıını kıırnıaya, (,'atalhöyük insanlarınııı ncrcycgittiğini ya cla ncrcdcn gcldığıni saptanıaya calı^ıyorlar. Baird, Konyaovasında25()'nın üzerındchöyük olduğunu söylüyor. Oının vc ckibinin yaptığı çalüjina şimciiye kadar yapılmı^ cn kapsamlı ara^tırma. Bıttiğındc, Paleolitik dönemclen Sclcuk vcOsmanh'ya, nasıl bir yerleîjimclağılımıgösterdiklerı.yogunluğu, dönemlerinc ve ccvrc koşul larına görc yayılınılarınaılİ!jkinbirt'otoğrarcldcedılmi!}Oİacak. Evcilleştirme ve örgütlenme... Luisc Maıtııı vc Ncrıssa Russcl ka/ıclan cıkaııhayvan kcmıklcri üzerindecalı.şıyorlar. Luısc Loııdra Arkcoloji Enstitüsü, NcrissaıscC'alıfornıaÜnıversitesı'nclcn Insanların hayvan larla olan ılı.şkilcrınconları nasıl cvcillc!>tirdıklerı ya da av ladıklarına, aclak olarak kullanıp kullanılıııaclıklanna ılı^kın konularara^tırmalarını yönlcndırıyor. Kcmik lenellcrıne aldıkları nda.kcnıiğın yaşını,cınsiyctini, hangi hayvana aıt olduğunu, cvcil olupolmadığını, dogal olarak nıı öldüğünü ya da insan tarafından nıı öldürüldüğünü ınceliyorlar. Bu, (,'atallıöyük projesinin öncmlı kısımlarındaıı birinı olus.turuyor. HayvanlanncvcılİL>iırilmcsürccını saptamak,(,'atalhöyük'üıı örgütlenme bicimı ve yıne ınançlarını kavramak açısıııclan önem ta.şıyor. Yınc kuzcyclcki evın tabanından alınan örncğin analızlerinde hayvan gübresine rastlanılmasıhayvanların ıccriyealındığmı gösteriyor. Nerissa vc Luıse doğal olarak, evlercbiiyükba^ hayvan sokulamayacağından bununyavruolması gcrektığını di'üjünüyor. Yinedeyanıtlanınayansoruları var,yavrular annelerindcnncdcnayrıldı.onlarakcndilcri nıı süt vcrdi'.' Yoksa ritücl bııanlamı nıı vaıdr.'Çatalhöyük'tehayvanlarınkurban cdildiği ııcdair bir izedes,imdıye kadar rastlanılmadı. Luisc ve Nerissa, hayvan vc insan ilİ!?kısi konusunda hcnü/ bir şey söy lemek icin çokerkenolduğunu söylüyorlar. Buyıl boynuzların ıncelenmesi sonucu ortaya çıkardıkları bulgu, sığır ve keçinin cvcil olmadığı. Koyuıı dcğilama köpcginevcille^tirildiği isckcsin... Kanadalı zooarkeolojist Leola LcBlanc küçük hayvaııların kcmıklcri üzerındcçalı^mayıyeğliyor. Küçük hayvan türlerınııı; cski doğal ortamın, hayvan vebıtki dünyasmın, ıklinımöğrcnilmcsindc öncmlı payı olduğunu söylüyor. Leola uzun sürcclırkuzeydekı ev ın bu platformundan gclcıı küçük balıkları ıneelıvoıtektek. "Bu kadar küçük balık lar Kazı Evi'nde, bir çalıyna sırasında. Huyvun kemikleri, taşlar, bitkiler Çatalhöyük insanmm ııasılyu$udıgını anlatacak uzmuııltıru... Mellaart'ınkazdığıözelbiralandeğildı.Bu, ınsanların aynı zamanda günliik uğra^larım gerçckle^tırdikleri evlcrinde kutsal mckân çıkmasındananlas,ı1mıştır. Böylcsııkı isleve sahipevlerhöyüğünhcrtarafındabulunabilır Bu, (,'atalhöyük için ycııı bir olgudur Karklı u/manlıklann vadahıyerarsıııin olu^tuğu bırtoplunı dcğıl. llcı"" kesın aynı tipyayımı, ıdarcsı de basıt olan cvleri var. Ancak buıdareyı tamamcn anlaınak zaıııan alacak. k Hcr cvin kcncii ıdarcsı, ürctımı, / alıs;verıs,i,rıtüeli,gömüsüoldıığu ' . ııu düi)iinüyoruz. Dolayısıyla hcr cv görecc bağımsız, nıcrke/ı bırrahibcyadayönelimcbaglı değıl. Amabu cluruın ycni bir sorunu gclırnıı^tir. Oylcysc insanlarniycbırarayagcldilcr vc mcrkczı otoritesi, nıcrkc/ı organızasyonuolmayanböylcsinc büyük bir ycrlcı^imdc oturdular? Hcnüz bılcnıiyoruz. Ama !>u kcsın kı insanları birarada yai»ama\ a zorlayan merkezi bir otorılcyok." Ö7clliklcrini vcrcn ayrı hiralanın da ortaya h'eminist arkeoloğ Rııtlı Tringham... p+ evleribitisjkııı/amdüzenınde. Ancakbu ni/amdaolmasmakarşjnhenü/bilinnıeyen bir ncdenlc hcrcvin kendineaıt duvarı buluııuyor. Içerıye küçiik bır girı.sj olan çatının ise clÜ7olduğutahmincclıliyor. Çatalhüyük insanı,ölülerinievıne,birsekıninaltınagömüyor. Evlcrdcki duvar sıvaları o kadar sık yenilcnmi^ kı ba/ı yerlerde 15ü'yc kadar katman bulunuyor. Mellaart duvarlara gömülmü^ ya cla sekılenn üstüne konmuş büyükbaş, hayvan katatasları (boğa, sığır), renkli duvar resimlcri vc kabartmaları olan cvleri ibadct merke/i, rahibin kaldığı ycrolarak düşünmüs,tü. Ancak höyüğün kıi7ey bölümünde kazılan bir cvde ortaya çıkan bulgular evinhcmritüelhemdegünlükyas,amaalanı olarak kullanıldığını gösteriyor. Ocağın (mutfak), fırın vc kilcrin günliik yaşamı ifade ettiği, duvara aplikc edildiği düşünülen gey ik boynuzu vc y inc seki üzerindc olan büyükbaş hayvan çcncsininisekutsal mekânı temsil ettiği düşünülüyor. Evlcrin, günliik yaşamdanatalaraaitkutsalyapılara, kutsal yapılardan tekrar günliik yaşama doğru bir kullanım döngüsünc sahipolduğu düşüncesiağırbasıyor. Bilkcnt Ünivcrsitcsi arkcolojı bölümündcn Ali Türkcan'a görc, (,'atalhöyük toplunıucok muhafazakâr. lX)()yıl boyuııca pck degiijmemi!>. Ama buradaki insanların arkcolojiyc olan yaklaijimlarından mcmnun. Arkcologların gcncldc, hcmcn y'fi, kralı aradığını, tapınak, yönctım bınası nercdediyesorduğunudile gctircn'I ürkcan, (,'atalhöyük'tcbircycinilmeye çalıvldığını, soruların dcği.ştiğini vc clahahcyccanlıbirdurumagcldigini vurguluvor. NationaKicographicSociety tara~~~ lınclan dcslcklcncn KOPAI. (cski ' çcMckoşullaıınıaıaştıınıa)progra, nıı uyarıncayapılanjcomorfolojik j k vcjeoarkcolojik ara^tırmalar(,'ar• ^amba Nchrı'nın oluşturduğu W *' alüvyal dolgunun katmanlan, zaman ıçindckı dcgişimleri ve cskı ccv rc kojullarının öğrenilnıcsindcdcyardımcı olııyor. (îünümüzdcn 20 bin yıl öncc Konya hav/asmı kaplayan buz gölüniin yakla.şık 4000 ki lomctrckarc olduğunu bclirtcngrupba^kanıjeolog Ncill Robcrts, gölün kurumasından sonra (17 binyılönce)gerıdebalçık, yeryerküçiikgöllerlekaplı ıslakbirhavvanınkaldığını bclırtiyor. Bundan 1011 bın yıl önce iklımin dcğisjmcsi vc (,'ar^aınba'nın getirdiği vcrımlı alüvyal topraklar tarıına uygun ortaın ha/ırlaınaya baslanııy A^ağı yukarı tüm yerlc.şınılcrındc/cngın alüvyal topraüın ü/erindc va cla kıvısında kıı GÜNÜBİRLİK YÜRÜVÜSLER O6 Ekim Pazar Erikli Yaylası 12EkimC.tesi Sudüşen 13 Ekim Pazar InOnü Yaylası 13 Ekim Pazar Sülüklügöl 19EkımC.tesi Ballıkayalar 2O Ekim Pazar Serindere 2O Ekim Pazar Erikli Yaylası HAFTA SONU KAMP 2627 Ekim Bolu Yedigöller O2O3 Kasım'da tekrar edilecek. DOCA TURLARI Otoritedeyok... I ünı bunlannölcsindcbuyıl sözüedilen cvdc çıkan 2()'nin üzerindeki gömü isc bu yılınenönemlibuluntutopluluğu olarak sayılıyor. Hodder'ın,sosyokültürel yaşam vccv iliijkisindeka/andıklarıycnıbulgularagctirdiği yorum iscjöylc: "Dahaönceki ana fikir, kutsal yapıların ve cvlerin nasıl yapıldığına ılis,kmdı. Ancak Dünya sağlık Teşkilatı kalp ve damar hastalıklarını "Dünyanm 1 Numurah Insanlık Düşmanı" ilan ettı. (WHO) "TEKERLEKLİ SANDALYE KAMPANYASINA KATKIDA BULUNMAK BİR INSANLIK GÖREVİDİR" Ziraat Bankası Sirkeci Şb. 304420/7185 Bedensel Eng. Dayanışma Der. Tel: (0216) 370 81 66441 08 34 TÜRK KALP VAKFI 7e/.; (0.212) 212 07 07 (PBX) Faks: (0212) 212 68 35 BEKAR S0K N0.16/4 BEYOGLUISTflMBUL TEL. (0 212) 2 9 3 91 95 252 30 39