Katalog

I AC'illSrOS IW6. SAYI 543 X dahasonra sağlık personcli taraf'ından bakımaalınınca,biı şokdahageçirdiler. Birçoğunun anal, oral vc vajinal saklırulan ötürü cnfcksiyonlürı vardı. Bazıları hamileydi. Savaşın belgelenen birgerçeğiydi kadmlan hamilcbırakııiak. Ba/.ı kadınlar.çocuğudoğuranadckgözaltındatutulıııu^lardı. Genç ve deneyimsiz bir kadın böyle bir sık olarak geçen bir dey işle "cinscl travınaya" hedef olursa, tcpkilcri nasıl olur? Zagrcp'tcki psikiyatri kliniği Rijeka'daçalışan doktor Ljiljana Moro, travma geçiren göçmenlcre bakıyor. Soruma yanıt olarak, bir hastasınındurumunuanlatıyor. Birgöziikör denecck haldeydi. Kulakları paramparçaydı, dişleri yediği dayaktan ölürü dökülmüştü. Hiç konuijmadan bir kös.edeki sandalycde oturuyordu. Başından nclcrgeçtiğini, bunca yarayı nasıl aldığınıanımsamıyordu: " Ama bir gün başını kaldırıp bana baktı ve 'çok güzel birodan var', dcdi.Benşöyle bir etrafımabaktım ve 'senin dcçok güzel scsin var,' dedim. O zaman ilk kez gülümsedi. Travmadansözetmedik. Birsüre sonra bana, 'Aşktansözedebilirmiyiz?'diyesordıı. Bcn, 'Birerkeklekadınarasındaki aşktan mı demekistiyorsun?'diyesordum,ba!}iyladoğrufadı. Sonra, yavaşyavaşbaşından geçenleri anlallı. Travmanın odak noktasını şu düsünceoluşturuyordu:başındangeçenlcrden sonra artıkbütüngeleceğiniyitirmişmiydi'.' Üstelikolupbitenlereizinvermeklemisuçlanaeaktı?" Zagrep'teki mültecilereyardimörgütü Biscr'de, citısel saldırıya uğramış. kadınlara yardımcı olunmayaçalısjlıyor. Görevlilerden Dinka orta yaslı, ipek şallı, tırnakları kırmızı ojeli, zarif bir kadın, bir mültcci hcmcinsininkorkunçöyküsünüanlatıyor: "ÇetniklerSırplarkadınınevincgclmişler. Onun ve çocuklarının gözleri önünde koeasını öldürınüşler. Ardından.yincçocukların gözleri öniinde ırzmageçmisler. Dörtyaşındaki oğlu haykırınea, askerlerden biri sormuş:'Bağırançocuguıı nasıl susturulduğunugörmekistiyormusun?" Ardındanbıçağmıçekipçocuğunboğazınıkesmiş. Kadın (cinsel tecavüzlerden sonra) kundaktakibebegini kendisine vermelerini istemis,. 'Hay hay'demis,askerlerdenbiri. Bebeğinboğazma bıçak atmış ve ölmek üzere olan yavrııyuannesineıızatmıs." 13 öldiirmeyipgitmişler." sonra ekliyor:"Artıköldürmek Birleşmis Milleller (ienel ze\ k vermiyordu; bize iijkence Sekıeleıi'ninbuyruğuüzerinc ctmek daha ho.>larına gidiyorAvıııpa Biıliği, daha 1993'de du." biraıaştıınıa komisyonu oki!>Zagrep'te Vrapce akıl haslaturdıı. ilk aıaştırmasını, BosnesindenprofesöıSmalcgrup na'daki Miislümanlaı'ınbölgehalinde ırza geçme eyleminin, lerindeyaplı.Sava.şınbitimine cinsel eylemden çok, vahsi bir daha iki buçuk yıl varken. on ila saldırıolduğugörüşünde."lrza altmış.bin kadının ırzına geçilgeçme, güç kanıtlanıa eylemimi^ olduğu saptandı. Komisdir," diyor, "hiyerarşiyaratırvc yoıı, yirmibinlikbirortalamabir gıubun, öbürü üzcrinde egedakararkıldı. Enazbinkurban menliğini kurmasını sağlar. hamileydi. Somut olarak neler Kurbanıaşağılayarak,horgöreya^andığını (,'oğu kez tahmin etrekkişiliği rencideedilir. Aynı mek gerekiyordu. Kadınların zamanda bağlı olduğu grubun büyükçoğunluğususmayıyeğki.şiliğideyıpratılmış olur. Böyliyordu. Çünkü susmadığı takle geni.ş çapla kitlesel ırza geçdirde, bekârsa asla evlenememe olaylarınınyaşanması.poliyeceğini,evliyseterkedileceğitik ve askeri düşmanı yok etrrie ni biliyordu. Yükseköğrenimli, operasyonununbirparçasıdır." çağdas. erkeklerde bile ırzına Toplumsal yara geçilmisj bir kadının artık"pis" olduğu düşüncesi ya^ıyordu. Bosna ve Hırvatistan yolcuKadınlar sussa da, bedenleri luğumda on beş kadın merkegcrçcği gizleyemiyordu ama: zinde y üzlerce savaş kurbanıyIstenmeyenhamilcliklcr, cinsel lagörüijtüm. Birçok konudasoorgan enfek.siyonları, bedenin rular sordum, ama cinsel lecagizli yerlerindeki yanık izleri vüz kunusunu ben açmadım. saklanamıyordu. Cesetler de, Hem Müslümanlar'ın.hemde en yaygın öldürme biçiminin, Taraj' olmadığı, istemediği bir sıı\u$ta, payına ılüyn tecavüz oldıı. Hıristiyanlar'ınbukonuyutabu bıeakla boğaz kesme olduğunu olarak gördükleri belliydi. Göz kanıtlıyordu. Kadın,yaşlı vecocukölüleride temasıyla.cliijarctiylebukonuyagirilmeyeC'eselleri Drina Nehri'neatılmıştı. Bunekaçoksayıdaydı. ceğindekararkılıyorduk. Bunedenlebaşladardoğru bilmiyoruz ama, kadınlar bugüıı rından neler geçıniş olduğunu daha sonra, Birçokları, askeri bordellerin ve ırza geçdekayıp. üçüncü kişilerın ağzından öğrendim. Meıme kamplarının varlığına tanık olmuijtu. ÇoKayıtlara "cinsel islismar" olarak geçen kezlerde kadınların kinıligisaklı lııtuluyorğukezterkedilmişoteller.kafelerbuamaçla eylemlerin neler olduğunu kurbanlardan du ve gazetecilerin "Irzına gcçilmiş. birkaç kullanılıyordu.Kızılhaçyadabenzeribirördinliyoruz. "Seksderdindedeğillerdi; yalkadınıtoplayındacanlıyayınyapalım"gibi güt böyle yerlerden birinin izindeysc, bordcl nızcabizia^ağılamak.kendimizdeniğrenir istekleri geri çevriliyordu. Oysa SırpTVsi, hemen kapatılıyordu. Doboj'da iki bin Müshale getirmck istiyorlardı", diyor biri. Bir Banja Luka dahil çesitli kentlcrdc ırza geçlüman, Hırvat kadının ve çok sayıda çocubaş.ka Müslüman kadın nasıl haç öpmeye, mcolaylarısırasındaçekilenfilmlerigösteğıın lutulduğıı bir kamp vardı. Saraybosna zorlandığını anlatıyor az sonra üç Sırp'ın riyor ve kurbamn Sırp olduğu yalamnı atıyakmlanndaki Vogosca'dadaünüyayılmış cinsel saldırısına uğramadan önce. Foça yayordu. Böyleliklehemhalkınnefretduygubiryer vardı. Buradaki kadınların hcpsidaha kmlanndaki Müslüman köyü Jelec'den 12 ları kı^kırlılmı.ş oluyordu hem de kadın kensonraöldürüldü. yaşındaki Velvida, pe^peşedokuzgecenasıl köyden alınıp gütürüIdüğünü, bazen bir ba di insanları tarafındantanmdığı içinbirkez Miljcvina'da oluşturulan bir bordele yadaha, ikincil kurbandurumunadü^üyordu. zen dc birden t'azla erkek tarafından cinsel kındaki Kolinovik köyünden 12 yaşındaki Cinsel saldırılann akıl almazniccligi.her bir saldırıyaugradığınısöylüyor. Vajinayaijisekızlargötürülüyordu. Eski ve güzel plajlarsuçun ortaya çıkarılması \ e suçlunun cezabazen kırık uçlu, tüt'ck namlusu sokma dan "Vilina Vlas"da iki bin, üç bin kadının landırılması için llaagmahkemesinedüsen olaylannıanlatıyoılar. Birkadın,vajinasına kapatıldığı bir "ırza geçmckampı" buluıuısorumluluğuazaltamaz.^l namlu sokan askerin ".şimdi tetiğe basıyoyordu. Bosna hükümeti bu kadınların tümiirum,"diye nasıl "alay ettiğini"belirttikten Çeviren: (İİRHAN UÇKAN nündahasonra infazedildiğini ileri süriiyor. Seyircisi olan şiddet... Bunlarıntümübirhayalmi? Yadadilden dile dolaşan bir rivayet mi? Ncfrct yaratmak için uydurulmuş.savas.propagandasınm bir eseri mi yoksa? Dayamlamayacak dcnli bir gerçek eünkü. Ne var ki, kiminle konuşsam, benzerbiröyküdinliyorum. Sadistçcdavranılarakalenenyapılmışbütünhunharlıklar. Biri öldürülürken, ya da cinsel olarak aşağılanırken, basjkalarının seyretmcsine özen göstcrilmiş. Korkunç şirket, birakademisyentitizliğiyleyineleyipdurmuş:Erkekler, düşrnanlar öldürülünce, kadınlar onur kırmanın en alt dcrecesindeki bir şekilde cinsel saldırıya uğramışlar, çocuklarının öniinde. Bazen erkek öldürülmeden görsiin diye, cinsel saldırıy ı önce yapmışlar. Hukuk profesörü Michiganlı Catherine MacKinnon, birçok benzer olayı biliyor. I lırvat bir Müslüman, bir kadının ırzına geçileceği zaman birçok erkeği izleyici olarak topladıklarınıanlattı."Ç'cmberoluşturarak oturuyorlarvekadınahakaretyağdırırlarken saldırganı daha da azdıracak kışkırtıcılıkta sözlcrleleşvikediyorlar." Izleyicileriniçindcn, "yardımcı olmak" için kadının bedenindesigarasöndürenlerdeçıkıyormuş. Birtanığın anlattıklarını da bize aktarıyor MacKinnon: " 1992 nisanında bir erkeklekarısı, karijilıkl ı olarak ağaca bağlanmışlar. llerlenıişdurumdahamilculan kadının karnını bıçakla deşmişler. Tanık 'cenin canlıydı, kıpırdıyordu' dcmiij. Kadının ölmesi onbeşdakika sürıniiij. Dahasonra erkeği bıçaklamıslarvckan kaybından ölmesi ic,in öylece bırakıp, tam Çocuklar ve kadınlar savaşfarın gerçek kıırbanları. Erkek "diişman " öldiiriiliiyor, kadınlara da askeri operasyoıı olarak tecavüz ediliyor.