Katalog

CUMHURİYF/T DKRGİ Aziz Nesin'in ölümünün üzerinden bir yıl geçti. Cezaevlerinde, sürgünlerde geçen yaşamına rağmen yazmakta ve yazıyla umudu çoğaltmadaki direnci kaldı bizlere. Yazar Alpay Kabacalı'nın Aziz Nesin'in ölümünün birinci yılında Ankara Edebiyatçılar Derneği'nde yaptığı konuşmayı yayımlıyoruz. hapse nıahkum edilerek ordudan çıkarıldı Sonradan kimi çevrelerin dillcrinc dolayıp yalan yanlış aktaraeakları bu olayın içyüzü şuydu: Birere, acıdığı için, usulsüz izin vermişti. Lrgeri dönmeyince,tayınlarınızimmetine geçirmekle suclanmıştı. "Bcn bu cre izin verdim,tayınınıkesin,"diyemezdi.... Yaşam ve yazarlık çizgisinde Aziz Nesin S aygıyla, scvgiylc andığımız Aziz Nesin'ınyaşamveyazarlıkçizgisi...Bunugereğinceyansılabılmek için, önce Böyle Gelmiş Böyle Gitmezadlı özyaşam öyküsünü vc günliiklcrini, sonra yapıtlannı, ya/ılarını, konuşmalarını birbirelden geçirmek, bunlarla da yetinmeyiptanıklıklara,anılarabaşvurmakgcrekir. Ayrıca Nesin Vakff ndakibclgclcrde incclenmelidir. Onun gözyaşmdan gülmeceye uzanan yaşaın ve yazarlık çizgisi, bütün buçalışmalardan sonra, genişbirkitapta ortayakonulmalıdır. Elbtıt bir giin böyle bir kitap yazılacak... Bizim burada düzenlediğimiz toplantılar, bunların kitaplaşan metinleri dc, hiç kuşkusuz.yapılacakçalışmalarakatkıdabulunacak. Bcnim burada, süre sınırlamasını göz önünealarak, "Aziz Nesin'in yaşam ve yazarlık çizgisi"başlığıaltındasöyleyeceklerim,yaşamındaki kimi belirgin tarihleri ve olaylarıvurgulamakla.kimikitaplarınınadlannı anmaklasınırlıkalacak.Toplantınınbaşındabuözeti sunmanın.sonraki konuşmalarabirhazırlık, belleklerin tazclenmesini sağlayacakbirbilgilendirmeolmasıyönünden yarar sağlayaeağını düşündüm. sonra ikinciçocug'u Atcşdünyayageldi. Ikinei Dünya Savaşı başlamıştı.Ordusavaşakatılmamıştıama.sürekli olarak savunmaönlemlerı ıçındeydi. Teğmen Nusret, iki yıl Trakya'daki (,'adırlı Ordugâh'ta görev yaptıktan sonra Doğu'yaatandı. 1942'tcErzurum Müslahkem Mevkii IstihkâmTaburu BölükKomutanlığrndagörevlendirildi. Burada, bir bombakazasındayaralandı. lyileşince, Lrzincan depreminde yıkılmış olan ordu cephaneliğinin boşaltılması görevini aldı. Aynı yıl Kars Müstahk em Mevkii IstihkâmTaburu'naatandı veüstegmenliğe yükseltilclı. Burada Birinci Şube Müdür Yardımeısı oldu. 1944, onun içinhareketli biryıldı. Ankara 'da HarpOkulu'nda açılan ilk tank kursunakatıldıktan sonra Safranbolu'dabulunan 23. Tümen Bağımsız Istihkâm Bölüğü komutanlığınaatandı. Ardından,Zonguldak'ta uçaksavartopmevzileriyaptırmaklagörevlendirildi.Bu görev tamamlanınca.bağlıolduğu tümen, bütün birliklcriyle yaya olarak Safranbolu'dan Istanbul'a gelip Rami Kışlası'nayerleşti. Aynı yıl Aziz Nesin, görcvini kötüye kullanmak suçundan üç ay on gün Nesin yazıyla buluşunca... Ailesinin geçimini sağlamak zorundaydı. ÖnceNuruosmaniye'debirbakkaldükkânı açtı. Yıl, 1945... Ardından,basın yaşamına girdi.SedatSimavi'ninçıkardıgı Kara^öz ve Yedigün dergılerinde redaktörlük, yazarlık yaptı. Aynı yıl,Zekeriya Sertel'legörüşerek, Tan gazetesinin köşe yazarı oldu. Ve4 aralıktaTangazetesi.iktidarpartisininkışkırtmasıyla, üniversiteli gcnçlcrtarafından yerlebircdildi.Oyıl,kitaptaneokbirbroşüre benzeyen ilk yapıtı yayımlandı: Parti Kurmak Parti Vurmak. Bu 16 sayf'alık kitapçıkta bırkaç öyküsü yer alıyordu. Yine I945'te, Cumartesi adlı haftalık maga/ın dergısını eıkardı. Dergi 8sayı yayımlanabildi. I946'da Sabahattın Alı, Rıt'at llga/ ve Mim Uykusuz'la birlikte Marko Paşa'yı yayımlamaya başladı. Dergı birkaç ke/ kapatıldı;Merhunıpaşa, Malumpaşa, Alibaba, Yedisekiz Hasan Paşa, Ökiiz Mehmet Paşaadlarıylayayımlandı.Ensonunda Azı/ Nesin,23 Nisan 1950'deMedet'ıçıkardı. Gözaltı, siirgün ve Nesin... 19461952 arası, Aziz Nesin'in yaşamındahareketli,savaşımlı veacılıyıllarolacak. Hakkında davalaraçılacak, birkaç kez cczaevinegirecek.sürgünedilecek... 16 Aralık I946'daki,solcularayönelikbüyüktutuklamadagözaltınaalındıvc 17 gün süreyleSansaryanHanı'nda(EmniyetMüdürlüğü)birhücredetutulupsorgulandı. Aynı yıl, Amerikan emperyalizmine veTruman Doktrini'nekarşıbirkitapçığındandolayısıkıyönetimce tutuklandı ve on ay hapse mahkumcdildi. Aynca,yasauyannca,sürgüncczasınaçarptırılmıştı. 1947'deBursa'yasürgün edilerek güvenlik gözetimi altında tutuldu. 1948'de Azizname başlıklı taşlamalar kitabınıyayıınladı. Bu kitap için dedavaaçıldı. Tutuklu olarak dört ay süren yargılama sonunda aklandı. Aynı yıl eşindcn boşandı. 1949'da, Ingiltere Prensesi Elizabeth, Iran Şahı Rıza Pehlcvi ve Mısır Kralı Faruk, Ankara'daki clçilikleri aracılığıyla başvuruda bulunarak, Aziz Nesin'in bir ya/ısındakendileriniaşağıladığınıönesürüpdavaaçtırdılar. Altıaycczaverildı veeczainfazedildi... 195()'de, Medet'ten sonra Baştan dergisini çıkardı. Bu dcrgi kapatılınca Yeni Baştan'ı yayımladı. Burada yayımlanan Fransızca'dan çcvrilmiş bir yazı yüzünden TCK'ninünlü 142.maddcsi uyarıncamahkemcye vcrılcli. Ve on altı ay hapse, on altı ay sürgünc mahkum cdildi. I952'de, Üsküdar Paşakapısı Ce Mehmet Nusret, sen "Nesin"? MehmetNusret, 10 Aralık 1915'tclstanbul Hcybeliada'da doğdu. Yoksul birailede, niceyoksunluklarakatlanarakyetişti. llkokulun son iki yılını Darüşşafaka'daokudu. Bircr yıl da Vefa ve Davutpaşa ortaokullarında öğrenim gördükten sonra, 1930'da Çengelköy Askeri Ortaokulu'nun yedinei sınılınagirdi. 1935'te Kuleli Askeri Lisesi'nibitirdi. MarpOkulu'nageçti.Soyadı Yasasıçıkınca, "Ncsin"i seeli. Bu gerçcktc, kendi kendine sorduğu bir soruydu. 1937'de Ankara 'daHarpOkulu"nubıtirdi,asteğmenoldu. Asteğmen Mehmet Nusret Nesin, tstanbul Maçka'daki Askeri FenTatbikatOkulu'nda iki yıl öğrenim gördü. BiryandandaGüzel Sanatlar Akadeınisi'nin(şimdi MiınarSinan Üniversitesi) DoğuSüslemc Bölümü'negitti;minyatür,tezhip,hat,çinicilik,ciltçilikdersleri aldı. 1939'datcğmcıı rütbesiyleFcnTatbikatOkulu'nubitirdi. 1940'ta Muratlı'daki 3. Kolordu Istihkâm Taburu 2. Bölük'c takım subayı olarak alandı. Aynı yıl evlendi. iki yıl sonra ilk çocuğu Oy a üçyıl