Katalog

CUMHURİYET DERGİ Tam yüz yıldır ırkçıhk, politika, aşk günlük yaşamın dışında, olimpiyatlarda da karşımıza dikildi. İki büyük savaşın içinden geçse de kendini toparladı. Sponsorlar yorulup kışla yaz arasındaki altı aylık arayı iki yıla çıkardı, ama o bıkmadı. Altın madalyaları, soğuk savaş oyunları, terörü ve diskalifiyeleriyle yüz yılın özetini Aşkın Elçi çevirdi. hakkınıtekrarkazanarak, olimpiyat şampiyonlarıarasındayerini aldı. Antwerpen, 1920 (Hollanda): Birinci Dünyasavaşınınizlcritümağırlığıylagörülüyordu. Yıldı/ sporculardan çoğu askere alınmış vcölmüştü. Almanya, Bulgaristan, Avusturya, I iirkiye ve Maearistanın oyunlara katılması, savaşa nedcn olmaları sebcbiyle yasaklanmıs,tı. Be;; kıtayı temsil eden beij halkalı olimpiyat bayrağı ilk kcz bu oyunlardakullanıldı. Chamoııix, 1924(Kransa): llkkışolimpiyatları... Katılımoldukeayüksekli.Oyunlardan sonra 1OC, yazolimpiyatlarından 6 ayöncekışoliınpiyatlarıdüzenlcnmesi kararınıaldı. Paris, 1924 (Fransa) : Elektronik Medya start almıştı. Radyolar oyunları canlı olarak aktarıyorlardı. Atletizmde Fin Paavo Nurmi, 5 altın madalya aldı. Almanya'nın oyunlara katılımına tüm çabalara rağmen izin verilmedi. Olimpiyatlann 100 yüı şadığı Kreta krizi y üzünden, oyunlar Paris'tcyapıldı. Kadınların ilk kcz ve sadece golf, tenis, yelken ve baloıı dallarında katıldığı Paris olimpiyatlarıbcş aylık birsüredctamamlandı. İlk olimpiyat komitcsi lUıroıı 'Itı birliktv... Atina, 1896 (Vunaııi.stan): Olimpiyat oyunlarınınbutarihtelekraryaşanıagcçirilıııcsi, Fransızasili Picrre BamndcC'oubertin saycsindc oldu. 'Öııeınli olaıı katılmaktır' deyisiyle, kaybedenlerin utançtan iilkelerine dönemedikleri oyunlara farklı hirbakı^avısı gctirdi. Prograınkitapc.ıgım hazırlayan Kodak, bugün de olimpiyatlann sponsorları arasındaycralıyor. Olimpiyallardaki ilk ınadalya, uzun allanıa dalmda James Brcndan (onnolly'ye verildi (13,71 m). Madalyası giimüs;lü,ikinciyeisebakır madalya takıldı. Ycni eağın bu ilk oyunları baş.arılı bulunmuştıı. Atina valisi Atinalılara verdiği sözüluttu ve oyunlar boyunca kenttehiçhırsızlıkvakasıolmadı. Paris, 1900(Paris): Ikincikezevsahipliğinesoyunan Yunanistan'ınTürkiyeilcyasahibi oldu. Bugün deondan daha fazla madalya alan kinıseyok. Aynı yıl maraton kos.usunda ilginç bir drauı ya^andı. İtalyan Dorando Pietri, maratonu önde götürmesine rağmen, koşu sırasında kezlerce yere yığıldı ve fini:>e bi'rkaç metre kala bırkac kişinin dcstcğiyle ipi göğüslcyincc diskalifiye edildi. Yurdunadöndüğünde İtalyan kraliçesi Alexandra onateselliödülü olarak altın birkupasundıı. St.Louis, 1904 (ABD): St. Moritz, 1928 (IsviçBuolimpiyatlarakatılan5()() re): Havanınsıeaklığı lObin sporcudan cogunu Amerikametrelik buz koşusunu enlılar oluşturdu. Katılanların gellcdi. Acık alanda soğutsadeee beste biri diğer ülkema sistemleri henüz kullanılleıden gcliyordu. () yıl boks madığından 25 derecede bu/ dahil I6dal olimpik olarak Stockholm, 1912 eriyordu.Oyıldanakıllardakakabul edildi. Manıtondalınlan isim, paten kraliçesi Sonja da oyunlara katılan Aınerikalı Frcd Lorz, bir Hcnicoldıı. kunıazhk yaparak yolun yarısını otoıııobille Stockholm, 1912 (İsveç): 2S gitmcyeç.alışırkcnyakalanınca,ömiirboyu Amsleıdaın, 1928(Hollanülkeden 2M)0oyuncunun katılhapiscezasınaçarplırıldı.C'czasıdahasonra dığı oyunlarda ilk kcz Japonlar da): üyıltekrar oyunlara katıafledildi. dayeraldı. Buoyunlardaki yclan Almanlar, 800 metrc kadınııilik.elektronikzamanokuma lar koîjiısunda altın madalyayı aygıtları ve fınis. fotoğrafları aldılarvcbu alanda 1960'akaLondra, 1908 (İnidi. 1500 metre koşudabutcnik dar madalya sahibi kaldılaı. giltere): lOObinkişisayesinde ikinci ile üçiincü be(,'ünkü olimpiyat komitcsi nin seyrettiği oyunlarlirlenebildi. Altın madalya ka1960 yılına kadar kadınlar 800 da kadınlaraticıiık ve /anan Amcrikalı JimThorpe'e mctre koşusunu oyunlardan bu7 pateni dallarında (Kı/ılderili) madalyası, 24 yakaldırdı.(jcrekçekadınlannbıı da yarıştı. Aınerikalı sjndayken60dolaraldığı vearkadar uzun ko.şularda zorlanRay Evvry 1900yılıntık amatör bir sporeuolmadığı dıkları idi.Oyıl.sonradanTarda uzun ve yüksek atiddiası ile verilmedi. Thorpe, zan olarak gönüllerde taht kulamada kırdığı rekorailesinin gayrctlcri ile aklandı ran Jonny Weissmüller, serbcst larıyineleyerek 10 alSt. Louis, 1904 ve tam 71 yıl sonra, madalya 1928'de Heissmüller... yüzme dalmda altın madalya tın madalyanın daha Küba'ya ve amatör boksa bağlılığı nedeniyle tüm teklifleri geri çevirdi. Bugün ülkesinin en popüler ısimlerınden biri olan Stevenson, amatör boksun gelişmesi için çalışmalar yapıyor. • Al Oerter ABD'Iİ atlet. 1956, 1960, 1964 ve 1968'de disk atmada 4 altın madalya kazandı. Oerter, ardı ardına 4 Olimpiyatta aynı dalda altın madalyaya hak kazanan ilk sporcu olarak Olimpiyat tarihine geçti. Meksika Olimpiyatlarında sakatlanarak atletizmı bıraktığını açıkladı. 1980'de kararını bozarak Moskova Olimpiyatlarında yarışmak üzere elemelere katıldı. Ancak ABD'nin Moskova Olimpiyatlarını boykot etmesi üzerine 43 yaşında Olimpiyatlara veda etti. OLİMPİYATLARIN 1 0 ALTIN SPORCUSU Baron de Coubertin'nin 1896 yılında başlattığı Modern Olimpiyat oyunları bu yıl yüzüncü yılını dolduruyor. 100 yıl süresınce oyunlara 93.254 sporcu katıldı. Spor çevrelerinin "Homo Olımpiyanus" olarak ayrı bir kategoriye soktuğu bu üstün yetenekli sporcuların tümu, sporun ruh ve beden sağlığı üzerindekı olumlu etkilerinin somut birer göstergesi. Bu sporcuların arasından en iyilerıni seçmek olimpiyat ruhuna ters düşse de Time dergısı son sayısında, uluslararası spor otoritelerının goruşlerine dayanarak on büyük Olimpıyatçıyı seçti. Dergı bu değerlerdirmeyı yaparken tek bir ölçütten yola çıkılmadığını, değışik göruşlere yer verildiğini belırtıyor. Örneğın Avrupalı spor yazarları tarafından son 25 yılın en guvenilır Olimpiyat muhabıri seçilen John Rodda konuya ılişkın görüşlerıni şöyle açıklıyor: "Olimpiyatlara katılan sporcuları değerlendırirken atletık performanslarının yanısıra, hangı koşullarda olimpiyatlara hazırlandıklarına, aktif sporu bıraktıktan sonra spora katkılarını sürdürüp sürdürmediklerine, amatörlük ruhuna ne denli sadık kaldıklarına, olimpiyat kurallarını çıgneyıp çiğnemediklerıne bakıyorum." • Greg Louganis Amerıkalı tramplen atlama şampiyonu. 1976, 1984 ve 1988 Olımpıyatlarında iki altın ve bir gümüş madalya kazandı. Otoritelere göre bugüne dek gelmiş geçmış tramplencılerın ıçınde en mükemmel atlama stilıne sahip. 1988 Seul Olimpiyatlarında AIDS olduğu ortaya çıkınca sporu bırakmak zorunda kaldı. • Vera Caslavska Çek ıımnastikçı. 1964 ve 1968 yıllarında 7 altın ve 4 gumüş madalya kazandı. Bireysel oyunlarda bugünedek kimse onun kadar çok sayıda altın madalya kazanamadı. Ayrıca çok az sporcu Olimpiyatlara sporcu yetiştirmek için Caslavska kadar çaba harcadı. Caslavska, bugun Çek Olimpiyat Komıtesı başkanı olarak katkılarını sürdürüyor. • Emil Zatopek Çek atlet. 1948 ve 1952'de 5 bin ve 10 bın metrelerde ve maratonda 4 altın madalya kazandı. 1969 Prag Baharı'nda Rus ışgalcılere karşı eylem başlatan reformcuların saflarına geçınce komünıst partıden ıhraç edılerek temızlık ışçisi olarak çalışmak zorunda bırakıldı. Bugün 75 yaşında olan Zatopek yalnızca ulkesine kazandırdığı madalyalarla değıl, politık baskılara boyun egmemesıyle tanınıyor. • Dawn Fraser Avustralyalı yuzucu. 1956, 1960 ve 1964 yıllarında 100 metre serbestte 3 altın, 400 metre serbestte bir gumuş, bayrak yarışında bir altın ve üç gumüş madalya kazandı 100 metreyı bir dakıkada tamamlamak gibı kırılması çok güç bir rekora ulaştı. 1990 yılında Avustralya'nın New South Wales yerel • Jesse Ovvens ABD'lı atlet. 1936 yılında 100 metrede, 200 metrede, yüksek atlamada ve 4X100 metre bayrak yarışında 4 altın madalya kazandı. Nazilerin faşist gösterilerine sahne olan 1936 Berlin Olimpiyatlarında olaganüstü bir performans sergileyen Jesse Ovvens, beyaz ırkın üstünlüğünü savunan ırkçılara güzel bir ders verdi. Koyu bir sıgara tiryakısi olan Ovvens, 1980 yılında akciğer kanserıne yenık düştü. • Jackie Joyner Kersee ABD'lı atlet. 1984, 1988, 1992'de heptatlond; iki altın, bir gumüş ve uzun atlamada bir altın ve bir bronz madalya kazandı. 1962'de St.Louis'in yoksul mahallelerinde dünyaya Kiibulı hok\ör Teoflla Stevenson. parlamentosuna seçildi. • Teofilo Stevenson Kubalı boksor. 1972, 1976, 1980 yıllarında agır sıklette 3 altın madalya kazandı. Stevenson, tüm spor yaşamı boyunca ülkesini temsil etmekten vazgeçip ABD adına yarışması için sayısız cazip teklifle karşılaştı.