Katalog

16 HAZİRAN ]<•>%. SAYI 534 13 mişti. Pcvruzc'den bana çok az şey kaldı. Dizine oturturdu beni: Bak Mııro, dcrdi, Sen büyük bir ailenin çocuğusun.birbeysin, insan.güzel zamanlannda,7cngin,güçlüveiyizamanlarındasoylu olmayı kolay beccrir. Böyle zamanlarda soylu olmak, soylu durmak İcolaydır. Enzoru.düijmankensoyluolmayıbilmektir. Dü§manına soylu olursan, asıl o zaman öğrenmişsindir bey olmayı. Soyluluk, onun için çokönemlibirşeydi. Parçalanmı^koskoca bir beylikten elinde kala kala birkaç dcğer kalmışti yalnızca ve Demokrat Parti balolarıylakurulmayaçalı^ılanyenibirTürkiye'de aranan umutlardan, 27 Mayıs ihtilallerine gelinmii}ti.Dünya,aı1ıkonunanladığı,bildiği.tanıdıgulünyadeğildi.ü, hep. sırım gibi dal gövdcli Kürtlerinat sırtında ufuktakaybolduğu, Arap kısraklaıınm büyük kapılarından gö? kama.ı>tıran bir ha^metle içeri girdiğimalikânclerinavlulanndainccşırıltılarla yankılanan su sesleri, Arapça şarkılar ve dualararasında,geçmi!}inmirasıyla,yenibir gelecek rüyası içindcki ıssızlıkta kaybolmustu. Ev içindegiydiği birterligi vardı. Simsiyah, burnu kapalı deri birterlik.onu anımsıyoruın bir de; çok sade, dümdüzdü dıs>ı, gözalıcı parlaklıkta bir siyahlık yalnızca, ama ayagından çıkardıgında görüyordunuz ki, içi i^liydı tcrliğin, büyük bir incelikle i^lcnmiş nakışlarlabezenmi>)ti;güzellıklen,ince]ikleri ba^kalarına gösteris. olsıın diye değil. kendilerinemırıldanırgibi yaşayan insanlardı onlar; markalı etiketlerin herkes görsün diyesırtlarayapi!)tırıldığıbirçağıninsanlan için, dişı, soylu bir yalınlıkla sade tutulmuşken, içi nakışlarla işlenmişbirterliğin pek bir şey ifade edccegini sanmıyorum. Sonuçta soylu dcğeılcr kaybolsa bile tcrliklcr kalır, dıyemiyorum. Eşya da, kendıni var cden dünyayla birliktc aynı karanlığagömülüyor. (ieriye, gözden silınmcycn birkaç resim, dayanıklı birkaç anı,bazcndcelikalcmtutan bir torununyıllar sonra gönülborcuyla yazdığışAiyoksulsatırlarkalıyor... Pcvruze'ninıri,dcrın,ye^ilibolelagözlerı... bazı gccelcr uykumun arasinda bana seslendiğiniduyduğum buğulu se.si... Veyıllaryıllar... Birrcsımaltı için yeterli mı,bılmiyorum... Öğütlcrini tutmaya gelince: Düşmanlar şahidimdir!^ Murathan Mungan'dan bir öykü PEVRUZE B ir gecc, ak^am yemeği sonrası, Mardin için geç bir saat, babam evde yoktu kapı çalındığında. Belki Mardin ciedeğildı. Yadaköylerdc. Annemle ben yalnızdıkkocaevdc. lyihatırlıyorum. Israrlaçalınıyordukapı. Annemle bcn, birbirimize tutuna tutuna çıktık, ilkin evinkapısını,etrafıkapalıaralığaaçankapıya.oradanaralığmkapısınıavluyaaçandemir kapiya, oradan cla avluya çıktıktan sonra sokakkapısınagittik.Düs.manlamnızvardı, o gecc cvdc bi/den baş.ka kimsc yoktu ve korkuyorduk. Anncm boğazını temizleyip, scsini güçlcndirdiktcn sonra seslendi: Kimo? Benim.dedi. Eirkeksesi gibiydi. Aıınem bile tanımadı bir an. Kimsin?dcdi. Tanımadın mı beni,benim,dedi, Pevruze. Babaannem! Kapınmçengclinıindirdıkhcmcn. Kapıyı açtık.Çokcanlıhatırlıyorumogeceyi. Babamla dargmdı babaannem, annemle degaliba.Nezamandırbizegelıpgitmıyordu. Kizı.damadı vediğertorunlarıylabirlikte eski cvde yaşıyordu ve bir gece habersiz çıkıpgclmişti. Benigörmeyegcldiğinisöyledi: Muro'yu özlcdim. Bensevindim. Annemsevindi. Dargınlıklarıkimsesevmiyordu. Büyiik çoğunluğun güneşin doğmasıyla birliktc uyanıp kalktığı o s.ehirde erkenden yatardıinsanlar. Buyüzdengeceninileribir saatisayılırdı. Salonda,yerdeki büyük minderlerdeoturduk; annem, ona bol köpüklü, koyu bir kahve yaptı;çantasınıaçtı,tütüntabakasınıçıkardı, gümüş. çakmagmı. Güvercin kanadı gibi elleri vardı. lnce,uzun,biçimliparmaklarıyla bircigara sardı kendine; cigara saran hünerli ellere hep hayranlıkla bakardım. Kalın dumanlar üfledi havaya. Buğulu, kalın, tok bir sesi vardı ben daha küçükken korkarmıs.ım sesinden.benidizininyamacınaoturttu.okş.adı,scvdi,Özledim,dedi.Babamakırgındı, kızgındı; aile içi geçimsizlikler nedeniyle evleri ayırmıs.tı babam, başka eve çıkmıştı. Ailelerin parçalanmasına çok içerliyordu. Akşamları, sofrasına on, on bcs kişinin oturmadıgı evleri, aileden saymıyordu. Herkesi biraradatutmak istiyordu. O gece, uzun uzun oturdu, beni okşadı. sevdi, sonra çektigitti. Yillarönceydi bu. Beşyasjnda falandım. Yedı yaş, ındaydım öldüğünde, undan çok az şey kaldı bana. Bu gecc ondan kalan belki deencanlıanı. (jeccnin ileri bir saatinde, Mardin'in ışığı kıtyollarından, karanliksokaklarmdan.rutubet kokan abbaralarmdan geçcrck, özledi için resim altı ği torununu görmeye gelen ve sonra yalnız başına karanliklara karışarak dönen ufak tefek, ama heybetli bir kadın. Ne zaman ansam, siyah mantosu, siyah e^arbıyla gecenin içindeu/aklas,arakkayboluyor... Birsabahcvdc f'eryat figan sesler. Yazolmalı. Avlııda uyuyoruz.açık havada, ııyanıyorum.çevremdekibütünyataklarbo^almi!}, "uyuyoruz,"dememebakmayın,herkcs(;oktan kalkmıij, evin içinden feryatlargeliyor, bir tek ben uyuyorum. Uykum her zaman agırolmuı>tur. Bendcn bir yaş büyük olan, halamın kızı Ccylaağlayarakçıkıyoravluya, içcri ko^uyorum, Ncoldu'.'diyorum. Kadınlarsaçlarını yoluyor, yüzlcrini yırtıyor, göğüslcrini, dızlerinı yumrukluyorlar. Babaanncn öldü, diyorlar. Cey la'dan daha çok ağlamaya çal ışıyorum. Günlerce kazanlar kaynadı, pılavlar, kaburgayeler, zerdeler; Mardın'dckı bütiin fakir fukara, günlerboyu bizim avluya dizildi, çuvallarla pirinç taşındı, çuvallarla seker; yoğurtsıtıllarının.bakraçlarınmbırigidıyor biri gcliyordu. Babaannemin ölümüy le bırlikteailemizintemeldireğinindevrildiğinı çocukaklımlabileanlamıstım.Geçmişbit MURATHAN MUNGAN 21 Nısan 1955 yılında, Istanbul'da, Üsküdar'da doğdu. Çocukluğu ve ilk gençlik yılları, memleketi olan Mardin'de geçti. Ankara Unıversıtesı Dil ve TarihCoğrafya Fakultesı Tıyatro Bölümü'nü bıtırdı. Aynı bolümde "master" yaptı. Ankara'da Devlet Tiyatroları'nda altı yıl, Istanbul'da Şehır Tiyatroları'nda uç yıl "Dramaturg" olarak çalıştı. Söz Gazetesi'nde "KultürSanat Sayfası" yönetıcılığı yaptı. Mungan, çeşıtlı dergı ve gazetelerde şıırler, oyküler, metinler, deneme, eleştıri ve incelemeler yayımlayarak adından söz ettirdı. Senaryo ve şarkı sözleri de yazdı. Hıkâye, şıır ve oyunları ıle sayısız odul aldı. Kitapları: Osmanlıya Daır Hıkâyat, Kum Saati, Sahtıyan, Yaz Sinemaları, Eskı 45'likler, Mırıldandıklarım, Yaz Geçer, Omayra, Metal, Son Istanbul, Cenk Hikâyelerı, Kırk Oda, Lal Masalları, Kaf Dağının Arkası, Murathan'95, Mahmut ıle Yezida, Tazıye, Geyıkler Lanetler, Bir Garip Orhan Veli. if