Katalog

8 Kadıköy Halk Eğitim Merkezi'nde sahneye konan , müzikal güldürüde kahkahanın altındaki çığlıklar yankılanıyor. Aziz Nesin'in şiir ve öykülerinden derlenmiş oyun "merkep hukuku"nu altedecek yollar arıyor. CUMHURİYETDER< Yoksa merkepleşiyor ımıyuz? Aziz Nesin 'in yanıllıgı kahramanlan, Sail llop Saiı'/. Ttıtlı Beiüs ii, Ziihiik ii, Toros Canavun'nı, Maie Usta'yı. YasarNe Yaşcir Ne Ytısaınaz'/ lıep tanımaz mıyız . Onlar hiziın parcalamnızdır. Cieçen vıl kaleıni dımııı Aziz Nesin in öykülerinden ve şıirlennden yeni hir nıiizikli gühlürü hıizırlaclı Ahdııllah SalunNokla Tıyutıvsu. Ali Berktav ın oyıınlaştırdıgı "tlukukıı Merkep Bevannamesi" ni, sanalım uzun yıllar vurldifinda vürülmek zonında kalan Avse Eınel A/o< / vöneilı. Emel Mesvi'nın dergimize vazdığı vazıvı, ovımılun scctıginıiz Aziz ISesin 'in "f'olın Bağı Sen/onisı " adlı rivkıhiı ile hırlıkle sunuyoruz. oplum.sal kırlcnmc lıcr yanı sarıyor. Kap>ıçıkılma.xıgerekcn olaylardaki artı^ hı/ını, göstcri lcn görccc tcpkilcrdcki yiiksclnıc orunıylu karjjilasjtırdtğınıı/datoplumungidcrcksuskunla!)tıgı görülüyor. Susnıamak için dircncnlerscçcijitliyöntcrTilcrlcsusturuluyor. Durmaksı/ın kirlenen, kirlcndiği oranda da suskunlajan bir toplumun bataklığadönü^mesikaçınılma/dır; /chirliga/lar,çürümckokusuheryanı sarar, /emin civık bir balçığa dönüşür, altta kalanları yutar. Ve en çok bu gibi durumlarda görüldüğü üzere, gırtlağına kadar çamura batanların baijlarını /orunlu olarak dik tutmaları gibi, herkcs bırbırinin üstünc basıp ayakta kalmaya çalüjirken "Vatan, Millet, Sakarya"çığlıklarıkulaktırmalayıcı birdü/cyc ulasjir. Kaçinılma/ izlcnimi yaratan bir sona doğru hizla yaklaştığımızın göstergeleri artık etimize, kcmiğimize baskı yapacak kertede burnumuzundibine kadar sokuldular. Yaşam alanımızı hcr geçen gün biraz daha daraltıyorlar. Ve"geç mi kaldık?"sorusu,nc kadar bastırmayaçahijirsak çali!>alım,bcynimizdekiherkıvnmın altındançıkıpkar^ımızadikiliyor. Bu "geç kalmışlık" korkusu, tüm diğer büyüyen korkulara cklcncrck, yaptığımız hcr işi anlamsızlasjtırma, gidcrck topluma, yaşama, hatta kendimiınanonayladığınıız, kimi/amanrahatsı/old uğunıuz, ama hcr ne ol ursa olsun görmezdcıı gelemediğimiz Aziz Nesin, 12 F.ylül 1980'den sonra giderek yoğunlaşan bu toplu yalnnınkar'jisınadıkilişiylcsanHt vcdihün dütıyamı/dakı onemlı ve"altcrnatif"kımliklerden bırını oluşturdu vebu konumunun liakkıııı, yer yer toplu ıstcriye dönüijen yoba/ca saldırılara kar^ın, soıuına dck verdi. Tüm değerler heııüz tükenıp gitmeden bilinçleri sarsma kaygısı ilcyalanbataklığını liişladı durdu."Korku'dan kprkar"halegelmi'jbırtoplumuyüreklendinneye.katmerlenmiijki)şııllaıımalarıngözüncdımdikbakabilecek bir ö/güven duygusu aşılamaya çabaladı. A/ı/ Ncsin'in bumücadeledcki en büyükMİahıgülmeceydi. Hcm Batı, hem Doğıı orlaçağlarının karanlıgında halklarm korkuya karçı zırhını ve toplumsal eleştiri kaynağını oluştııran gülmecegeleneğini, modcrn bir yorum ve kcskin gözlemleriylcöyküicrine,yazılanna,oyunlannataijidı. Aziz Nesin'i sahnclerkcn, onun yukarıda değinmeyc çalıştığım "alternatif'kimliğinıyazınsaldüzeyde irdclcmck ve bunun sahnesel izdüijümleriniaramakyolunututtuk vcbu yolunbizeyenibirtiyatrozenginliğinin kapılarını araladığını gördük. Aziz Nesin 'in özclliklc öykülcrindekigülmece,"ruhhalleri"ndekiayrıntılar ilc durum komedisini ve genel kurguyuinanılmazbirrahatlıklakayna^tıranbirkaramı/ahniteliğitasjir. I ler kahkahanın aldnda bir çığlık, her durum komedisinin ardında ürkutücübirgcrçekyadabirtrajedigizlidir. Bizi "absürd"ün sınırlarındaki dehlizlcrdcdolaştınrken,ansızınaynayı acımasızca yüzümüze tutuvcrir. Tüm bu özelliklcr, Aziz Nesin'i "nc kadar kahkahao kadar alkış" mantığıylasahnelemektenuzaktuftubizi. Ona alı^ılagelmii} komcdi kalıpları dışında yaklaşmaya, satır aralarma sinmişacıyı,acılığıgülmeceilcbirlikte duyumsamaya ve bunları salt sözlerin.diyaloglarınardınasaklanmadan plastik bir bütünlük içindc sahnedcycnidcn üreterekaktarmaya Hukuku Merkep Beyannamesi'ni Emel Mesciyönetti. A.'yabancıla!>mamı/tchlikcsinibcrabcrindc gctıriyor. Kurt bıırnunundibinesokıılduğu haldc, hâlâ oıuın kurt olmadıgına kcndinı inandırmaya çal ı^aıı yaşl ı cjjcgc bcn/ıyor, i nsanlığımı/i yıtiriyor, "merkc/ilcjiyoru/". Tüın toplumsal, ckononıik. küllürcl vc hatta cııgündclikbircy.scl ılı.^kılcrdoııısaııı ölgiıtlcr siliniyor, "merkep hııkuku" egemen olnıaya ba;>lıyor. Kurduıı ıslak ncfcsım api!> aramı/da hissetmemize ve öleeek denlı korkmamı/a kaı^ın. henı birbirimı/i, hem de kendımı/ı kandırınayı sürdüruyonı/. Ibplu biryalanıyaijiyor.payla^ıyoru/. ()ysa başka yol lar da var. Uyarıları, çıkiijları, lepkilcriyle kimi /a Kahramunlarıyla uramızdayaşıyor Aziz Nesin. •ibılullalı ŞuhinNokta Tiyalrosu 'ndaki oyun Nesin 'in şiir ve öykülerinden bir derl OYUNCULAR Abdullah Şahın, Tufan Akıncı, Ihsan Ustaoğlu, Perizat Aydoğdu, Ibrahim Gündoğdu, Turan Reis, Cem Akman, Metın Karaman, Sıbel Mancın, Serpıl Ertuğral, Neslıhan Eklen, Emın Ozbey, Şevket Set Müzik: Tahsın Incırci çalıştık. "Hukuku Merkep Beyannamesi" böylc birsüreç içindc ortayaçıktı. Evct, hepimizc insanca biryaşamycrine dayatılan "merkep hukuku'Yıa karşı çıkmak, yinebizimclimizde... Evet, başkayollardavar... <m