Katalog

15 ARAl.lK I'W6. SAYI560 IKkezhasıldı. Kitünayrıntılarıylabu belgc vebilgi Saııırını bıı da si/i farklı alanhazincMiıde yatmaktadır. Doğrusularda sözlükler ha/ırlamava yönıısöylemckgcrckii'sc.birzamanlar ni'ltli. IVki, buradaki amacını/. Osmanlı lınparatorluğu egcmenlineydi'.'Nasılbiryönti'mizlediniz ğınc tabi olup sonradan bağınısızbunlarda? lıklarınakavusjançc^ıtlimillctlcrin tarih yazarları, kcndi tarihlcrini OsGöııüldcn bağlanmışolduğunı bu manlı Dcvlcti'nin Hazinci livrak bilımdalındagözlemleneneksiklebelgelcriniincclcnıcdcncksiksizve ri gidermeyi amaçlayarak. var gülıatasızyazmışolduklarıdüşünülccümlcçalışmayakoyuldıım. Askerıncz. Bu yüzdcn dc, kasıtlı vcyaduylikgörevimiyaptığım AnkaraGülgusal yorumlaraycr vcrmişolabilhanc Askcrî Tıp Akademisi'nde mcleri olasıdır kcndi tarih kitaplaCumhuriyct Türkiyesi'nin ilk tıp rında... sözlüğii sayılan "IngiljzceTürkçc Tıp Lugatı"nı hazırladıın. 1%4'tc Atatürk, tarih konusundaki yapıtyayınlananyapıl.Ord. Prof. Dr. Fahların bclgclerc dayanması üzerinde rcttin KerimGökay'ınJ.Ü.TıpFatitizliklc durmiüjtur. Onun "Tarih kiiltesi Dekanı Prof. Lkrcm $erif hayalmahsulüolamaz, tarih yazarFgeli'nin vediğerbazıtıpoloritelekcn gcrçek olayları bulmaya çalışrınintakdiryazılarınıiçermektedir. malıyız; cğcr bunları bulamazsak, Bu sö/lüğün hazırlık safhasında, tıp meçluıliycti vc bu noktadan cchliRir resepsiyonda. Yaşar Kemal ve Aziz Nesin'le. (1984) lcrminolojisini oluşturan özcllikle nıizi itiraf ctmcktcn çckınmcyclim" Latinkökenlikelimelerlehasırneijir sö/.ü, bunun cn açık kanıtıdır. oldıım. Bu arada lıa/ırladığım ve Bııgeıçcklcribilcnbirkişiolarak. I %6'dayayınianan IngilizceFransö/lük yazarlığına ko^ut olarak sı/caTiirkçe "Iktisadî ve Hukııkî mcn.sububulundııguniülkcnintariTerimler Sözlüğii" acllı yapıtımda, lıınc de ötcdcn beri dcrın i Igi duyduI.Ü. Rcktörü Ord. Prof. Dr. Ömer ğuıııdan, 1970'tetanhçiliğeyönelC'clâl Sarc, I.Ü. Hukuk Fakültesi dım vc geee gündii/ hıç ara vermcDckanı Bülent Davran, Ord. Prof. dencalıs,ıpHa/inei HvrakbclgelcDr. Sulhi Dönmczcr, I.Ü. Iktisat Farınedayalı ilk"Millî'I ürk Ansilopckültcsi Dckanı Prof. Dr. Haydatl'urdisi" ö/clliğini taşıyacak olan vc yagaç gibi biliııı otorilclcrinin takdir yınahazırbulunarT'BüyükTürkiyc yazılannı içermcktcdir. Dahasonra Ansiklopedisi"ni hazırladım. Bu yayınlananlngilizceTiirkçe.Türkyapıtın Diinya tarihciliğinc katkı çelngilizce, TürkçeFransızca vc sağlayıcı bir nitelık ta.'jiyabilmesi Türkçe'deAnlamdaş veKars,ıtK.elıiein sadccc ycrli kaynaklarla yetinmelcr Sözlüğii adlı yapıllarım sizcc ıneycrck,gıdipdolaştığım20'yiaşbilinnıcktcdir. kınülkcninkütüphancarijivvemüzclerindc gcniş araştırmalarda buBir sö/liik ya/arı si/.ce ne gibi lunnıak surctiyle tarihimizle ilgilı yetcneklere veya özelliklere sahip çok say ıda malzeme toplama olanaolmalı? Bırsözlükyazarının.dil uzmanlı Siyaset ve edebiyat aduntı Samet Ağaoğlu 'nun evinde. (1975) ğmıbuldum. Tarihc bakışını/., yorumun öteğının yanı sıra, derin bir araştırmacısinde belgeye ve salt yansıtmaya dayah. nunlakoşutolarakbiztarihimizidoğrucavc lıkruhuvebilimselsorumlulukduygusutaşıBuradaki temcl kaygınız nedir? eksiksizolarakiçerenbirtarihliteratüründen ması gcrekmcktedir. Birsözlük yazarı, saatBir tarih kitabı yazmak it;in ;?u hasletlere dc yoksunuz. Doiayısıyla tarihimizi doğru lerin.günlcrin.aylannvcyıllarmnasılgeçtiihtiyaç vardır: Güçlü ve sağlam bir yargı, sağini fark edemez. (,'oğu kczgccesini gündii bildığimizı deiddiaedcmcyiz. Bununana sebırvescbat,usanmazbirçaba...Tarihîbelgebebini açıklamayaçalışacağim. Hğcrbirdcvzünc kalarak, vazgeçilmez birtutku ileçalılerc, eski yapıtlara, Hakkâk işlcrine, sözün letin arşivlcri kronolojik vc sistematik bir s,ır. Biitün vaktini eeşjtli dillcrin kapsadığı kekısa.sı sağlam temcllcredayanmayan tarih kitarzdatasnifcdilmemi^.sc,düzcnlibirdcvlet limc hazınesini incclcmckle geçiren vc bu taplarıdddidüş.ünülemez.Tarihçiliktemakarşivini bir tarih arasjtırmacısı gcncl larama alanagönülvermiş, olan bir sözlükyazarının, satbilgıç]iktaslamak(malumatfüru!jluk)deolanağından yoksun kalnıiîjsa, tarih boyunca sözkonusu dilleri konuşan halkları da sevmeğil.gcrccği kcijlcdıp saptamaktır. Anılarvc odcvlctinegcmcnliğinctâbiolarakya^ami!} sidoğaldır. yorunılara dayanarak tarih yazanlar mutcbcr olan bir vcya birçok kavim veccmaatin tarıGördügüm kadarıyla bıınca çalışmayı olamazlar. /ira belgesi/ tarih yazan, tandır hiniıulogru,iarafsızvccksiksizyazılaniayatek başını/a kotarıyorsunuz. ba^ında masal söylcycn ninelcrc bcıızer. F.vet, gercekten öyle... Bcnim alanımagö cağı ucıktır. Sadccc basılı kaynaklara dayanan vedcrlcmccılık vcyaaktamıacılıkyoluyYakın düneme ışık tutmadaki amacıniil vermis, olan kıniscnın basjnı kasjiyaeak laya/.ılıpyayınlanan tarih kıtapları.nıutlaka ııız? vaktiolmasıolaııaksı/dır. Böylcsincağırbir cksik vchatalıolurlar vcdoyurucuolmaktan Kcndinıitarihçiliğcadamışolmaklagüttükoşula ayak uydurnıayı gözc alabilccck bir uzakkalırlar. Osmanlıdöncmiıulc Hazinci ğüm anıaç, unutulmaya y üz tutmuş olan tarivcyabirçok yardımcı bulabilnıckdcooranda Kvrakdiycbilincn.giiniimuz.de Başbakanlık hîvekiiltürcldeğerlcrimizi.tarihtevegünüSanseseri. Osmanlı Ar^ivi adıyla anılan belgc hazincmüzdc ülkcmizin çe^itli alanlarda, gelişmc(iiderekçalifnıalarını/.ıtarihe^anüiklomizdc mevcut onmilyonlarca bclgcnin büsindepayıolmuşolankiîjilerin,tarafsizlıkilpcdiye yönclttini/. Nedcn tarih diye soryük birbölümüııün 1980'lere kadarkronolokesinc dayalı olarak tanıtılması vc ncticede, sam? jik vctematiktasnifinınyapılnıamı.'jolnia.sı, Türkiye tarihi ilcilgılencn diinya araştırmacıNc acıdır ki, günümüze dek birTürk Bilimçağda^l'ürkiyc'nin ilımal edilmiijönemli kolarına temel ve kalıcı bir kaynak sağlamaktır. lcr Akademisi kurulamadığı gibi, bir millî nularından biri olmuştur. Ülkcmizin tarihi. Okyanus Ansiklopedik Sö/lük iizerindc Türk ansiklopedisi dc üretilememisjtır. Bu 13 1 >64 yılında Türk Dil Kurumu'nun tck ciltlik vc20küsurbinkclimclik"TürkçcSü/lük"ünegözattığımda,yüzcyselhazırlaıımı^ bir okııl kitabı olma ı/lcnimını yaratmı>tı bcnde. SonderecezengmbirkelimehazmesincsahipolanTürkdilinegörkemhbırTürkçe sözlüğün yara<>aeağını dü^ünnıü^tünı. Derhal işc başlayarak on yıllık bir galışmadan sonra ülkümü gereekleîjtirmi^ oldum. "Okyanu.s Ansiklopedik Sözlük'adını vcrdiğim, 160 bın Türkcc kelımenın tanıını, ctimolojisi.cşvckarijitanlamlarındanba^kalngilizce vc Iransızca 300 binin üstünde karsjilıklarını da iı;cren yapıt, bajjta Cumhurbas,kanı Fahrı Korutürk olmak üzcrc ycrli vc yabancı bilim kurumlarının takdirinı kazanmı^tı. 1 Mart 1974'tealdığımresmîbirdavetüzerine gittiğim Çankaya'da, Sayın Korutürk'ün "Vücudagetirdiğinizbudeğcrliyapıtla. dilımizevekültürümüzeönemlikatkıdabulunmanızdan clolayı övgiiye ve takdirc lâyıksını z, sizi candan kutlar bunclan sonraki çalıs,malarınızicinsı/.cba^anlaıdilcrinı'dcmcsi. benisonderccesevindirmiijti. YincTürk Dil Kurumu (ienel Yazmanı Ömcr Asını Aksoy. banagöndcrdıği yazıda"Büyükbirtakdirle kar!}iladığım sözliik çalı^malarını/ı "Okyanus'la cngın deniz halıne getırdiniz. si/i candan kutlarız" diye kaydctmı.ştı. Bu arada birçok yabancı ülkcbilımlcrakademilerınccyayınlanandcrgilerde"Okyanus"danövgüylc sözedilmiijtı. Bunlararasında Bakü'de, AzcrbaycanBilimler Akademisi'nceyayınlanan Sovctskaya Türkologya'ııın (Sovyet Türkolojisi) 1976 yılı 2. sayısında ünlü Türkolog C. A. Orlov tarafından kalcme alınan ya/ıda "Okyanus"ıın değeri üzerinde öncmlc durulmuştu. Fvet, Sayın Andaç, birTürkiyeli olarak bilim doğrultusunda üstlendiğim oldukça güc, ama kıvanç verici ödcvi, sonuna dek sürdürmeyeazimliolduğumusöyleyebilirim.^ duralımbira/da... e Yıl 1960. Yazar Kemal Tahir'in evinde... ftünyaııı ünlü liitlisli edib Uillitıııı Saroyun ile. (1980) Ttığlacı, urumızdun üçyıl önce uyrılan Abidin Uino 'nun Puris 'teki stüdyusuntlu.