Katalog

10 0» sonraisesahncyeçıkmış. Hâlâ Anadolu pavyonlarındaçalışıyormuş. CUMHLJRlYr.T T Vediğerleri... 1975 'tc tam 17 film çeviren Aynur Akarsu'nunkariyerinde"AhMuallaOhNeAla", "Erkek Kazım", "Sıra Scndc Yosma" gibi filmlervar. 12 Eylül'dcn sonra sinemayıbırakan Akarsu ortadan kaybolmayan ender tsinılerdcn anıa, sincrna yaşamıyla ilgili asla konuşmuyor. Akarsu gibi esmerlcrdcn SaadetGürses !976'da6veZafirScba 1979'da 11 scksfilmininbaşrolünüoynamışlar. Ikisi dcseyrek deolsa pavyonlarda çalışıyorlar vc Gürsesarasıraintihargirişimlerinedairbirkaç sütunluk habcrlcrlc mcdyada boy göstcriyor. (,'alışma alanları genellikle Anadolu olduğuiçin,ikisinedeulaşamadık. 1977'de 11,1978cle lOseksfilmininbaşrolündeoynayan 'Yerli EdvvigcFenech' lakaplı Nccla Fide, 12 Eylül'den sonra evlenip ortadan kaybolmuş. 1979'da 9 seks filmi çeviren MügeGülerise 12 Eylül'den sonra Yunanistan'a gitmiş vc bir daha kendisindcn haberalınmamış. 1978 ve79'da, AylinBerkay adıy la 10'ar seks filmi çeviren transseksüel Serbülent Sııltan Avrupa'daki Türk klüplerinde, 1979'da 12 seks filmi çeviren Sabahan ise Anadolu pavyonlarındaçalişıyorlarmış. Ama izlcrini bilen yok. Keza 1975'te 15 seks filmi çeviren Perihan Ateş, 10 seks filmi çeviren Meral Deniz'in de Anadolu pavyonlanndaçalıştıklarısöyleniyor. Ve daha niceleri transscksüel Emel Aydan ileTijcn Erman'lar, Meral Banu'lar, Harika Öncü'ler, Perizat'lar, Meltem Işık'lar, Tülin Tan'lar, Tülin Kazan'lar, Senar Seven'ler, Anuşka'lar... Hepsinin 12 Eylül'den sonraki akıbetleri meçhul. Geçen ay Olağanüstü Hal Uygulaması dışında bırakılan şehir, geçmişinden gelen ağırbaşlılığı ile birarada yaşama sorununu çok önceleri çözmüş. Bir Mardinli "Biz buranın gerçek yerlisiyiz. Iktidar sahibi olmak isteyenler, bütün silahlarıyla da gelseler önünde sonunda kaybedecektir." diyor. Ve Mardin bütün ölümlere inat, güleryüzlü insanları ve sarı kalker taşı evleriyle sizi kendi masalının içine çekiyor. Gadre uğramayanlar Nası I olduysa peliküle soyunup dökünmclcri geçtiği halde gadre ıığramayıp, hatta seks filmi kariyerleritümdenunutulanlardavar. Mesela Türk sinemasının, kamera karşısına çırılçıplak çıkan ilk cinsi latifi, "Şehvet Kurbanı Şevkct" gibi filmleri olan Scyyal Taner' in geçmişi pek kurcalanmaz. 12 Ey lül döneminde 'Yerli TinaTurner' lakaplıünlü birpopyıldızıolduğuiçinkarakollarıziyaret etmek zorundadakalmamıştır. NükhetDuru'nun 'Ayıkla Beni Hüsnü"gibi filmlcrde göğüsleriniscrgilediğindenisehiçbahsedilmcz. Keza Nazan Şoray' ın "Kazım'a Ne Lazım?"gibi filmlerçevirdiğinden de. Onlar daşarkıcıkimlikleriyle 12 Eylülkarakollarındanyırtmışlardır. Banu Alkan'ın Yaprak Alkan, Ahu Tuğba'nın Tuğba Çetin adıyla dönemin bazı seks filmlerinde boy gösterdikleridcpekbilgilerdahilindedeğildir. Onlar dadeğiştirdikleri imajları sayesinde 12 Eylül tacizine uğramaktan kurtulmuşlardır. Yukarıda isimlerini zikrettiğimiz çıplak cinsi latiflerin oyunculuk sanatınada, sinemasanatımızadahiçbirkatkılanolmamıştır. Sadece sinema yoluyla cinsel sömürünün metaları olmuşlardır. Ama bu, onlann kişi lik haklannabukadarsaldırılmasına,tacizedilmelerinegerekçeolamaz. Içindevaroldukları ve etlerinden artı değer sağlayan sektörün bile tek kelimey le posasını çıkarıp attığı bu kadınların hiçbirinin, "Ben sevişmek istiyorum,benisevişirkenfilmeçekin!"çığlıklarıyla giysilerini parçalayarak Yeşilçam'a koştuklarını sanmıyorum. Böyle bile olsa başkalarınabiredimdüşmez.heledevlete... Evet, kendi bedenlerini metalaştırarak, sonuçta en azından kendilerine saygısızlık etmişlerdir. Kendilerince bunun doğru ya da yanlışsebeplerivardır. Filmleriniseyretmeyebiliriz,eleştirebiliriz,reddedebilirizama ne olduysa olsun onları dar ağacına çekemcyiz. Oysabukadınlar, 12 Eylül'dedcvletvc toplum tarafından el birliğiyle bir manada idam cdilmişlerdi. Renkli medya da bu idamdakirolünü,ahlakçığlıklarıatarakhakkıylaoynamiijti. Eskiperformansinıtutturamasa da konu sıkıntısı çektikçe hâlâ oynamaya da devam edi Mezopotamya manza YAZl VE FOTOĞRAFLAR: EMEL ERATL1 Çocuk elindeki sardalyayı sallayarak kosjiıyor, Balıktuttum,balık... Ncredcn buldun onu? Bulmadım.tuttum. Budağıntaşıniçindeneredetuttun? Havuzda. Biraz sonra, anacaddeye indiğimizde arabasıylakenardaduranbalıkçıyigörüyoruz. Mardin'desardalyesatılıyorolmasıs.aşırtıyorinsanı. Helebalıkçı "Tazebalık!"diyebağırınca. Oysa, aynı şehir üzümbağlarıyla ünlü. Şaraplıküzümleriövüleövülebitirilemiyor. Pamuk yetişiyorovada. Sonra mahlep, badcm, kavun, karpuz, zcytin. Birzamanlarzeytinyağı imal edilenbölgesiZeytunMahallesiismiyleanıhrmış. Hatta artık yerindeyelleresen Zeytin Kapusı ve birde söylencesi var. "Zeytun" adını taşıyan caminin yakinında, üzcrinden zeytinyağı akan ve hcrderde şifa olan bir sütunla ilgili. Bugünnecaminedesütunkalmış.Kendimizi biraz daha zorlasak"Canım, sardalyeniyeolmasın?"diyebiliriz. Bir gördüğünüzde bir daha aklınızdan çikmayacaktır taş evleri Mardin'in. Yükünüzü ancak hay vanlarla taşıyabileceğiniz o labirent sokakları. Kim istemez, Mezopotamyamanzaralı bir evin avlusunda, akş.amüstünün hafif çıtırtısı sarmiijken ortalığı. ayaklannı uzatıp, birmırra (acı kahve) içmek sevdiklerinin elinden. Sabahgün ağarırken ismini bağırmak bereketli ovaya. Hem de yalnızca bereketin değil, kültürlerın ve inançların fışkırdığı bir ovaya. U fuk çizgisine baktığınızda çok yakında olduğunuiyibildiğinizbaşkabirülkenin vefarklı bırdilın kavranamaması birtürlii. Önünü/de u/anan topıaklarhiç bitmcyeeek gıbı. Tam o noktada bütün diinya si/in artık. "ı^te bu loprak benim tanrım." Belki de bu ncdenle tarklı Mardin'in insanları. Hersabahve akijam, önlerindeıı/ayıpgiden verımliovayı kııcakladıkları için evlerinden. Bu nedenle bir Akdenizli'nin sevecenliğiylc yaklaşmaları hepimize. Onünden geçtiğiniz bir evde düğün hazırlıkları yapıldığını, hemen kahvaltı edcrseniz iyi olacağını, evde yaşayanların isimlerini ve mesleklerini, Arapçabilmemenizinanlamsızl ığını, öğlenden sonra düğüne mutlaka gelmeniz gerektiğini vc olanlaraşaşırmamayı Istanbul'uno inanılmazpatırtısıiçindcnasıldüsjünebilirsiniz. Yaş.amınbuncasıradan, yitirilenlerinbuncaçokvcbirşchrin böylesineçekiciolabileceğini,oradahiçbulunmadannasılfarkedebilirsiniz? Oysa, Diyarbakıryönündenşehre girdiğinizzamanönceliklcbirhayal kınklıgı sarar yüreğinizi; "Anlata anlata bitiremedikleri Mardin bu mu?" Üç yıldızlı bir otel, yapımı süren toplu konutlar, beşaltı katlı apartmanlarıylatipikbirtaşraijehri. Dağın çevresinde dönen yolda zorunlu olarak ilerleyerek şehir merkezine ulaşmaya çalışırsınız. Suriye yönünde, yani ovayı sağınıza al ip da yamacın güneyine geçtiğiniz anda karşılarsizi şehir. Birtürbeyintutul Mezopotamya... Mardin ovasının ötesi Suriye... masıyaşanır, BabilKulcsi'nibulduğunuzu sanıverirsiniz. (jizli bahçeleri, saray Yeniyol (1960) ve Cumhuriyet Meydaı yavrusu evleri, başka bir yüzyıldayaşayan inmasa bir ortaçağ kenti olduğunu, bira sanlarıyla. kalabentleringelip,gcçışiznisoracağı leyebilir insan. Gerçi çok sık kimlik s Çarşı dokusu tüm şehri kavramıştır. Alışılama kalabentlerdcğil de, çoğu Batı'da mışçarşınınötesinde, birbütünlükiçindeşehgencecikerler tarafından. re yayılmış iç içe geçen avlular, dehlizler, merdivenlervehanlarlabirentindegezinmeyebaşMÖ 3000'lerden itibaren yerleşin larsınız. Dokumacıları, zahirecileri, bakırcılaMardin. Şehreait ilk ya/ılıbilgiyi 4. yii rı, leblcbıeılerı. kaçak mal satanları farklı yerBizanslı tarihçi Antakyalı Ammianus ^ lerdegruplaşmışolarakbulursunuz. linusaktarır. Mareellinus'unsö/ünüett Şehir alıştığımızokol vererekyayılma eğilizirvededir. C'oğrafi konumunun etkisi; m inde davranmaz, aksinc, dikine gelişir. Hani gerek,elcgeçiıilemczliğıyleünlenmi C'ıımİHiriyet döneminde açılan Anayol( 1930), yüzyılda"ŞahinKalesi", 14.yüzyılda Mardin 'in Şar Mahallesi'nde eskinin renklerini taşıyan bir bukkal.