Katalog

CUMHURİYETDERGİ suz Sinan'ın yanında ve Hassa Mimarlan Ocagı'nda) mimarolarak yetişmiş. Meslckte iyicc ilcrlemiş olmalı ki adı daha sonra bir belgede hassabaşmimarı olarak geçiyor, 1566/67'de Mostar Köprüsü'nü inşa ediyor, bundan bir yıl sonra da yukardaki fcrmanda bclirtildiği gibi Makarska Kalesi'ni yapmakla görcvlendiriliyor. Yazık ki Hayreddin'c ilişkin bilgiler şimdilik bu kadar. Umalım ilcrde, başka araştırmacılar daha başka belgclcr cle geçirsinler de bu usta mimarın yaşamını vc başka yapıtlannı dahayakındantanıyalım. Niçin acısı bu denli büyük? Yazının başındaki sözlcrimizc dönccek olursak, bugün işte böyle ilginç bir mimarın insanlığa kazandırdığı, böylcsinc ilginç bir kültürvarlığının,yincinsanlarayeryüzündensilinişinin yıldönümünü yaşıyoruz. Isterseniz yazımızı yine Amir Pasic'in sözleriyle noktalayalım: "Niçin yıkılmış köprüyc bakınca, kıyıma uğratılmış insanların görüntüsünden daha fazla acı duyuyoruz? Belki kcndi ölümlülüğümüzü, insanların ölmesindc değil dc, köprünün yıkılmasında gördüğümüz için. İnsanların ölmcsi beklediğimiz bir.şcydir. Kcndi yaşamımızındasonaereceğinibiliriz.Oysabiruygarlık anıtının yok cdilmesi daha başka bir şey. öütiin güzelliği vc inceliğiy le köprü, bizden uzun ömürlü olması için inşa edilmişti; sonsuzlugu yakalama yolunda bir çabaydı, hcnı bircyscl yaratıcılığın hcm dc toplu yaşantının ürünü olduğu için bizim bircysel yazgımızı aşıyordu. Bir insan öldüğündc içimizdcn biridir o, ama köprü bizim hcpimiz dcmektir, sonsuza kadar... Köprüözündc bir buluşmayı vcbirleşmeyi ifade cder, bu da aynlığın karşıtı demcktir. Bu ülke dc tıpkı köprüyc yapıldığı gibi yıkarakvecanalarakbölüncbilir." Evliya Çclcbi Köprüden Nchre Atlayan Gcnçlcri vc Korkuluğun Üstündc Yürüycn Çocukları Anlalıyor: Iç savaş başlayana kadar Mostar'daki gençlcrin yaptıği birgöstcri vardı: Köprüden nchrc atlamak. Bu iş belki biı türerkeklikgöslcrisiolarak başlamıştı, ama artık biraz da turistik bir hal alnııştı. Bunun öyle ycnı bir s.ey olmadıgını Evliya Çclcbi'nin satırlarındun anlıyoruz: "... bazı vüzcrâ vc vukcla ve âyânı kıl âr vc hükcmâ vc âlîvakar kimsclcr bu ci.srin (köprünün) tcmâşâsına gelüb me/.kur kasnnda otururlarkcn şehrin nice cürct sahibi sıbyanları cisr kcnârında âmâdc durup vüzcrâ huzurunda hcr bir sıbyân yallah dcyüb cisrdcn aşağı kendülcrin pertâbcdüb(sıçrayıp) nchrc atarvekuş, gibi uçar her bir gılâm (dclıkanl) bircr san'at ilc pcrendebâzlık cderek (Takla atarak) kimi baş aşağı.kimi bağdaş kurar, kimisi ikişcrüçcrolub birbirlcrin kucaklayub aşağı suya atılırlar cenâbı Allah hıt'z cdüb dcrhal sclâmet taşra kcnara çikub kayalardan yukari tırmaşub cisr başına gclüb vüzcrâ ve âyândan ihsân alırlar amma gayri âdemlcr (başka insanlar) aşağı atılmak değil bakmaya cürct cdcmcyüb..." "...buşchıinchli hircf(kumaşdokuyucuları) sıbyânı hanclcrindcn üstadlarının diikkânlarınalaani(yemek)getirirken iki elinclclaamlarbaşı üzre nânpareleri (ckmck parçalan) ve gayri eşyalar var iken nice gılâm s;ıhıbi cürelk'r (ccsur dclikanlılar) bu kadar bârı sakıllcr eisrortasından gitmcyüpcısrin iki tarafında olancnsiz korkuluğu ıı/rcgayelü'lgaye(enson dercccdc) sür'al ü/rc scğirdcrck (seyirterck) ubur eyler (gcçcı) cı.srı sıby.'ınları vc aklı olan adenı bu cisrin kcnanna varnıaya havfcyler (korkar) anıma nâresidc (bııluğa ermcmiş) vüsranlar cisrin korkuluğu ü/rc seğirderck gc.•crlcrgarîb vcacâıbtcmâşâlardandır."^ Foloğraf: (İİRBİS ÖZA TA Y Aysel Çelikel, ilkokul diplomasını tstanbul'daki ŞerefStadı'nda düzenlenen törende Hasan Ali Yücel'in elindenalmış. Saçından kurdelesi düşünce de tek kurdeleyle kalmış. Üniversite öğretim üyelerinin eylem bildirisini kaleme alan kadın dekanımız Cumhuriyet gazetesinde tek kurdeleyle yayımlanan fotoğrafı için hâlâüzgün. Seçimle gelen ilk dekan I. sa\ ladaıı do\ aııı du. DSP'yi bir aile şirketi olmaktan kurtarma yönündeçabagöstcren Murtaza Çelikel, renkli kişiliği nedeniyle basının ilgi odağıydı. Bu dönemde Aysel Çelikel, diğcr politikacı eşlerine nazire yaparcasına hcp gcri planda kaldı. Kendini tümüylc bilimscl çalışmalanna verdi. Politikayı amatör bir ruhla yapan Murtaza Çelikel, kişisel çabalannın DSP'yi bilindik çizgisinden çıkarmaya yctmeyeceğini görünce politikadan clini etcğini çekti. Artık, bu tarihten sonra öğrcncilcri dışındaki yığınlann da Ayscl Çelikcl'i tanıma süreci başlamıştı. Prof. Dr. Türkan Saylan, Prof. Dr. Necla Arat, Prof. Dr. Ayscl Ekşi ve Gülsevil Erdcm'le birlikte laiklığı \e kadın haklarını savunma amacıyla birkac ecphedc bırdcn savaştılar Bu beşliyi, hcmcn hcr etkınlıklc berabcr görmck mümkündü. îjıılıdı de bir fire vererek (Ayscl Ekşi çalışmalanna ara verdi) bu bırlıktclik sürüyor. Bu birliktcliğın ürunlcrı kuçümsencmcz boyutlarda. Medenı Kanun'da kadınlar lehine dcğişiklik öngörcn yasa taslağından, Tcvhidi Tcdrisat Kanunu'nun tartışnıaya açılmasına, Bosnalı kadınlarla dayanışmadan, Cumhuriyet balolarına ve laikliğesahipçıkan mitinglere kadar bir diziçalışma sonucunda enazından toplumsal tepkiyi örgütlemeyi başardılar. Hocanın laiklik ve kadın haklan konusunda duyarlı olması boşuna değil. Çünkü o bir Cumhuriyet çocuğu. Cumhuriyet Türkiyesi'nin hangi koşullardan bugüne gcldigini idrak etmiş sıradışı biri. Sıradışı, çünkü ilkokul günlerinden Hukuk Fakültesi dckanlığına uzanan grafiği hep tcpelcrdc olmuş. Rumcli kökcnlı Remzi Çağıl ilc Anadolukavaklı Şadiyc Hanım'ın üç çocuğundan biri olarak Kurtuluş'un Tatabla scmtinde doğmuş. 67 Eylül olayları hcnüz yaşanmadığından mahalle Rum ağırlıklı. Çclikel'in Ingili/cc ve Almancası kadar Rumcası da mükcmmel Eşi Murtaza Çclikel'in mılletvekıllıgi adaylıgı sırasında tanıştığı Yunanlı gazctecıvle biz anlamasak da koyubirsohbctegirişmış.Rumcabılgisinın kaynağını da "komşulanm" diyc açıklamıştı. Iştc Çclikel'in çocukluğuna ilişkin anılar dcmctinden seçtıklerımiz. çalışmalannı gcrck Çağdaş Yaşamı Dcstckleme Derncği, gcrek iki dönem başkanlığını yaptığı Türk Hukukçu Kadınlar Derneği, gerekse Nccla Arat'la birlikte üniversite bünyesinde kurduklan Kadın Araştırmalan Ensitüsü'nde laiklik vc kadın haklan konulannda yoğunlaştırdı. Rektörlük scçimleri sırasında Yargıtay kararı sonucunda Bülent Berkarda Istanbul Üniversitesi'ne rcktör seçilincc dekanlann da seçimle bclirleneceği konusunda vcrdiği sözü ycrine gctirdi. Ayscl Çelikel, dckan yardımcılığından istifa c'tmek zorunda kaldığı Hukuk Kakültesi yönetiminc dckan olarak gerı döndü Ayscl Çelikcl'i ilk olarak e.1} durumundan dolayı tanıdığımı/da basın vc kamuoyunun go/ündcn daha bir u/akiı Bclkı dc bılıtıçlı bir gi/lcnmeydı bu Çünkü o yıllarda cşi Murtaza Çelikel, İSO Meelıs Daşkanvekillığı görcvindcn ayrıldıktan sonra aklit'polıtikaya soyunıııuş, DSP'yi Istanbul'da kumıaya calışıyor