Katalog

B A R R İ uzun karolan ve trefl asını Doğuya vererek (kı trefl asının Doğuda olduğu bellıdır) başka bır skuı/lc (kuplu çapraz skuız) gayemızc ulaşabılınz Nıtekım Chemla bakın nasıl oynadı Metr kâğıtlarının bın hanç hcpsını çektı ve ycrden uç karo yıycrek şu duruma geldı V S A T R A l\l C IM. S U A T A T A L I K Morphy olması lazım fakat Staunton dunya şampiyonunun kendısı olduğunu ıddla edıyor Morphy ABD ye donuyor Anderssen o devırde yapılan hemen hemen tum turnuvaları kazanıyor Görüldugu gıbı bır kaos sozkonusu Fakat Anderssen peşpeşe kazandığı turnuva ve 2 lı maçlarla dunyanın en lyı oyuncusu olarak kendını kanıtlıyor Işle bu devırde (18621866) Duboıs yı 53 Blackburn u 71 Deacon ı 51 Mongredıen I 70 Green 1*70 ve Robey 141 yenen Steınitz bır bakıma dunyanın en lyı oyuncusunun saptanması amacıyla Anderssen le maç yapıyor Bu maçı 86 kazanan Steinltz 1866 da dunyanın en İyl oyuncusu oluyor 1886 djaysa resmen dunya şampıyonlugu Içın Zukertort la karşılaşıyor ve 12 1/27 1/2 kazandığı bu maç sonrası Dunya Şampıyonu ılan edıllyor Şımdi yukarıdakl lısteye goz atarsak en uzun sure Lasker ın (24 yıl) dunya şamplyonluğunu ellnde tuttuğunu göruyoruz Fakat Stelnıtz ın dunyanın en İyl oyuncusu olarak addedıldığı (18661886) peryo dunu dunya şampiyonu olarak kaldığı (18861897) peryoduna eklersek onun hukumranlığının 31 sene surdugunu görebllırız Listede dikkatınızi çekmesı gereken bır başka nokta Alekln In dunya şampıyonluğunun 2 Botvınlk In de 3 devırlı oluşu Bunun sebebı de Alekın in 1935 Euwe ye kaptırdığı unvanını 1937 de gerı alması Botvınık ın de aynı unvanı Smıslov ve Tal e kaptırmasına rağmen tekrar gerı almayı başarması Dıger şampıyonlar kaptırdıkları unvanlarını gerı almayı başaramamışlar bunda pslkoloıık etkenlerın de rolu buyuk Başka bır husus 2 dunya şampıyonunun bu unvanı kımseye kaybetmeden yilirmesı Alekın 1946 da hayata veda edınce 1948 yılına kadar dunya satranç şampıyonlugu unvanı sahlpslz kal dı Bunun uzenne o devrın en lyı oyuncuları olarak FIDE tarafndan saptanan Soyvet Botvınık Keres Sımıslov ABD lı Reshevsky ve Hollandalı sabık dunya şampıyonu Euwe arasında 5 er maç uzerın den yapılan turnuvayı Botvınık 14/20 yle kaianınca unvanı aldı Fıscher se 1972 de Spaskıye karşı kazandığı unvanını FIDE ıle olan ıhtılafları yuzunden bıraktığını açıklayınca Karpov Korçnoy arasında oynanacak olan Aday Maçları Fınalı nın adı degıştırıldl ve bu maç challenger yerıne dunya şampıyonunu belırledı Maçı 12 1/211 1/2 kazanan Kar pov dunya şampıyonu ılan edıldı Şımdı hattaya daha lyı ınceleyeceğımız Steı nıtz den bır partı ınceleyehm STEINITZ ANDERSSEN Vlyana 1873 Vezır gambıtı 1d4 d5 2c4 e6 3Ac3 Af6 4Fg5 Fe7 5e3 00 6 Af3 b6 (6 h6 7 Fh4 b€ teorı tarafından daha doğ ru olarak addedllıyor Bunun sebebı de olası Vc2 nın c7 ve h7 erlerıne çıfte vuruş yapmasını engellemek ) 7 Fd3 (7 cd5 Ad5' 8 Fe7 Ve7 9 Ad5 ed5 10Kc1 Fe6 eşlt olurdu ) Fb7 8 00 Abd7 (8 dc4 9 Fc4 Abd7 12 Ve2 Ae4 13 FI4 Fd6 =) 9 cd5 ed5 (9 Ad510Fe7(10Ad5Fg5 11 Ac3i?)Ae7(10 Ve7 11 Ad5 ve 6 hamledekı notta belırtlldığı gıbı 12Vc2) 10Va4l a6 (10 c5 11 Fb5) 11 Kfd1 beyaz ustun) 10 Kc1 c5 11 dc5 (Schlechter e göre 11 Ve2i ve beyaz iyl) 11 bc5 12 Va4?ı (12 Ve2 Vb6 13 Ff5! ve beyaz iyl) Ae4? (12 Vb6l 13 Fb5 Ve6 13Ff5 Fc6) 13Fe4 de4 14 Kfdiı Fg5? (Anderssen şu varyantı oynasaydı daha çok mukavemet ede bılırdı Fakat Steınıtz 14 Kfd1 oynarken bu çok karı şık ıhtımalı de göz önune almıştı 14 Abö1 15 KdB Aa4 16 Ka8» Ka8 17 Aa4 f6 18 Ad2i? (18 Ah4) fg5 (18 Kd8 19 Ab3) 19 Ac5 Fc5 20 Kc5 Kd8 21 Kc2) 15 Ag5 Vg5 16Kd7 Ktb8 17 Vb3 (çifte vuruş ) Fc6 18Vf7 Şh8 19 h4! Vg4 20 Ka7 Ka7 21 Va7 Kb2 22Vc5 Ve6 23 Kd1 h6 24 Kd6 Vf7 25Ad1 Ke2 26ŞfVSıyahterkeder 10 + DÜNYA SATRANÇ ŞAMPİYONLARI Bu sayıdan ıtıbaren tek tek dunya satranç şam pıyonlarını Inceleyeceğız Bu yazı dizısını hazırlamaktaki amacım sızlere dunya şampiyonlarını salt satranç açısından tanıtmak onların satranca getırdiklerlnl sizlere göstermek oyunlarını ıncelemek suretiyle onların hem guçlerı hem de stlllerı hakkında bılgı vermektır Bu şekılde belkı de bir devır dunya satrancına hukmetmış bır oyuncuyu daha yakından tanıyacak ve onu daha lyı değerlendırebllecekaınız Dunya şamplyonları hakkında mukayese yapıldığında herhalde şahit olmuşsunuzdur Kimi şampiyonun tum zamanların en lyı oyuncusu olarak lanıtıldıgını duymuş ya da Işitmlşsinlzdır Burada şunu bellrtmek istıyorum kı bu tür tum kıyaslamalar subjektiftır Oyuncuları blrbirlerlyle kıyaslamaktaki tek kıstas olan ratlng ın çıkış yılı 1970 dolayısıyla tum dunya şampiyonlarını birbırlerıyle kıyaslamamız Imkânsız Satrancın gun geçtlkçe ilerledığı bır gerçek buna karşın oyunun kurallarının ve prenslplerının değışmedığinl bllıyoruz Varmak ıstedlgım nokta şu kl Ilk dunya şampıyonu Stelnltz lle halıhazır dunya şampıyonu Kasparov u kıyasla mak blr yerde John VVeısmuller ıle Mark Spltz ı kıyaslamaya benztyor Şımdi dıyeceksınız kı Spıtz ın derecelerı VVeısmuller ınkılerden daha lylydı Aynı şekllde Kasparov un ratıngı Steınıtz In gunumuzde yaklaşık olarak hesaplanmış ratıngınden çok daha tazla ya da Kasparov 1900 lu yılların sonlannda Steınıtz In 1800 lu yılların sonlarında bıldığlnden çok daha fazlasını bıllyor Fakat spor dakl ınsan faktörunu gözardı etmemelıylz Steinıtz ın oynadığı kışılerle Kasparov un oynadığı kışıler aynı değıl Dolayısıyla tum dunya şampiyonlarını bulundukları devlrler ıçınde ıncelemelıyız Steınıtz ı Zukertort ve Çıgorın le kıyaslamalıyız yoksa Kasparov la degıl Kanaatımce (18721692) perıyodunun Steınıtz ını 1993 e getırebılseydlk, iyl blr hazırlık ve adaptasyon devrı sonrası belkı Kasparov a rakıp olamazdı ama dunyanın en lyı oyuncuları arasına glrerdl Tablı bu benım kanaatım bırlsl çıkıp da Steınıtz 1993 te de kesln dunya şampıyonu olur ya da bır başkası Steınıtz buyukusta bile olamaz da dıyebılir Şımdı dunya şampiyonlarını sıralayalım VVılhelm Steınıtz (18861897) Emanvel Lasker (18971921) Jose Raul Capablanca (19211927) Aleksandr Alekın (19271935) (19371946) MaxEuwe (19351937) Mıkaıl Botvınık (19481957) (19581960) (1961 1963) Vasıh Smıslov (19571958) MlkailTal (19601961) Tlgran Petrosyan (19631969) BorısSpaskl (19691972) Y A L Ç I N 1040 Nltanprobmml • D8 VDVIO • VIO7 + 108764 • V1092 ¥ A • R93 + ARDV3 Batı karo valesını çıkar ve Guney 7SA (granşlem) yapar Cevap: Guncy ılk clı ycrden asla alır, AR pıkı cckcr vc elden valc ık. onluyu deblokc eder1 Ondan sonra pık doku/lusuyla clc gcçcr vc Bdtı dckldrana bır kor vcya trefl sağlatmamak ıçın bır karo ycmek zorunda kalır Guncy şımdı kor asını ve dort trefl onorunu çekerck ycrden ıkı kor ve ıkı karo atar Durum şudur « AR • D5 • 9 • 652 A Dxx Ax Dogu carcsız kalmıştır sondan oncekı koz uzenne ya karo yıyerek Guneyın uçuncu karosunu, ya da trefl yıyerek yerdekı trefl damını sağlatmaktan kurtulamaz (cldekı son koz cl anlresı ve yerdekı ıkı metr karo gcreklı yer antrelendır) lştc dort elın dağılımı. • V86 VV • ARİ 093 • D542 4 72 10832 K D84 B D 4 AR93 G • AD1095 • 652 «107 Dikk.il edılccck bır nokta Doğunun clınde • D84 yenne sadccc 874 olsaydı da aynı akıbete uğrardı Onun ıçın dcklaranın bu şckıldc oynamakla kaybedeceğı tck dağılım • DV'nın DOĞUDA sck olması halıdır O da dıyagramdakı ve benzen dağıhmlardan çok daha duşuk bır olasılığı tcmsıl edcr ve hıçbır uhta oyuncu boyle nefib bır skuız dururkcn + DV'sını dus.urmeyc gıtmcz Tabıı Batı vcya Doğu cl tuttuklannda karo oynayarak ycr antrclenndcn bınnı yıkabılır vc bu guzcl skuızı bozabılırlcrdı 1042 TeorlVipriÜk •4 •6 4 »DV 4 R43 ¥87 D • D8 • '0 • ıo B K G • V7 V86 D9764 VAR5 • R9 • 3 Guney pık ıkıliMnı oynayarak ycrc gcçerkcn Batı uç renklcn sıkışır karo onlusunu yerse, ortağını karo empasına maruz bırakır ve deklaran karo doku/lusuyla onuçuncu elını yapar, kor veya trefl yerse, onuçuncu elı bu defa goz gore gore teslım etmış olur' 1041 "Ettlh o kadar Ref'l taayyOn kl neşatl/Aylnel pDrtabı mOcellada nlhann" • ¥ • 4 V86 V AR1O93 D542 • V • 4 AD1095 ARİ 652 107 Gıiney Kuzey (Chemla) (Perron) 1 Pık 2 Karo 2 Pık 4 Pık Batı ku(,uk bır kor çıklı vc ycrın sck valcsı lovcyı kazandı Deklaran pık valesını oynayarak ruaya cmpas yaptı vc vale metr kalınca cmpası tckrarladı Batı bu kcz ruayla alarak trefl valcsını dondu vc cl kcndısmdc kalıiKU kui.uk tretlle dcvam cttı Doğu ruavla aldı vc kor dortlusunu dondu hransa ııın cn unlu ^aınpıyonlarından bın Paul ( lıemla oyuna nasıl devanı cttı dcrsını/ C cvap: Bır karo kaybının onunc gc(,mck munıkun dcğıl gıbı gorunımktcdır Olsa ol sa bıı karoirefl skıım du^unulcbılır Ama n.ısıl bır skuı/' Butun nıctr kağıtlanmı/i <,ektcck olursak sonuncusuna ycrden nc atacagı/' Karo ycrsck Doğu d.ı karo ycr. trefl damını alarsak Batı da trefl asını atar' Ama • 6432 V 986 • AIO75 • V9 Robert James Fıscher (19721975) Anatoll Karpov (19751985) Gari Kasparov (1985) • DV10 ¥ A103 • 984 Kuzey Doğu Guney Batı 1 Trcfl I Kor 2 SA Pas 3SA Batı kor altılısını çıktığına gore, bu 3 SA kontatının teonk olarak (yanı cn lyı oyun vc savunmaya) batarı var mıdır'' Yoksa, pralıktc batabılır nıı (dcklaranın at,ık bır iıataM nctıtcsındc dcğıl dc psıkolojık bır dcfans sayesındc)'^ • * * BRtÇ DtJNYASI'nın Nısan sayısı çıktı Yılba^ı yanynasının ccvaplan ve ka/anan ların adları + AI082 Yukarıdakı listede dikkatınızi çekeceğıne ınandıgım bırkaç husus var Şımdı bunlara degınelım Dıkkat ettıysenız Steınıtz ılk dunya şampiyonu olarak gözukuyor ve unvanını 1886 yılında elde et miş Pekı 1886 yılından evvel dunya şamplyonları yok muydu ya da başka blr deyışle Phılıdor Labourdonnaıs Mc Donnell Staunton Morphy Anderssen gıbl kışılerın sıfatları neydı? Steınıtz ılk resmt dunya şampiyonu 1886 öncesıne aıt yukarı da saydığımız kışılerı dunyanın en ly! oyuncuları olarak nıtelendırmemlz gerekıyor Sonra o devıı lerdekı organızabyonlar yeterınce cıddt değll or neğın Morphy ABD den Avrupa ya gelıyor Staun ton onunla maç yapmayı kabul etmıyor Morphy de kendısıyle maç yapmayı kabul eden Anders sen I yenıyor Mantıken dunya şampıyonunun C U M H U R İ Y E T OEROİ 25 N İ S A N 1 9 9 3 S A Y I 370 21