Katalog

TEKNE H A R U N YAPIMI K A R A K U Ş Ayvansaray'ın son kalafatcısı Yirmi otuz yıl önce Haliç'in Ayvansaray semti, İstanbul'un tersanesiydi. İrili ufaklı tekneler, mavnalar burada kalafat edilirdi. Şimdilerde, çehresi epey değişen Ayvansaray'ın tek kalafatcısı, üç kuşaktır bu mesleği sürdüren Şentürk ailesinden özer Şentürk... "Nasıl anlıyorsun?" diye soruyorum. Söylemek istemiyor, gülüyor. Bu küçücük atölyeden Antalya'ya, Ordu'ya teknc gönderiliyor. Cieçen yıl örneğın Ordu'daki bir müşterisine 2 tekne teslim ettiğini söylüyor. Şentürk, küçük 810 metrelık teknelerden yılda ortalama 20; kamaralı teknelerden ise 45 civarında siparış alıyor. Adam Ordu'dan gejip ayvansaraylı Ö7er Şentürk'e niye tekne yaptırtsın, diycceksini/. Bu işin biraz tarilıi, görgüsü, bılgısı var. KalkıpTu/la tersanelerinetaşınmamışlık var. Nafakayıçıkartacağı, çoluğuna çocuğuna emanet edeceği teknesını Ayvansaray'da yaptırıyorsa, mutlaka araştırıp soruşturmuştur, kendisi ıçin böylesine "hayati" bir karar vermeden önce... Şöyle diyor özer LJsta, "Ben kaburgalara, dışbudak veya kestane ağacı kullanıyorum. Dayanıklı olsun diye. Küpeşteleri meşeden yaparım. Bu dışbudak denilen, beyaz rcnkli, damarlı bir ağaçtır. Deni/e güneşe dayanıklıdır. Sadcce Trakya'da Denıirköy'den gelir. Mesela ben Antalva'da gör(liiın, küpeşleye çam vuruyorlar.Çamdayanıksı/dır. (îüneşe, nıtubete dayanmaı. Bi/. işin kolayına kaçmasını öğrenemedik, dcdemiz öğretmedi..." Ö/er Şentürk, HaTam 4O yıl önce mesleğe baslayan özer Şentürk, Hallç'tekl bir balıkçı için yaptığı 5 metrellk teknenln dümeniyle ilgileniyor. lıç'tekı bir balıkçıya Ayvansaray Toklu Dcde Sokagı'nın girişınde rastladım. Bedrettin Dalan donemınde ytonglarla reslorc edılcn Bi/ans Surları'na yaslanmıs, dernıc çatma kıılübemsi bir atölycde, kımbılır hangı dcnı/lcrdc süzülecck bir teknenın iskclclıni ortaya çıkarmaya uğraşiyordu. Çok dcğil 2030 yıl önccsinc kadar Ayvansaray, İstanbul'un tersanesiydi. Ayvansaray'da ırili ufaklı tekneler, mavnalar kalafat edilirdi. Şimdilerde, Haliç'in kıyısındakı Ayvansaray'da kalan tek kalafatçı,Ö/er Şentürk... Ö/er Şentürk 49 yaşında ama Ayvansaray'daki gecmışı 120 yıl öncesıne dayanıyor. Dedesinin dedesi, 1870'de Balıkesir'den Ayvansaray'a gelmiş ve surdibindeki bu kiiçük atölyede kalafatçılığa başlamış. Daha sonra dedesi, babası ve bııgün kendisi. 17 yaşındaki oğlu Cihan Şentürk de en büyiik yardımcısı. "Zamanı gelince Ayvansaray'daki geleneği Cihan sürdürecek" dıyor, Ö/er Şentürk. Hafil'gurıırlanarak... Doku/ yaşında mesleğe atılan Ö/er Şentürk, "Karadeın/'dc, Bodrum'da yapılan tekneler Ayvansaray işine bcnzemez. Ustalık ve model farkı vardır. Ben bir tekneyi gördüğüm zaman Ayvansaray ustasının elinin değip değmediğini anlarım,"diyor. CUMHURİYET DERGİ 25 A Ğ U S T O S 1991 SAYI 285 /erŞentürk'ebulutlubırhavada, Atölyeslnden Antalya'ya, Ordu'ya tekne gönderen özer ŞentUrk'Un en büyiik yardımcısı, ofllu Cihan ŞentUrk (Ustte, sağda). Şentürk, oğlunun geleneğl sürdüreceğinl söylüyor. yaptıklan 5 metrelık bir teknenın dürnenıni oturlmaya çalışıyor. Oğlu Cihan, hı/arın başında, yardımcıları Huseyin macun çekıyor... 120 yıldır durmayan bırçalısma. "Surlarrestoreediliyor, seni huradançıkartırlarsanc yapacaksın"dıyorunı; "bilmiyorum" diye cevap verıyor... Bendebılmıyorum. M 23