Katalog

PAZARINPENCERESİNDEN Bosphorus Fizikçisi ile söyleşi [2 nayasanın değişmesi bahis konusu olduğundan, geçen hafta bu konuda bugüne kadar fikri sorulmamış bilimadamlarıyla konuşup görüşlerini saptamaya başlamıştık. Bizimle görüşmeyi kabul eden bir bilimadamı ancak adının bilinmemesi koşuluyla ve kafasına bir kesekâğıdı geçirerek konuşacağını bildirdi. Kendisinden "Bosphorus Fizikçisi" olarak bahsedilmcsini isteyen bu bilimadamımız, kafasında taşıdığı, îzmit üriinü üçüncü hamur kesekâğıdının solunum üzcrinde yaptığı olumsuz etki nedeniyle söyleşimiz bitmeden fenalık geçirmiş ve hastaneye kaldırılmıştı. Söyleşimize bir hafta sonra kaldığımız yerden devam ettik: Geçmiş olsun, bu sefer başınıza kesekâğıdı yerine işlemeli bir yazma örterek konuşmanız, umarım sizi sıkıntıya düşmcktcn alıkoyar. Dünyanın cn köklü ve dengeli demokrasisinin yaşandığı tngiltere'de anladığımız anlamda bir anayasa olmadığısöylenir. Demokratikbirülkesayılan fsrail'de de birçok iç güvenlik, tapu kadastro yasa ve mevzuatı, 1918 öncesi Osmanlı ve 191848 İngiliz yönetimlerinden kalmadır, bunlara bir çekidüzen vermek veya çağın gereklerine uydurmak ihtiyacı pek kuvvetle hissedilmez. A Yeni bağımsızlığını kazanmış memleketlere çift meclisli, insan haklarını koruyan, gizli oy, açık tasnif esasına dayalı çok partili demokratik bir sistem getirilse, toplumun temel davranışları bir gecede değişebilir mi? tdi Amin ve Bokassa'nın hasımlarının ciğerlerini yedikleri iddia edilmektedir: Böyle bir adeti anayasa ile yasaklasanız biraz tuhaf bir anayasa yazmak; böyle adetleri tamamen ihmal eden bir anayasa hazırlasanız, elinize bir şey geçer mi? "Türkler her sene iki Nobel alacaklardır" veya "Milli takım her maçı kazanacaktır" diye kanun çıkartsak, bunun ne yararı olur? Pckiyi, o zaman nasıl bir yol izleyelim? Gerçek şudur ki, fizik kanunları gibi her toplumun davranışlarını belirleyen doğal kanunlar vardır. Öyle bir anayasa yazılmalıdır ki, Türkiye'nin bütün doğal hukuk geleneklerini özetlesin, her türlü sosyal ihtiyaca cevap vermeye yeterli olsun, Batılıların bizi antidemokratik saymalarına son versin ve bir daha hiçdeğişmesinegerekduyulmasın. Çok iyi ama nasıl? Bunu yapabilmek için Türk toplumunun gerçek kanunlannı strüktüralist bir yaklaşımla bulup hukuki lafza dökmek gereklidir. Sahte tevazuyu bir yana bırakırsak, bu gerçek kanunu uzun ve yorucu araştırmalar neücesinde tesbit etüğimizi söyleyebiliriz: Kanun şudur: "Ncredc bir perhiz varsa, yanında lahana lurşusu da vardır!" yani hem bir taraftan perhiz yapar hem de bol lahana turşusu yeriz. Lahana lurşusu, perhizle zaman içinde "simultane" olarak yan yana da olabilir; bazen de diyalektik bir ilişki sürer gider aralarında. Örnekler sonsuzdur: Politikacılar tutuklanır, sonra tekrar başa geçer, gene tutuklanır, bazıları aynı zamanda en yüksek mevkilere gelir. Birzamanki birdarbeiledevrileneski partinin devamı olduğunu iddia edenler, eski baş cuntacılarla koalisyon kurarlar. YÖK ile kişilerin üniversitelerde profesörlüğe yükseltilmeleri durdurulur, aynı anda doktorasız akademi profesörleri normal profesör yapılır. Sonra yerinde profesörlüğe izin çıkar ve tekrar geri gelme niyetiyle gidenlerin dönmeleri yasaklanır. Bir yandan TRT'nin yayın tekeli vardır, öte yandan "Sihirli"yollarlabuaşılır. Yukanda konumuz icabı, sadece hukuki ve politik perhizturşu çiftlerine değindikse de aslında bu kural toplumsal hayatımızın her alanında yürürlüktedir. Eski Boğaziçili Osmanlı ailelerınden kişiler komünist veya kriptokomünist organizasyonlar İcurar, takibata uğrar ve hapis yatarlar, diğer elit kişiler sosyal dcmokrat liderlerolunmütevazi sosyal kökenli lakat hırslı ve becerekli insanlar/engin vemuhafazakâr partilerin başında iklidara gclir. lirkekliğimizden geçilmez fakal travcstilik yaygın ve popülerdir. Aılık bu temel kanunu temel ve hukiki biçime sokabiliriz. Herhangi bir anayasa şu iki maddeyi eklemek yeterlidir: l.madde:Herşeyyasaktır. 2.madde: Herşeyserbesttir. Şimdi bunun faydalarmı görelim: Baştaki idare, 2. maddeye göre her türlü yetkiye sahiptir; o yüzden ikide bir anayasa dcğişikliği, yetki vs. istemesi gerekmez. I. maddeye dayanarak istediğini tevkif ettirebilir; çünkü nasıl olsa yaptıkları herhangi bir şey yasaktır. Diyelim bir darbe oldu; gene anayasanın değişmesi gerekmez. Bu defa yeni idare 1. maddeyi eski iktidara ve diğer istediklerine karşı, 2. maddeyi kendi ieraatı için kullanmakta serbeltir. Neyin ne zaman T e, ne zaman 2'ye girdiğine karar vermek şartlara ve teamüle göre belli olur; zaten uygulamada da olan bu değil midir? Birçok politik nitelikli dava, sanıkların tutuklu olarak yargılanması ile senelerce devam etmiş, sonunda genel bir serbestlik ortamı dogunca, neti, yattıkları zamana hayret verici şekilde uyan brüt hapis cezalarına çarptmlarak tahliye edilmişlerdir. Ceza hukukuna girmeyen birçok konuda ise bir kişiye teşvik ödenmesi, bir başkasına ruhsat verilmemesi gibi uygulamalar artık hiçbir kanühi çelişki içermeyecektir. Batılılar bizi I. madde uygulamaları neticesinde demokratik olmamakla suçlarlarsa, 2. maddeye dikkalleri çckilecektir; bu da son derece liberal sözleşmelere imza atıp, sonra bildiğimizi okuma geleneğimize gayet uygun olacaktır. Okuyucu, gündelik hayatımızda hiçbir şey değişmeyeceğine göre, bu yeni anayasa maddelerinin neye yaradığını merak edebilir! Bunun cevabı açıktır: Toplumsal davranışlarımızı yazılı hukuka uydurmaya çalışmaktan vazgeçip, yazılı hukuku toplumsal davranışlanmıza uydurunca, yapılan her şey hukuki meşruiyet kazanacak ve Türkiye bir anda mükemmel bir hukuk devleti haline gelecektir. Ayrıca anayasa değişikliği tartışmaları ebediyen sona erecek, anayasa komisyonlarıyla, referandumlarla uğraşılmayacak, toplumsal enerjimiz ve kaynaklanmız boşa harcanmayacak, artık bütünü ile esas meselemiz olan kişisel köşedönme çabalarına kanalize edilebılecektir. Peki o zaman, Anayasa Mahkemesi üyelcri işsi/ kalmazlar nıı? Fizikçi biraz düşiindü. yemenisini hafifçe yaralayıp fısıldadı: Böylece Anayasa Mahkemesi'nede ihtiyacm sona ermcsi eminim bazılarını pek mutlu kılacaktır. 4 14 C U M H U R İ Y E T DERSİ 2 6 M A Y I S 1991 SAYI 2 7 2