Katalog

MÜZİĞİN CAGDAS SFENKSI Y A V U Z B A Y D A R B 50 YAŞINDA Hiç yaiamadığını hir düşünelim. Boh Dylan diye hivisi ya doğmami} olsaydı? "Highway 61 yalmzca hir yolun kıyısında silik hir tahela olarak kalacaktı" diye yazıyor "Bob Dylan, Bir Biyograji Denemesi" kitabınınyazarı Robert Alexander. Allen Ginsberg'den Baez'e, Harry Belafonteye kadar yü'zlerceyazar, şarkıcı, ozan, hesteci ve müzisyen herhalde çok jarklı bir yaşam sürdü'recekti. Belki bazıları tamnmayacaktı bile. Belki Jimmy Carter başkanlığa seçilmeyecekti." Çok daha ileri götürmek mümkün: Rimbaud gibi soluklanan bir j/'/V, acaba müziğini hu kadar kolay bulahilecek miydi? Burunla geniz arasında titreşen küstah u's, cesareti başka hir yer, başka hir zamanda yakalayahilecek miydi? Yüzbinleree ki}i, irinle kaplı hir savaşı Pentagon önünde toplanarak protesto edehilecek, harış/özgürlük umudunu iiç gün bile olsa Woodstock 'ta yaşayahilecek miydi? Gelmi} geçmi} en şiddetli, en acımasız, en kanlı zaman dilimi olan yüzyıhtnız, böylesine çıplakltkla gö'zler önüne serilebilecek miydi?.. Her dizesi yeni hir şarkının başlangıcı olan "Hard Rain"i, simgeler kümesi "All Along The Watchtower"ı, sava} sonrası insamnın ö'yküsü "Ballad OJ The Thin Man"i, helki de bütün zamanların en önemli iiirlimüziği olan "Desolation Row'u dinleyebileek miydik?.. Bütün bu soruları bize çağdaş sefenks, Boh Dylan sorduruyor hugün. İnsanlığın küçük de olsa düşünerek ya^ami} hir kesimi hüyük ozana yarımyüzyılmcıya}ina bastığıgün "İyiki doğdun"derken, sorularımızın yamtının "hayır " olduğunu hiliyor. Yaşamın son üç on yılda insanlığa sunduğu, daha doğrusu layık gördüğü şeyler, onun metinlerinde, söyleyişindegizli. Başkaldırı, öfke, tiksinti, umut, değişim, eylem, dü}ier, kırılan düşler, suskunluk, içe kapantş, inanç, mistik, çöküntü, yeniden din'li}, meydan okuma, küskiın/ük... Dylan'ıngeçen 50yılına haktığımızda, onun hir sfenks gihi ti koruyan edasında kendigizemimizi bulmuyor muyuz? 12 ob Dylan'ın 20 ya^ında gcldığ New York'un Greeımich Village ı SO'lerınplastık kulturunckar^ı çıkanhcatnıklerın vcsj\d^alcvhtarı lolk ı jdıkallcrınm clmdcvdı Kingston Iriovc.loanRac/ huhaıckctın \emsesleı lydı Dylan, parası/ pulsu/ barlarda kalelcrdc uvııyatak kendısını Vıllage a kabul cttııniL mucadelesını surdurdu lmkân buldııgu Iıcı \cıdc(,aldı Aldıgı hcı yenı ı/lcnınıı o/umlcvcrck gelcneksel şarkılaıdan olıı^an ıcpcıtuarına lıı/la Rrcchl vc Rimbaud ctkılcıını de katarak ha/ıran 1^61 de uddı bi(,ımdc ya/mava koyuldu Harrj Bclafonte ve Caruline llcstcr'leyaplıgı ıkı siudyokaydı.ırdındaıı nıu/ık dun\asınınelsanevı vapımcılarından John llammond taralından C BS'ın venı \etenekler kadıosıın.ı alındı Gıtaı ı ını/ıkası vt. 20 ^arkısı ıle ılk albumıı n,m studyoya gırdıgınde takvımler 1961 ekıınınıgosterıyordu Haksı/lıga ve tekrarlanan su(,a kar^ı sessı/lıgı nıahkum edcn unlıı bestesı "Bl«win' In I he \Vind" 1962 nısanında (,ıktı Uınut venıden(.anlanıvoıdıı lîesle kayholan bıı viLdanın yenıdtn oıtavavıkı^ıolatak ııılelendı IkııiLi albumıı I hc hrcewhi'elın' Bob Dvlan'ı Kuba krı/ının golgesınde, 1961 kasımındadoldurmaya ba^ladı D\ lan aı tık kendısını kabulettırmıstı 196^ mayısında Montero Festivali'nden, temmu/da da Novport'tan daha da buyuyerek çıktı Martin Luthcr King'ın Washington'da toplanan 200 bın kı^ıye unlu dusunden so/ cttığı ıınlu gostcrıdc ^arkı soyleyen Bae/, Odetta, Mahalia .lackson ve PctcrPaulMary'nın yanında Dylan'ın da adı vardı O yılın ya/ı umut dalgalanmalarıyla surerken, artık lyıte kenetlcnen DvlanBae/ tkılısınm ABD ye aranan \ıcdanını gerı gelıreteğıne ınanç da pekısmıştı Oysa yaz sonunda hıç kımse Dylan ın topluluklara ışaret parmağı ıle "tek volu" gostcrcn şarkılannın sonııriLusunu, "11 Outlined Kpitaph"ı ya/acağını ve "toplumsal protcst'e veda edeceğını Yıl 1972; Banglad«»li multecller Içln George Harrıson'la blrlikte verdlği konserde. Yıl 1963; Joan Baez Ile blrlikte. bılmıyoıdu 22 Kasım 1961le Kennedv'nın oldurııleıcğını de Suıkast Dylan'a (,ok sert \ ııı du Dylan'ın sapma ıle sonu\lanan yarıbulanık yaıınet ledııgınlıgı ılk ke/ bu sıııkastın ardından Tom PainÖdulu'nıı aldığmda ortaya (.ıkıyordu Do/u aıtaıak siıren bu metafı/ık tedırgınlık ona keııdı ıt, dunyasının ı,ok kımseye nasıp olmayan soluklu kasıllıgınıdeka/andıracaktı Bae/'le ılışkısıne ımgelem gucunu bıı laboratuvara donusluren kmıyasal bılesımler ve toplumsal olana karşı bıreysel bakışını gı/em ve ıronıyle pekıştıren mari|uana eklendı Insanlaıdan u/aklaijtı, kendısıne yaklaştı 1964 yılı başlarında Life'takı roporlapnda yeı alan, "Artık insanlar için va/mak islemivorum, kendim ıçin, içimdekini Mt/mak istiyorum"şeklındckı so/len yenı mesaıını o/etlıyoıdu 1964 mayısında yenı rock'la deprem gevırmckte olan Londra'ya gıttı, gordu ve ycndı "Freewheelin'..M Ingıltere'de en iyi album seçılırken, aynı yıl onu ı/leyen "AnotherSıdeOI Bob Dylan' gıııftşıırı ıle sanatçının seçtığı yenı yolu da açıyordu Plavboy'un eskı tavşankı/kırından Sara l.owndcs ıle bu sıralarda Woodstock'tatanıştı l%Vın ılk gunlerınden ıtıbaren venı bir degışım gundeme geldı Dylan'ın akustık dunyası elektııklendı O/anın esınkavnağı,LosAngeles'tevenıbırşeyler denemek amaiivla I he B\rds'ıı kuran David Crosby ıle Kom'r Mcduinn olmuştu Kendı bestesı "IVlr Tambourine Man"ın The Byrds taralından prı/e ta kılması,hi(,delena bıı llkırdegıldı1 Dvlan, 196S ocagında "Brin}»ing It All Black Homc" adlı (,ığıı a^ıcı albumunu doldurmak u/ere kolunda 18 yenı besteyle sttıdvoya gırınce yaplığı ılk ış şallerı avmak oluvordu Ka\itlar(,ok sa\ ıda mu/ısvenın katılı DER6İ 2 6 MAYIS 1 9 9 1SAYI 2 7 2 C U M H U R İ Y E T