Katalog

B S AŞKENT GÜNLERİ Müşerref Hekimoğlu Ruhi Su 'Sultan abahattin F.yuboğlu unutamadığım bir aydın kisi. Önıı taııımakuın. sofrasında olıırmaklan muiluluk duyarım hcr /aman. Dost scsi kulağımda çııilar. aydınlığa ulaşırıuıanılarıniıla. Negü/ellürkülcrsöylerdık bir araya gclincc. Negüzel bir araya gelirdik o lürkiilerlc. RuhiSu'yuçok sevcrdi Eyuhoğlıı. elbet A>ık \'cysel'ide. Aşık'lada ya kın dostluğu var. Bir giin soruyor Vcysel'c: "RuhiSuilcaranızdakifarkncdir?" A$ık Vcyscl birhalk o/anınınsadeliğiylcyanıllıyor sorııyu: "Bcn kır çiçeğiyim, Ruhi Su, kültiir çiçeği" diyor. Sabahattin Bcy'in gözlcri nasıl parlıyor kimhilir! 1950 yılında bir bahar aksamı. Ruhi Su. Dcvlct Operası'nda hcnü/. Fidclio'da söylüyor. aryalannı hayran dinliyor başkenililer. AmaUirkülerinideçokseviyorlar.Onisanyksamı Halkevi'nde Asık Vcyscl'ın konscri var. Başkcnlin göbeğinde kocaman bir kır çiçeği açıyor lürkülcrlc. Dağlarııı. laşlaım. kara topıakkmn scsi dııyııluyor. Kalabalık çoşkuyla. scvgiyle selamlıvor Asık Vcyscl'i Dinleyicilcrarasıınia Ruhi Su da var. Konser sona ererken scslcr yiikseliyor. Ruhi Su'yu da dinleıııck istivor başkentliler. lcınpo tııtııyor. sahncycçağmyorlardurmadan. Ruhi Su çok dııygulanıyor anıa Aşık Veysel'in konseıinden sonra türküsöyleıneyidoğrubulmuyor. Ancak kalabalık bastırıyor. Veyseldesevgivle sa/ını uzalıvor. Ruhi Su eosııyor. başlıyor söyleıncyc. öncc bir Pir Sultan, bir dalıa. bir daha. dcrkcn Anadolumu/un hiç solmayan çiçeklerinin kokusuyhı ycnidcn diıiliyor baskenlliler. Aşık Vcyscl Ruhi Sıı'ya kültüı çiçcği adıııı o geee verdi bclkidc. O konscri dınlcycıılcrdcıı birideSıdıkaSu.O/aman Ruhi ile cvli değil hcnü/. Hirbirlerine scvgiyle. saygıyla hakıyorlaı. gü/el bir çarpınııyla.. Konscrin coskusu ikisini dc çok mullandırıyor. Ruhi Su radyodan u/aklaştınlmanın hüznüniiunuluyor.sevinçledolasıyorÇankaya lcpclcnndc. Giiııeş doğarken scvdiği kı/ın kapısını çalıyor. bir kııcak dolusu bahar çiçeğını tı/alışor Sıdıka'ya .1950 yılında giincs doğaıkcn birgcnckı/m kapısınıcalınak kolay dcgil. anıa scvgınin ılürlüsünc dayanıııak da /or. Şalak konııgunıı hcrkcshoşgorüylckarşılı\or. liirkülcrin coskusuını paylaşarak cvlcnmckaran kııllanıyor. Ancak okararlıayligec uygulanıyor. Araya soruşturmalar. yargılannıalar. Sansaryan hanları. Harbiyc'dc gcccn tumklııluk döncmlcri gırıyor. O döncmi dc gü/cl aşıyorlar. Scvgilcrini. inançlarını hiv yilirnıcdcn. hiv hır onur yarası almadan. acı faluralara karsın hiçödün vcrmedcn... Okurlarım bilir. Sıdıka Su ilc bir gclcncğinıi/ var. örcn'c gclincc Ruhi Su ilc buluşuyoru/birgün.20cylülcdoğrubiryolculuğaçıkıyoru/ tiirkülcrlc. ycni u/un çalaıı dinliyor. gccnıişlcn gclcccğc uzanıyoru/. Beni çok duygulandırıyor bu bulıışma. Scvgiyle. saygıyla dinliyorum Ruhi Su'yu. Kimi /aman da tcpkıylc. TRT'dc adını duymuyoru/ hâlâ. bu ne sonsıı/ yasak böylc! Burhaniyc Festivali'ndc Ruhi Su'yu annıa gcccsi dc var. ama fcstival habeılerinde Ruhi Su'dan söz cdilmiyor. Halkın scvgısi. bilgisi ambargoyu dcliyor clbci. Radyoda ya da TRT'dc Ruhi Su'nun adını gecirmcycnler. bir türküsiinü yayımlamaşanlar yabancı ülkclcrdcki yayınları bili 'nu akıtırken Sonra Dostlar Tiyatrosu'nu. O tiyalroda bir konscrin coskusuyla çarptı kalbimiz. Sultan Suyubirscvdatürküsüylcsonacriyor. "Dilber muhabbcttcn niçin kaçarsın", diyc soruyor Pir Sullan. "Böylc midir ilinizin töresi, ılendim, cfcndim, bcnim efendim, bcnim hcr derdimc derman efendinı!" İnsanını hcr dcrdinc derman hisscttiği bir sevgilisi olması nc gü/cl şcy dcğil nıi? Sıdıka Su da çok scviyor bu türküyü. Bcn dcdüşünüyorıım. türkülcrdc bulusan bir crkck bir kadın. o liirkülcrin ö/ünü, özlemini hissediyorlar yürcklerindc. cl clc vcriyorlar. onıu/ omu/a. yasam savaşına direniyorlar. I langi koşııllarda. nasıl dayanıyorlar. onurlıı bir yasanı öyküsü bu. Bir giin romanını yazmak gerckir. Bcn Sıdıka Su'yu da ya/acağını bir giin. Bahri Kuş'un çay sol'rastnda bir söylcşide yakaladını kimi olayları. bıı nıo/aıği oluşiuran taşlar gibı. () lasları ycrinc koyunca Sıdıka Su'nun öyküsü oluşuyor. İlginç bir rasllantı Şekibe (.Vlenk, Sıdaka Su ve Bahriye Soysal aynı liscdc okumuşlaı. Hıırsa Kı/ Liscsi'ndc. Ayrı döncnılcrdc. anıa oıtak anıları var. Bursa Hapishancsi'lndc biı o/anı da dcği^ik i/lcmlcrlcanımsıyorlar. Bursa llapishanesi ycşil ajaçlararasında o/aıııan. kapıya yaklaşınca gü/cl bir baş görünüyor içcıdcn. gü/cl bircrkck. gü/cl biro/an. Kimi /aman daMııradiyc'dcbirkahvcdcoluru>oroo/an. janında bir jaııdarma. o/an Bursa ovasını scyredi\or. ()va ycınvcşil o /aman. Sıdıka Su o o/anla konusııvor bırkaç kcv. l.iseyi bıtırince iinivcrsiteycgidiphııkuköğrcnimiyapacağını sövlüyor. ()/aıı hııkukian va/gcçip rcKclcögıvnımıyapmasınıöncriyor. "DilTarih Fakiiltesi'iK'tiil.oradai\ihocalar\ar"diyor. Sıdıka Su oııa kıılak vcriyor. Ankaıa'va gcliyor. o iyı hocalaria aydınlanıyor. Onlardan biri dc Behice Boran. öncc hocası. sonra çok yakın dosluoluyor. Anılarıınız çakışıyor birden. Balaban gcliyor söylcşimi/c. Biz Ankara'dan boya yollamışlık ona. Sıdıka Su. ilk kc/ Nâzım Hikmct'tcıı duyuyor. Bursa Hapishancsi'ndc bir delikanlı. rcsmc ilgisi vc ycteneği var. Nâzım Hikmcl de ilgilcniyor. lirçasını. boyalarını ona vcriyor, hapıshancdc bir rcssanı boyvcriyor. Balaban'ı Hayat Dergisi'nde çalışırken tanıdım. Yapı Krcdi Bankası'nm açtığı uluslararası resim yanşmasmda o da ödiil aldı. Bcn dc bir ropörlaj yaptım. Bursa'ııın Seç Köyü'ndcn bir delikanlı, galiba kaıı davasından hapsc giriyor vc dc Na/ım llikmel'e rastlıyor. resim scvgisi. ycteneği gelisiyor. bir rcssam ka/.anıyor ülkemiz. ü ilk konuşmamızda ncredeyse resmini yapmıştı Nâzım Hikmct'in. Sırlında renkli kareli cl dokuması (biliyorsunu/ Nâzım cczacvindcdokıımacılık da yapıyor) gömleğiyle uzun boylu bir adam. gözlcri Bursa ovası mı, Iznik körfczi mi karar vcrmck güç. yü/ündc nilüfcrlcr açıyor konuşurkcn. Onca yıl hapis. ama ısığını,çiçcğini yitirmeyen bir kişi Nâzım Hikmcl. Ruhi Su da nc güzcl söylerşiirleri ııı:"Yaşamak bir ağaçgibi tck ve hür Ve bir orman gibi kardcşccsincBu hasrct bizim Bizim dostlar bi/im.." dcrkcn özlemimiz tazclenir birden. Gcleneksel buluşmamızda o şiiri dc dinlcdik günes batarkcn. Ozanını yitirdik. söylcyeni yitirdik. ama o hasrcl bizim hâlâ Ruhi Su'nun dost evlerinde suyledijji türkülerden derlenmiş "Sultan Suyu", 20 eylülde yayımlanıyor. Bu arada, Almanya'nın Köln ve Duisburg kentlerinde 'Ruhi Su Gösterileri' duzenlenecek. yorlar mı acaba? ABD'dc bir kuruluş Yunus F.nırc vc Pir Sultan'dan bir sccmcyi önümü/.dcki günlcrdc compacıdisk. olarak yayımlıyor. Federal Almanya'da Köln vc Duisbıırg'da da Ruhi Su gösterileri dii/cnleniyor. Sıdıka Suda "Sultan Suyu"nıı yayımlıyor 20 cyliildc. Pir Sultan'ın öykülcrinden oluşuyor ycni tuun çalar. Ruhi Su'nun dost evlcrindç söylcdiği türkülcri derlcmiş Sıdıka Su. Kascti dinlcrkcn gülümsüyor. bunu Sabahatlin Eyuboğlu cok sevcrdi. bunu Mübeccel Kıray, bunu Vcdat Tiirkali diyor. kimbılir nclcr anımsıvor. lk'ndc"Gclincanlarbirolalım%"dıyc co^tıığıımuz yılları anımsıyorum. 1960'h yıllarda bir akşam Ankara'da büyükelciler toplantısı var. Dışişlcri yıldızları Çağlayangil ilcdış politika sorunlarını görüşüyorlar. Toplantıdttnsonrabirdostcvindcbulustuk. Kimi elçiler uzun süre bir araya gelmcmişlcr. o bulu>mayı gü/cl kulladılar. Anılar vc sarkılarla. Fransızcasarkılar, aşk sarkıları.cazsarkıları. dcrkcn türkülcr başladı. Mahmut Dikerdem ilc bcn dc Pir Sultan'ı söyledik. "Gclin canlar bir olalım." Kimi hic bilmiyordu. ama Pir Sultan'ın solugıınu çok dcrindcn hısscttı hcrkes. TİP'liler de çok coşkuyla söylcrdi Pir Sultan'ı. Behice Boran da iyi bir lürkücüydü. Ama başla Pir Sultan. Alcvi türkülerinin öncüsü Ruhi Su ülkcmizdc. O söylcmescydi bu türküler böylcsine scvilir, yaygınlaşır mıydı bilmem? Aşık Vcyscl'in kültür çiçcği dcdiği Ruhi Su. basta PirSultan, halkın scsini.ezilmişliğini. dircnişini, özlemini duyuran tüm ozanlarla özlcşiyor. bütünlcşiyor. Çok merak ediyorum. 1991 yılı Yunus Emre yılı olarak kutlanırkcn. Ruhi Su anılmayacak mı'.'Ogüzcl uzun çalarıyla Yunus Emre'yc güzcl bir boyut katan sanatçımız yinc unutulacak mı acaba? Sultan Suyu'nu dinlcrken bellcğimizdcki anılar da çağladı giderck. O türkülcri dinlcdiğimiz dost evlcrini. dost sofralarını andık. 8