Katalog

FOTOĞRAFIN 150. YILI Şip şakçılar da hatıra oldu Büyük kentlerimizin dışında, ancak küçük yörelerde şip şakçılara rastlanıyor artık. Bu seyyar fotoğrafçıların birçoğu da, "hatıra" fotoğrafı değıl, düpedüz "vesikalık" suretler çekiyorlar. Erdal Yazıcı • stanbııl'a udınır dc bır " Ç r M B F R I İTAŞ • l l \ l I R A S I " vcklııilmeılcngıdılıı mı> Val l ı ı ı / dıvırıdan gclcnlcı 1 , 1 \a/gc\ılnıe/ bır 11 1 B ı ı ı l k u dıgıldıı bu, kcnıııı havasinı her an so luvaııl.ıı Kiıı dc ge\ulıdır Cıı\mıs M I I J I I I I anı laıı, albi1111l1.11 kariMirıldıgıııda solınus saraı nııs loloğıallaıla bııdoııbm. Laıılarmeıır " k a raperdc"nm u/eııııde 111 ırı yazılar, onundc tatlı bır gıılıınıscrnc\lc kendı porlrcmı/ kaı,ınıız hatııları/ buıılaıı ı,ekcn fotogıakılaıı 1 M ( ı kıncsındckı kaı.ı be/e knfasını goınen, uslle kı dclıkten lek gozuyle "kara kutıı"yıı dıkı/ lc\cıı, ı,L'kım anında obıektıtııı kapağmı sanı veleıce havada sallayan "toto sıp şakt,ı"ları kaı, lancsı hayatla acaba bunların' "^cmbcrlılaş lologralcısı" vaşamını yıtırclı altı ay ol Luleburgaz da tarıhı bır yapının kıyısına asılmış karaperdenın onunde 1951 Bulgar muhdcırı totu Remzı mesleğı ınatla sabırla surduruyor Bır Polaroıd makıne satın almış ama empklar makınpsınrien dp ayrılamıyor '<"*S£* Istanbul un hempn hpr semtındp buyuk çarşıların yanı başında bır kaldırım kenarına ya da bır camı avlusunun kıyısına lezgah kurmuş karapcrdesını gerıp muşterısını beklemeye başlamış seyyar lotoğrafçılara 15 20 yıl onrpsı sık sık rastlanırdı Sımdılerde bu tıır şip şakçılar Anadolu kasabalarında kuçuk yorelerdp vpsıkalık ışlcrı yapabılıyorlar ıııu> Yeni Cami'ııııı arkasındakı "loto >ıp sakvi" ıse bır ay onte elını ayağını (.ckıııı;. bu dunyadaıı ve "kara kııtıı"sıından Buyuk kenllcıınıı/ın dı>ıııda ba/ı yorelcrı mı/de kuvuk kasabalannıı/da bıle "seyyar fotoğratvi'Mara rastlamak olası Bunların bır çoğıı artık, "hatıra" fotoğıafı (,cknııyoılar Tek vaptıkları ış, "vesikalık" totoğral vckmek "I'olo Rcm/i" 1951 Bulgar muhdiırı Ustclık dc "Mılıvctlı holo" Uıkhurjja/'dd tarıhı bır yapıda asılı "karaperde"sı vaı, anıa üitündt herhangı bır rcsım, yazı yok KotoğıaKılık ba ba mesleğı II Dunya Savaşı'nda Almaıı ış galınde Yunanıstan'da Bulgarlar adına fotoğ raf ı,eker Yenı nüfus kâğıtlarına fotoğraf \\ kanr Bulgatıstan'da savaş sonrası bır sıııe "kartpostal lotoğraf" çalışır Üstelık oradan "chlıyctlı"dır 1951'dc göç cdıp Kırklareli'nc ycrlcsırlcr Yanında baba yadıgârı "Kııklender" marka ayaklı 'kara kutu'yu da bcraberındc getırır "(•envlık vıllurıındtı bir gun bir kııcuğıı yanıına yana>lı alaycı bir lavırla, 'Bctıım loloğr.ılınıı vcker mısın1'1 dedı. Çok gu/el hır kı/dı. Ri/de de gençlik var. İçimden, 'Şuna oyle bir fotograt çekeyim ki ulansın' dedim. Ve gerV'i'kten vok guzel bir folograf çıklı. Aynı folograftan >irmi tane daha yapmamı istcdi." "FoCo Rem/ı (jungor"dc anı <,ok Yaş 66 fcmektar "kara kutu"yla da sarmaşdolai 45 yıl bır arada olmuşlar.. "Bize gı>v ederken, buyuk ^ehirlerde bu i>i yapın domi>kTdi. Ama bı/ alinıbalanmı/ın yanına yerle^lik. O yıllar dugıınler, panayırlar, eglence yerleri bi/sı/ olma/dı. Hep kartpostal çalı^ırdık. Halla herkes guvenle bi/i evlerine çagırır çolugunun, çocugunun folugraflarını çektirirlerdi. Dogal olarak gundu/ çalı>ırdık. Bazı arkadaı>lar barul patlalarak gcce Vekımlcrı yaparlardı; ama h\t Keneldc doftal ışıkla (,alısırdık Sonralan l/mır'e geçlım, 15 yıl orada çalı^tım. Orada bırvok ıınlunun f<ı lografını ccklim. Sonıında donııp doluşlık 111leburga/'a vcrlc^tik. O gıındon bu yana hıırada valışıvorum." Şu gunlcrdc "şip şakı,ılık"la ışler nasıl acaba7 hotüğıal dunyasında ba!) dflndurıkü hı/la bırı,ok ycnılıklcı scıgıİLiııvoı lologıal studyolaıındakı labclalaı da dcğiilı, 'Anında saniyelik tolograf ı,ıkılır" v.ı/ıl.uı yeı .ılnı.ıv.ı başladı Tunı bu değışımlere karşın "Foto Rcm/ı"nın ışlcrı, "ıdaıc cdıyor"mus, ama ».on yıllarda meslcktaslaımın "gammazlaması sonunda" ı^lcrı "kcsa "la^mış, resmı kurunı lar foloğrallannı ka'.nıl ctmcmcyc ba>lanıış lar "Altmışlı yıllarda lotoğral slııdyolan hı/la çoğalmaya busludı. Dogul olarak bı/ıııı i^ler H7aldı. Ve bı/ dc i>i vesıkalıga donu>lıırduk. Son zamanlarda onları da kabul clııuıııevc başladılur. Kısacası sonumıı/ geldı herlıaldt'!.." "Sonıımıız geldi" dcmcsınc karşın "I oto Reın/ı" yıne aynı vcrc, hcı guıı karapcrdosını asıp muiteı 1 bcklıyoı Bugünlerdc gclcn nıuşterıleı kım ola kı' "Foloğrafını çekligim ki>ili'r, sabil gclirlılerden çok, varlıklı kı>ıler!.. Muşlerıkrımın arasında avııkal bile var. Dar gelirliler daha çok gosteri^erenkliyemerak salıyorlar. Bı/ıııı mu^lerilerimi/ın ha/ıları da toplıı lapıı davaları oldugunda, nufus cıı/danlarından kopya yaplıran kişilerdir. Bir dc yalalak haslalardır. Ama ^imdilerde makineyi sırllayıp cv ev dola^amıyorıım: 66 ya^ından sonra. bu mıımkun degil..." Tüm oluııısıı/lukl.ııa karşın "hoto Rem/ı" ışını ınatla, sabırla yurütuyor, ama ya sonrası?. "Gelecek karanlık. C.erçı hi/ diger meslcktaşlarımızın aldıgı ucretin dorlle birinı alıyoruz; ama islerimi/ yuk dcnecek kadar a/. Ben de ya>amımı surdurebılmek için anında folograf vcren bır 'polaroıt' ınakınv aldım. Ama yıne i>ı seyyar yupacagım. " I 27