Katalog

H AFTAN I N KONUĞU 'Bizim meslek, maden işçiliğiyle bir. Güzel Sanatlar Fakültesi'nin DekorKostüm Bölümü'nü bitirenlerin başka alanlara yöneldiklerini, tiyatro dekoratörlüğü yerine grafikerlik, vitrin düzenlemeciliği yaptıklarını belirten Ali Yenel, Sovyetler Birliği'nde bile mesleklerinin maden işçiliğiyle bir tutulduğunu söylüyor... Cezml Ersöz cnü7 27 yaşında Ali Yenel; tiyatro dekor ve kostümlerine imzasını atmaya üniversite sıralarında başlamış: "Gece oyunlar bittikten sonra dekor vapmaya başlardık. Sabaha kadar sürerdi. ılk, Şan Tiyatrosu'nda başladım tiyatro dekoru yapmaya... Gundıiz de okula giderdik" dıyor. Bu seruven başladığında 18 yaşındadır ve tiyatro koltuklarında uyumak ona büyük bir zevk vermektedir... O zamanlar, Ali Yenel'i "Boyacı Ali" diye çağıranlar, şimdi adını saygı ile anıyorlarmış. Çünkü yaptığı birçok dekor hatta kostüm tiyatro çevrelerinde ve basında oldukça ilgi uyandırmış, beğenılmiş... • • Tiyatro dekoru nedir? Bu uğraş hakkında bize bilgi verir misin? • Tiyatro dekoru, bünyesinde tüm plastik sanatları barındıran, bunların sınırlannı zorlayarak, metnin ve oyunculann gereksinmelerini karşılayan tasarım ve realizasyon sanatıdır. Tiyatro dekoratörü ressamdır, mimardır, heykeltıraştır. Dekoratör marangozluğu bilmeli, ağacı tanımalıdır; demirciliği bilmelidir; profili, boruyu, sacı tanımalıdır. Malzeme bilgisine vakıf olmalıdır. Dekor yaparken birçok etken beni belirler ve sınırlar; rejisör, dramaturg, teknik olanaklar, sahne yapısı, para... • Ülkemizde tiyatro dekoratörü neden bu kadar az? • Şimdi bu iş çok zor bir kere... Sonra imkânsızlıklarçok... Salon yok, malzeme yok, teknik yok, ekip yok... Benim maddiyatla bir ilişkim yok sonra; olsaydı bu işi çoktan bırakırdım. Çünkü sizden hep güzel, ama çok ucuz şeyler istiyorlar... Siz de piyasada adınızı duyurabilmeniz için rakiplerinizden hem daha güzel hem daha ucuz işler yapmak zorundasınız... Sonra potansiyel çok az. Tiyatro yok... Bizden öncekilcrin bir tekeli var bu alanda... Butün bu olumsuzluklar düşünülünce sanırım durum anlaşılır. Okuldan mezun olanlar haliylc başka alanlara yöneliyorlar... Orafikerlik yapıyorlar, vitrin düzenliyorlar... Bakın, bu ışin zorluğunu belirtmek için bir anekdot aktarayım. Sovyetler Birliği'nde bile tiyatro dekoratörlüğü, bizim meslek, maden işciliği ile bir tutuluyor. Gerisini siz düşünün... Ben de, 'hangi sporlan yapıyorsunuz' diye soranlara, "Dekoratörlük yapıyorum" diyorum... • Malzemeyi nas'i buluyorsun? Mesela bir marangozla nasıl bir dil kuruyorsun? • Bu çok güç oluyor... Marangozdan bir şey istiyorsunuz... Sehpa, kanape gibi bir şey; dekor olacak bir şey ama... Size evinizde kullanabileceğini/ bir şey veriyor... Tabii durumu ona anlatıyorum. Farklı bir biçimde kesmesi, boyaması gerektiğinı anlatıyorum. Bu tip insanları bulmak çok önemli... Bodrum'da bir demirci vardı. Adam makirıe muhendislerine taş çıkartıyordu. Onunla birlikte Bodrunt Gü^ellik Yarışması'nın dekorlarını hazırladık... Hareketli, oldukça işlevsel bir dekor hazırladık. Demirci, rutin işler yapmaktan o kadar bıkmış ki, bu iş ona çok değişik geldi ve canla başla sarıldı işine... Ve pratik, basit çözümlerle çok önemli, ses getiren bir iş çıkardı... Benim tanıdığım böyle insanlar tstanbul'da da var... • DekoratbrUn, dekorunu oluştururken geçirdiği aşamalar neler? • Dekoratör işin başında her zaman yönetmenle çalışır. Ben bana gelen metni okur ve okurken kaf'amda ana çizgıleri oluşturururn. Ilk eskızleri, yönetmenle beraber ilk provalarda ortaya çıkarırız. Eskizi devamlı geliştirırim. Sonunda ana çizgıler ve maket ortaya çıkar. Makette, oyuncular oynayabilecekleri boşluğu görürler. Sonra en güzel aşamaya, realizasyon aşamasına geçilir. • Oyuncularla ilişkilerin nasıl? Sorunlar çıkıyor mu? Ali Yenel ile tiyatroda dekor ve kostüm üzerine H Mlmar Slnan Ünlversitesi Ouzel Sanatlar Fakültesl "DekorKostüm Bölümü"nü, 1985 yılında yüksek llsans derecesl İle bitlren Ali Yenel, çeşltll tiyatro oyunlan, müzlkal ve konserlerln dekor ve kostümlerine İmzasını atıyor. Ali Yenel'ln üniversite sıralarından başlayarak, son bes yılda dekor ve kostümlertnl hazıriadığı baslıca tiyatro oyunu ve müzlkaller sunlar: Nükhet Ounı'nun Carmen müzlkall (dekor); Zekl AlasyaMetln Akpınar'ın müzlkll kabare oyunu "Yasaklar" (dekor); Ali Poyrazoğlu'nun "Hotçakal istanbul" oyunu (dekorkostüm; Gurel Yontan İle birlikte); Ali Poyrazoğlu İle Altan Erbulak'ın "Seçlmler" müzlkll kabare oyunu (dekorkostüm); Ali Poyrazoğlu'nun "Dünyalar" oyunu (dekorkostüm); yine Ali Poyrazotyu'nun "Kadınlar Hamamı" (dekor çalısması)... 8