Katalog

S A 6 L I K Erdal Atabek Zeytinyağı neden az kullanılır oldu? kdenız uygarlığımn bıtkısel sembollerı arasında "zeytin ağacı"nın özel bır yerı vardır Bır dığer sembol de "Uztlm veren asma"dır Zeytinyağı ve şarap Akdenız ülkelerının tarımsal servetı değıl mıydı? LJIuslararası Zeytinyağı Konseyi tarafından düzenlenen "Zeytinyağı ve SaJJIık" konulu çalışma, son yıllarda sofradakı yerını ayçıçeğı, mısırözü, soya yağlarına kaptıran zeytınyağını yenıden anımsatmaya yönelık ama yararlı bır gınşım oldu Akdenız uygarlığımn bu sembol yağı neden daha a/ kullanılır olmuştu 7 Bunun ıkı nedcnı var dır Bırıncısı ekononuk, ıkıncısı de sağlık Üçün cü bır neden de beslenme kültUrüyle ılgıhdır, ama önemı gıderek azalmaktadır tnsanlar "alışhklan" yağı kullanırlar, "ekonomik" yağı kullanırlar, "sağlıklı" yağı kullanırlar Hayatları boyunca zeytınyağına alışmayanlar, bütün sıvı yağları yağdan saymayanlar vardır ve "Zeytlnyağlı yiyemem aman / Basma da flstan giyemem aman," dıyen türkü, bu kültürü dıle getırıyor olmalıdır A "Uluslararası Zeytinyağı Konseyı" tarafından düzenlenen çalışmalar, son yıllarda sofradakı yerı epey gerıleyen zeytınyağının, "sağlığa uygun yağlar" listesinde daha on sıralara geçip geçemeyeceğınin, araştınlmaya değer bır konu olduğunu anımsattı... Yağların kralı sayılan "tereyağı", kral aılcsınden olan "sadeyağ" (ünlü Trabzon, Urfa, Kars yağları), hayvansal kökenlı bu TUrk mutfağının ünlü yağları, tahtlarından kolesterol yüzünden ınmek zorunda kaldılar Dünyanın yenı kültüründe yer alan sağlıklı yağ sağlıksız yağ" ayrımı mutfaklarımıza kadar gırdı, yağ tüketımı de buna uygun olarak değış nıeler gösterdı Kuşkusuz, önce ekonomı yağ tü ketım kalıplarını değıştırmeye başlamıştı Hayvansal kökenlı yağlar, sıltten elde edılen tereyağı da her zaman pahalı yağlardı, gıderek aılelenn beslcnmeye ayırdıklan bütçe payını zorlamaya başlamıştı Bu durum, bıtkısel kökenlı yağların sertleştınlmesıyle elde edılen margarınle rın daha ucuz fiyatla satılmasını, aıle mutfağın da yer almasım sağladı Ekonomının yol açtığı bu dönüşüm, tereyağı ve saie yağın yerını mar garınlerın almasıyla sonuçlanırken, "yağlar ve sağlık" konulu araştırmalar da önemlı sonuylara ıılaşmaya başladı Bu sonuçlar, kandakı kolesterol düzeyiyle damarlardakı aterosklcroz arasında doğrudan bır ılışkı bulunduğunu, kalbın koroner damarlarının atcrosklerozunun da beslenmedekı yağlarla ılışkılı olduğunu ortaya koyuyordu Yenı araştırmalarld, bu oluşumun "kalp enfarklüsü" dıye bılınen cıddı bır hasta lığın beslenme bıçımıyle ılışkısı olduğu anlaşıldı Bu ılışkıde yağların ıçınde bulunan "yaj asilleri"nın, "Doymuş yağ asılleri mi?", "Doymamış yağ asıtleri mi?" olduğunun önenı taşıdı ğını belırten araştırmalardan sonra kullanılan yağların sağlıkla ılışkısı gündeme geldı Katı yağlarsıvı yağlar, hayvansal yağlar bıtkısel yağ lar konusunu belırleyen de bu "yağ asıtlerının doymuş mu, doymamış mı olduğu" sorunudur Yapılan araştırmalar gösterdı kı, yenen yağların ıçındekı yağ asıtleri "doymuş" ıse bu yağ ların yenmesıyle kandakı kolesterolün artışı arasında doğru bır ılışkı var Oysa, yenen yağların ıçındekı yağ asıtleri "doymamış" ıse, bu yağla nn yenmesı kandakı kolesterolü arttırmıyor, hat ta tersıne duşürüyor Bu araştırmalardan sonra bırçok ınsan damarları yıpratarak çeşıtlı hasta lıklara yol açan "kolesterol yükseklığı"nden ka çınmak ıçın beslenme kalıbının önemıne ınan dıtar, kullandıkları yağ türünü dc dcğıştırmeyc başladılar Hayvansal yağlann tahtından ındırılmesının nedenı bu oldu lçındc en çok doymuş yağ asıdı bulunan, böylete de kolesterol yükseltıtı etkıye sahıp olan "el yağları, iç yagı" zararlılar lıstesının başmdaydı Araştırmalar ıler leyıp, hepsı de bırbınnı doğrulayınca "yağlı etlerkolesterol yuksekliğidamarlann sertleşmesi" zıncırının kırılabılmcsı ıçın yağlı ctlerın verdığı damak tadından vazgeçmek kaçımlmaz oldu Yağla. ın kralı olan "tereyağı" da tacını, tah tını bırakıp "lezzetçı yandaşları" tarafından hü zünle uğurlanıyordu Sabah kahvaltısırun ünlü tereyağıreçelınde olsun, mıs gıbı kokan tereyağlı pılavda olsun yerını kımselere bırakmayan "kral yağtereyağı" artık zamanların değıştığını, pılavın bıle eskı yerını koruyamadığını görüyordıı Gene de her şeyın bütün bütüne değıştığı sanılmajin Kımı ın sanlar her şeye karşın sıvı yağlara burun kıvır mayı sürdürüyor, yağlıca etlerın verdığı lezzetı, tereyağının o mıs gıbı tadını bırakmıyordu, ama zaman eskı zaman değıldı Elınde laboratuvardan alınmış "tahlil raporu"yla gıttığı doktoru, başını rapordan kaldırıp da "!>u yağ konusuna gelince...." dedığınde bu "yaglara veda" zama nı da gelıyordu Böylece, "yağıstan" dıyarında ıktıdar sıvı yağlara geçmıştı sıvı yağlar bıtkısel kökenlıydı, ıvlerındekı yağ asıtleri "doymamış yag asitlerı"ydı, kolesterolü yükseltmıyorlardı Margarınler de bıtkısel yağlardan yapılıyordu; ama sertleştırme ışlemı sırasında "doymamış yağ asıtleri" "doymuş yağ asıtleri" bıçımıne gelıyor, böylece "zararhlar" lıstesınegırmekten kurtularruyordu Bıtkısel sıvı yağlann da ıkı türü vardı Zeytinyağı ve ayçıçeğı, mısırözü türü yağlar Ikı tür arasındakı fark neydı1* Fa"k şuydu Zeytınyağındakı "doymamış yag asitleri" teklı doymamış denılen tıptendı, ayçıçeğı ve mısırözü yağlanndakı "doymamış yağ asitleri" ıse çoklu doymamış tıptendı Bu terımler kımyasal terımlerdır. Içınde "çoldu doymamış yag asiüen" fazla olan sıvı yağların kolesterolü düşürmede daha etkın olduğu anlaşıldığı zaman zeytinyağı da bıraz gerılere atıldı Kuşkusuz tek neden bu değıldır Zeytinyağı dığer sıvı yağlara göre daha pahalıdır, ınsanlar da eğer sıvı yağ yıyeceklerse daha ucuzunu yeğleyeceklerdı Uluslararası Zeytinyağı Konseyi'nın düzenledığı toplantıda, "zeytinyağı lehıne" öne sürülen ıkı sav vardı Bırıncısı, kolesterol düşürücü etkısının ayçıçeğı ve mısırözü yağlarından daha az olmadığı, ıkıncısı kolesterolü düşürürken "iyi kolesterol" dıye bılınen HDL (Hıgh Densıty Lıpoproteın) bölümünü yükseltmesıydı llerı sürüldüğune göre dığer sıvı yağlar olan ayçıçeğı ve mısırözü yağları kolesterolü düşürürken, bu "iyi kolesterol" bölümünün de düşmesıne yol açıyorlardı Böylece, "sağlıklı yağ" olarak kabul edılen lıstede ayçıçeğı, mısırözü, soya yağı gıbı bıtkısel sıvı yağların yanında zeytınyağının da yer aldığı belırtılıyordu Kuşkusuz bu konudakı araştırmalar daha da sürdürülecektır Zeytınyağının yenı yağ tüketım kalıbı ıçınde yer alması amacına yönclık gırışımler yenı ardştırmalarla daha da açıklık kazanacaktır Toplantıdan benım edındığnn bılgıler, "saglıga uygun yağlar" listesinde mısırözü, ayçıçeğı, soya yağlarından sonra gelen zeytınyağının da belkı de yenı araştırmalarla aynı sıraya yükselebıleceğıdır Ancak daha genış kıtle araştırmalarına da gcrck olduğu açıktır Akdenız i'ygarlığının bu Ucstanlara gırmış yağı, barış vr nuzurun sembolü olan zeytın ağacını nürünü "zeytinyağı", yenı yararları ortaya çıkarılıp tanınırsa bu uygarlığın dostları da se vmır n SAGLIK PROKTOLOGIE SAĞLIK SAGLIK SAGLIK TOPAĞACI Tıbbi Tahlil Laboratuan BIOKIMYA BAKTERİYOLOJI MScDr Nezıhe KARPUZOĞLU KımMuh SevımOGAN Şakayık Sk Suşehrı Apt No 18 D 1 Teşvıkıye Istanbul Tel 141 79 76 SAGLIK ÇANAJANS IST : 151 41 55 A N K 231 26 99 HEMOROİDFİSTÜL VARISLERIN INFRAROT, IĞNE ILE TEDAVISI Op Dr HAYATİ F KOCAL Bankalarla anlaşma vardır Rumell Cad Ogan Apt No 16 K 2 Nişantaşı Tel: 141 3 5 8 9 132 01 2 0 TÜRK KANSER DERNEĞİ Hanımlar, 6 ayda bır pap smear (Hücre muayenesı) yaptırarak, kendınızı nısaı kansere karsı koruyabilirsiniz Meme kanscnnden kurtulmak ve erken teşhıs mamografı (me me grafığı) ıle mümkündür YENI KESIN KONTAKLENS UYGULAMA MERKE2İ GÖRME KUSURLARINIZ, Sert Astıgmatlı Yarı yumuşak Hassas gözler ıçın GÖZUNUZE EN UYGUN LENSLERLE GİDERİLİR. YENİ KESİN KONTAKLENS Istıklâl Cad No 65 K 2 Emgen Han (Fılaş Sıneması karşısı) Tel 145 80 21 149 65 71 Bu konuda derneğımız erken teşhıs dıspansen hızmetınızdedır Dr Bedıı Gorbon Sk No 1 Şışhane/IST T«l: 150 46 84150 46 81 20