Katalog

Bilim çağının insanı mısınız? İçinde yasadığımız çağın "hava raporu çağı" olduğunu duyarsanız, şasar mısınız? Herhalde pek şaşmazsınız, çünkü çağımız ikide bir hava raporu gibi değişiyor. "Uzay Çağı" mı "Atom Çağı" mı diye düşünürken bir bakıyorsunuz, "Elektronik Çağı", "Haberleşme Çağı", "Reklam Çağı", "Otomasyon Çağı", "Atlama Çağı" gibi yeni çağlar icat edilmiş. Bunların en önemlisi ise Bilim Çağı (bu yüzden tırnak içinde değil). Bu çağa ayak uydurabilecek kadar bilimsel olup olmadığınızı anlamak için de aşağıdaki sorulara, mantıklı ve bilim açısından en uygun yanıtları işaretleyin. Çünkü çağımız bir bakıma da test çağı... • Birisi size, u Çag atladık" derse ona hangi yanıtı verirsiniz? a) Çağ atlamak lafla olmaz, bana kanıt göster. b) Tarih yüksek atlamaya değil, yüzmeye ya da dağcüığa benzer. Yani arkana değil, önüne bakarsm. c) Birdirbir oynadığımızın farkında değilim. d) Bir çağdan diğerine geçmek baharın gelişi gibidir, gribe yakalanmayana aşk olsun. e) Niçin yüzyıl de&l? • Çilek niye kırmızı, kum niye tancciklidir? a) Bilim bunu çoktan aynntılı ve yüksek sesle açıklamış durumda. b) Bunu bu testi yapan kişinin de anlamasının bilim ve kültürel hayat için hiçbir faydası yoktur. c) Çilekte kırmızı tanecikler vardır (bir tür renk atomu), kum ise tanelerin parçalanmasıyla tanecik oknuştur. d)Çilekte şeker ve özel bir koku maddesi vardır, bu yüzden kırmızıdır, kum ise atom yapısı yüzünden böyledir. e) Çilek aslında kırmızı değil, pembe ve yeşildir, satıcılann güzel görünsün diye parlatmasıyla bu rengi alır. Kum ise erozyonla oluşmuştur. • "Para parayı çeker" ve "Bankalarda faiz var" gibi atasözlerimiz, ekooominin hangi özelligine ışık tutar? a) Pantolonumda bir delik açıldıysa başkasının bundan kârlı çıkması (maddenin ve paranın sakınımı ilkesi). b) tnsan emeğinin yabancılaşmasını ve artı değer yasasını c) Okuldayken "hem ders çalışmaz, hem şişko herkesten" dediğiniz bir çocuğun bu sözü sadece sizin değil, herkesin burnundan fitil fitil getirebileceğini (ekonomik altyapının belirleyiciliği ilkesi). d) Kapitalizmin eşitsiz gelişme ve tekelleşme özelliğine sahip olduğu (büyük balık küçük balığı yutar prensibi).t Mutfak masraflanm kıstıkça kısıyorsunuz, buna ragmen evinizdeki fareler ve karafatmalar hızia çtfgalıyor. Bu degirmenin suyu nereden geUyor! a) Darvvin'in doğal seçim yasası (Türkçesi: Bu enflasyona can mı dayanır?, b) Bazı yaratıklar açgözlüdür çünkü (büyük balık küçük balığı yutamıyorsa bu küçük 1 VE seceueki.( SikJAU' erkekleri daha iri gösterdiği için, kadınlar ise sakaJsız halde daha kolay kaçabildikleri için doğal seçme ile böyle oldu. "• Evrende kaç tane yddız vardır? a) 1012 (1 trilyon) b) 10" (1 milyon ya da bin trilyar) c) Sonsuz d) Hazırlayan: Erol Özbek 10. 2 Nasıl değerlendireceksiniz? Çizgl SEMİH POROY balığın iğrençliğindendir prensibi). c) Enflasyon fareye benzer çünkü (fare kapanını evin döşemesinin altı oyulmadan kunnak gerek ilkesi). d) "Hiçbir şeyin yoksa bik kaybedecek bir şeyin mutlaka vardır", çünkü (Atamayana atarlar prensibi. Kaynak: VVishbone Ash, "Front page news" albümü). değişikük yapılmasıyla elde edildi. c) Eski Roma mimarisinde çan kuleleri yoktur. d)Çan kulesi, Osmanlı döneminde bu yapı yıkılmasın diye örülen destek duvarlarının içinde kalmış olabilir. • Uçan daireler gercekten var mıdır? a) Galakside milyarlarca yıldız olduğu ve yine dünyaya benzer büyükhıkte ve solunabilir havası olan milyonlarca gezegenin bulunduğu olasılık hesaplanndan çıktığına göre bu ciddi bir olasılık. b) Bu devirde kiralık daire bulmak bile mesele olduğuna göre uçan daire pek gerçekçi bir şey olmasa gerek. c) BurJarın uzaylılara ait araçlar olup olmadığı bilinmese de en azından izlenebilir fenomenler olarak uçan daireler vardır d) Varsalar bilc ben hiç rastlamadım. e) Kanıtlanmadığı sürece var olmadıklarını rahatça söyleyebiliriz. 5 8 3 6 • Büyük Türk miman Mimar Sinan'dan günümüze hiçbir portre kalmadıgı halde kendisini sakallı, our yüzlii bir ihtiyar olarek canlandıran çeşitli biistler var. Bunu nasd açıklayabilirsiniz? a) Türkiye'nin Avrupalılaşmakta ve tarih bilimini içine sindirmekte guçlük çekmesiyle. b) Muhafazakâr iktidarlann gençlere olan güvensizliğiyle. c) Osmanlı toplumunda her mesleki zümrenin belirli bir şekilde giyiniyor olmasıyla ve sakalın başarıyı simgelemesiyle. d) Sakalı olmayanların sözlerini dinletemeyişiyle. e) Günümüz toplumunda bir ünlü kişiyi anmak için büst yaptırmanın şart olmasıyla (her haberin fotoğrafı olmalıdır prensibi). • Vçaklar nasıl oluyor da uçuyor? a) Çünkü motorları var. b) Çünku uçacak şekilde yapılmışlar. c) Aslında uçmuyorlar. Bu bir göz aldanması. d) Çünkü uçuyorlar (Ben o çöreği yerim prensibi). 9 4 7 • Ayasofya, kilise olarak inşa edildigi halde çan kulesi görülmez. Bu neden böyle acaba? a) ÇünkU bir depremde yıkılmıştır. b) Cami haline getirilirken yer darhğından minarelerden biri bu kulenin üzerinde biçimsel • Niye erkeklerin sakalı vardır da, kadınlann yoktur? a) Çünkü tarihin karanlık çağlarında erkeMer ava çıkarken kadınlar mağarada oturmuşlar, böylece yüzJerini ısıtacak tüylere ihtiyaç duymamışiardır. b) Çunkü genç kızlar bir an önce çıksın diye yüzlerini jiletle kazımazlar. Yoksa onların da çıkardı. c) Biyolojik evrimde tamamen tesadüfen ortaya çıkmış bir şeydir. Bu yüzden bu soru yersizdir. d) ÇünkU kadınlık hormonunun aksine erkeklik hormonu vücudun kıllarının büyümesine yol açar. e) Çünkü ilk insanlarm erkekleri avcıydı, kadınlarıysa değil. Avda ve dövüşte sakallar Tabii ki bilimsel kıstaslara göre.Yukarıdaki sorularda kimi yanıtların akla yakın olduklanm, ancak o sorunun yanıtı olmadıklarını, buna karşılık başka yanıtların saçma bile olsa o sorunun karşıhğı olduklanm anladıysanız, birinci bilim sınavından geçmişsiniz demektir. Bu yüzden bu test bir bilimsel bilgi sınavı değil, bilimsel mantık cimnastiğidir. Aşağıdaki puan tablosunda verdiğiniz yamtlann puan karşılıklan gösterilmiştir. Bunları toplayın (2 artı 2 eder 4 prensibi) ve hangi gruba girdiğinizi bulun. 1620 puan arası: Tebrikler, test çağında bile bilimsel düşünebiliyorsunuz ve ezbere jonı a b c d e konuşmuyorsunuz. Sizin gibilerin nesli 1 2 1 tükenmekte 2 2 1 olduğundan, herkesi 3 2 2 bir dakikalık saygı 4 2 1 2 duruşuna davet 5 1 2 ediyoruz. 6 2 1115 puan arası: Eh, 7 2 2 bazen bilimsel olabiliyorsunuz. Ama 8 1 2 sık sık da ezber bilgiye 9 1 2 dayanıyorsunuz ya da 10 2 görünüşe aldamyorsunuz. Belki bilimsel bir bilgiyi öğrenebilirsiniz, ama bilgi Uretmek size göre değil. 610 puan arası: Hayatınızda yeterince soru sormadığınızı hiç düşündüğünüz oldu mu? Pek dikkatli düşünen, kılı değil kırk, ikiye bile yaran biri değilsiniz. Ya da bugün formunuz çok kötüydü. Bu sonuç çıktıysa, bu testi kimseye göstermeyiniz. 05 puan aras: Bu testi derhal imha ediniz. D 15