Katalog

EV EKONOMİSİ Meral Tamer R A S G E L E Raif Ertem Banyo ya da mutfağı yenilemek istiyorsanız Evinize usta girdiğinde.. "Usta" olmayan ustalar yüzünden sinir hastası olabilir hatta yataklara bile düşebilirsiniz... Bu işlerden ağzı yanmış bir okurumuzun "ustalara karşı" pratik önerilerine kulak vermekte fayda var... vde tamirat yaptırmanın sorunlarını sade ce yaptıran bilebilir. Anadolu'da bedduaya inananlar, kızdıkları kişilere, "Allah belanı versln," detnek ycrine, "Evine usta girsin," derlermış. Kuşkusuzçok yetenekli, bccerikli ve dürüst ustalarımız var. Sözümüz onlara değil. Ama çoğunluk, verdiği sözü tutmama, işi becerememe üzerine... Yenikoy'den bize yazan Vaner Alper'in mektubunu alınca, konuya bu köşede yer vermeden edemedik. ÇünkU aynı olayı 56 ay önce ben bizzat kendim de yaşadım ve sözünü tutmayan, vaadettiği gündc malı teslim etmeyen, insanın gözünün içine baka baka yalan söyleyen, işin bir tarafını yaparken diğerini bozan "usta olmayan ustalar" yüzünden neredeyse sinir hastası oluyordum. Şimdi deneyimlerinden yola çıkarak, Cunihuriyet OERGİ okurlarına bazı önerilerde bulunmak isteyen Vaner Alper'in mektubuna ku E banyo yenilemesi sırasında edindiğim tccrübelerden dığer okurların da faydalanmasını ıstiyomm. Başlarına aynı sorunlar gelirse, belki önleyemezler, ama hiç değilse beninı kadar sinirlenmemiş olurlar. Yaptıracağım iş, banyonun tumüylesökUlüp tesisat dahil baştan inşası, mutfağa ise sade bir dolap ve tezgâh montesiydi. Bu işler 2.5 ay önce başladı. Mutfağımızın hâlâ tamamlanmadığını söylersem, çektiğimiz güçlüğü anlayabilırsıniz. Konuyu uzatmadan bu olaydan çıkardığım dersleri sıralamak istiyorum: * Yaptıracağınız işi tek ustaya değil, birkaç ayrı ustaya göstcrin ve kaça çıkar, kaç günde biter gibi sorulara kesin yanıtlar almaya çalışm. * Banyonun yerleşim planı ya da mutfaktaki dolapların yerleri size mutlaka cizimle anlatılmalı. Hatta o çizimin bir kopyası sizde kalmalı ki sonuçta ısmarladığınızdan bambaşka eşyalar gelmesin! * İşi gösterdiğiniz herkes, işin 'uslası', hatta 'uzmanı' oldugunu söyleyecektir. lnanmayınız. Ustanın becerisini, ona iş yaptırmış olan başkalarından öğrenmeye bakın. Usta, 'Siz merak ctmeyin, ben her şeyi düşünürüm', diyecek, ama sızin öncrdiklerinizin dışında hiçbir şey düşünmcyecektir. Hatta, sizin istcdiklerinizi eksiksiz yaparsa şükredin!.. * Bulaşık makinesi, çamaşır makinesi gibi aletlere henüz sahip dcğilscniz, mutfakbanyo yenilerken bunların tesisatlarını yaptırmayı ihmal etmeyin. Banyoda yerde su toplanmaması için eğime dikkat edilmesini mutlaka hatırlatın. Hatta bu isteklerini/i yazıya döküp, hem ustaya verin, hem siz saklayın! * özellikle mutfak yenilerken, mutfak mobilyalarını yapanların su tesisatını da bağlayıp bağlamayacaklarını, başka bir usta gerekip gerekmediğini, hangi malzemenin sizin tarafınızdan, hangisinin ustalarca alınıp getirileceğini açıkhğa kavuşturun! * Son olarak da ödemeye gelince... Genellikle ustalar işe başlamadan önce, 'malzemeler için' avans alıyorlar. Bundan sonraki taksitler ya da ödeme için sakın kesin gün belirlemeyin. Aksi halde işin bitmemesine rağmen ödeme yapmak zorunda kalabilırsiniz. En iyisi baştan anlaşırken, tş bıttıktcn 10 gün, hatta bir ay sonra ödeme yapacağınızı bıldirmenizdir. Böylecc yapılan işin tümuyle başanlı olup olmadığını sınamış olursunuz! * Bu arada ustaJarın size söylediğı teslim tarihiııi iki, hatta üçle çarpmayı unutmayın! Yoksa, her şeyin vaktinde yapılmasına alışmış olan emekli subay babam gibi olanlar sinirlenip rahatsızlanabilir, bir haftanızı hastanede geçirmek 7orunda kalabilirsiniz..." D lak verelim: "Türkiye'de tüketici olarak sorunlarımızı iletebileceğimiz bir makamı çoğu kez bulamadığımız için en iyi çarenin birbirimizi uyarmak olduğuna gönülden inanıyorum. Ben, mutfak ve manları az ya oddıyetsızlık, bllemıyorum. Evde sureklı ınsan da var Yanı kapıdan dönmeleri mumkun değıl Ama benı 10 gun beklettıler Art kattakı komşum ipragaz kullanıyor Onun da durumu farklı değıl Ev Ipragaz bayıınden 300 metre uzakta olduğu halde, 56 gun bılmış tupunü yenılemedığı oluyor Bazen de tüpu bayıden sırtlandığı glbl kendisı eve taşımak zorunda kalıyor. Firma yetkilllerlnın bu laubalılığe son vermelerı dileğiyle " (CEMAL ŞANAL/Acıbadem) * CEVAT KURU TEMİZLEME "Istanbul1da Şışli Camıı'nin arkasındakı Cevat Kuru Temlzleme'ye 3 adet ıpek kravat ve bir pantalon verdim Eşyalarımı temızlendıkten sonra gerı almak uzere gıttığımde kravatlardan bir taneslnin delınmlş oldugunu gördüm. Dükkânın sahlbesı oldugunu tahmın ettığlm bayana durumu anlattığımda, bunun kendılerınden kaynaklanmış olmayacağı cevabını aldım. Kravatım, temızleyıcıye verılmeden önce, delik değıldı. Ama benım bunu kanıtlama olanağım kalmamıştı Dükkânın sahıbıne, eşyayı temızlemek uzere kabul ederken iyi tetkık edllmesı ve özurlü malların kabul edilmemesi gerektiğini söyledim Ancak dükkân sahlbl, tüm bu soyledıklenmı kaba bir ıfadeyle reddettı Ben de kendısının bu tavrı karşısında yapılacak bir şeyın kalmadığını, tüketici olarak hakkımı basın vb. mercıler vasıtasıyla arayacağımı belırttım Dukkân sahıbesı bayan, "Bu herzeyl yadlrmem" vs. şeklınde hakaretlı konuşmasına davam ettı. Ben ise bu şekılde konuşmamasını, bana hakaret etmeye hakkının olmadığını haiırlattım. Ancak ışyerınde oturan bir şahıs yerınden fırlayarakbenlyumruklamayabaşladı Hemen dükkanı terk ettim ve Şişlı Emnıyet Amıriıği'ne başvurdum. Karakoldakı görevlı kışı, yanıma bir polıs memuru verdı ve beraber dukkâna gıtiık Ancak benı yumruklayan şahıs kaçmıştı Dukkân sahıbesı olayı karakolda ınkâr etti Görevlı ıse bunun çok önemll bir şey olmadığını bu yuzden şıkâyetımde ısrar etmenlnpekbırşeygetırmeyeceğınısöyledı Olaysırasında herhangi bir tanık da olmadığını duşunerek şikâyetten vazgoçtlm." (YILMA2 TAHAOGLU/İ*tanbul) Tüketicinin sesi • AOANADAKİ YENİ KARAMÜRSEL "1988 yılının ocak ayında Adana'daki Yenı Karamursel mağazasından taksıtle alışverış yaptım Peşınatı ödedıkten sonra kalan borcum ıçın 5 aylık odeme planı yapıldı Borçlarımı Anamur'dakı bankadan göndermek suretıyle 1988 yılı haziran ayında bitırdım Aradan 11 ay geçtikten sonra, Adana'da 19731984 yılları arasında çalıştığım ışyerınde bana kefil olan arkadaşlanma, son 2 taksıdı ödemedlğlm gerekçesiyle ıhbarname göndermişler. Arkadaşlarım bir süru telefon parası vererek benı buldular ve durumu anlattılar Banka dekontlarını da alarak mağazaya gıttım Sorumlu bayan, paranın kendılenne gelmedığinı, bankada aksama olabıleceğını söyledı. 11 ay boyunca parayı aramayıp da şımdı aramak akıllarına nereden gelmış? Eğer elımde dekontlar olmasaydı, parayı benden emınim kı yenıden tahsil edeceklerdi. Mağazaya gıderek taksıtlerını ödeyen ve ellerınde banka dekontu bulunmayanların ıse nasıl guç durumda kaldıklarını düşünmek bıle ıstemıyorum Bu olay benı madd! manevı zarara sokmuştur Ayrıca kışılığlmle ılgılı olarak arkadaşlarımın bana olan guvenının sarsılmasına da yol açabılırdı Acaba hukuksal olarak bir eylemde bulunabılır mıyım? Eğer yazıyı gazetenızde yayımlarsanız, başka tüketlcllerın bu gıbı konularda daha dıkkatlı davranmalarını sağlamış oluruz ' (FATMA ALKAN/Mersln) * TÜPGAZCILAHDAN ŞİKÂYET "Tüpgaz blttığinde evde kâbus başlıyor Çunku bölgelerınde tek bayı olan tupgazcılar, tuketıcıye kan kusturuyor. Aygaz olmuş, Ipragaz olmuş lark etmez. Al blrını, vur birıne... Bende Aygaz var Tüp bıttigınde, yenisini alabılmek ıçın tam 10 gun beklemek zorunda kaldım Ya servıs ele ağmur kuyuları, Yukan Şakran'daydı. Tepenin tam üstündc. Yamacın eteğinde. Düzlükte. Yukan Şakran, yok artık. Terk edilmiş bir köyün yıkıntıları. Yel götUrmüş. sel süpürmüş. Belli belirsiz. Bilmiyorum Şakranlı Nazml? Hiç gidip gördün mü? Tek bir ağaç bckliyor! Tanıdık... Yağmur kuyuları! Var desem de olur, yok desem de. Görüntüde kalmış. örenleri yıkılmış. Suları bulanık. Yaban otla rı ağızlarını örtmüş. Hani, "kör kuyu" derler ya! Kör kuyular... Yağmur kuyuları denince, aklıma çamaşır yıkayan kadınlar gelir. Gözümün önünde. Ahlatın gölgesinde. Kocaman kazanlar kurulmuş. Kara kazanlar kaynıyor. Altında pırnal çalısı, meşe odunu yanıyor. Genç kızlar, gelinler. Kuyulardan kova kova su çekerler. Suya değerken ipi silkerler. Kova ters döner. Hemen dalar. Çalımlı. Sonra geniş kol devinimleriyle, iki yana savrularak ipi çekerler. Kazana... Duz taşlann üzerine yayılmış çamaşırlar. Çiğnenir. Saplı kabaklarla su dökUlür. Kaynar kaynar. Sonra tokaçla dövülür. Kolların, bacaklann, gövdenin, hatta tırnakların gücüyle ovulur, sıkılır. Bütün gücüyle. Bir daha bir daha. Arınmıştır. Tplere asılır. tnce vücutlar yay. Göğüsler belirgin. Etekler sıyrılmış. Ten diri... Yan gözle çevreye bakarlar. Gören, izleyen var mı? Bıyığı yerıi terlemiş ya da askerden yeni dönmüş gençler; bakmadan görürler. Başlar cğık... Gün doğumundan gün batımına dek sürer. Şölcn havasında. Akşamdır. Yorgundurlar. Kaynanalar, anneler yemeği hazırlamıştır. Büyük bir iştahla çökerler. Babalar, kocalar. Bulaşıklar eşikte yıkanır. Hünerli parmaklar, ince hareketlerde yansır. Vücutlar gevşer, sinirler yumuşar. Tabaklar iner çıkar. Köpük kesmiş suyla oynaşırlar. Sonra durularlar. Söylcşirler, yatarlar. (...) Uyurlar. Ne bel ağrısı ne diz! Disk kayması da neymiş? Sinirler yumuşak, scvecen... lnsanlar yaşlanır da ölürlerdi. Köylerde, kentlerde. "Tüfek icat oldu, mertlik bozuldu." Ya çamaşır makinesi? Taın otomotik reklamlardaki gibi... Vücutlar ham. Bellerde ağrı, dizlerde kireçlenme. Doğrulamazlar, yürüyemezler. Ahlar, oflar. Zayıflamak isteyenler. Kilo almaya uğraşanlar... GUzellik salonları, saunalar. Pedallar, yay lar... Bir de bulaşık makinesi. Hünerli eller boş. Parmaklar cılız. Ama sinirler gergin. Konuşmalar yüksck scsle. Kavga etmeye hazır. Bir bahane... Her gün bir acı haber. Dostlardan, yakınlardan. Kalbi durmuş. Tansiyonu yükselmiş, felç. lnsanlar, insanlarımı/... Gencecik! Nereden koşuyoruz? Dostlar, arkadaşlar. Rasgele!... D Nereden koşuyoruz? Y 19