Katalog

S A 6 L I K Erdal Atabek Oksijen maskesini takmadan önce, Geleceğimiz için açık bir tehlike oluşturan kirli hava insan bedenini nasıl etkiliyor? Kentlerde, biraz temiz hava için nasıl mücadele edebiliriz?.. clcıektc ınsanlaı sokakta yuıuıkcn, ışvcılcrınde, hatta evleıınde oksıjen maskekrı vc vanlannda oksıjeıı toıbalaııyla mı dolasacakldr' hğer kentleşme böyle surup gıdetekse, kent lıavasının bo7iılması bu hı/la sııleeekse bu soruyu "Lvct" dıye yanıtlaınaını/ gerekıyoı Goıunuse görc, bu gelecek de "ya kın bu geletek" olabılır Çotııklıık vıllaıımızııı 23 nısanlaıında yasa dığımı/ kasabaııın kuı,ın.uk ttfıen alanınüa el Icrınıi7de taşıdıgımı/ "İLMİZ HAVA ISTF RİZ", "TA7F Sl)T tSTERİ/" yazılı pankarl lar aslında lantezıymıs Oıalarda hava tcmız mıs, sül dc taze Bugıın kenl çocuklarının böylc pankartlar taşımalan, gerçeğı yaıısıtacaktır Bugüıı, gıdcrck büyuyen, ıçınde dalıa çok ınsdiıııı \asddığı kcnılerdekı havanın ııe ölçude bozulduğunu anUmak ivm labııka bacası ara ınak gereknııyor Bulunduğunu7 odadan (cvı ni7 de olabılıı, ısyerınız dc, tark etmez) clışaı ı ya çikıııı/, aradakı larkı hemen anlayabılırsı nız Dısarıya çıkısınız araçların geçtığı çaatlere rastlarsa arada bu fark kdlmayacağındaTı sızın dc bır şey anlaıııauı/ olauaksızdır Dıııum boyle oluma. "Hava bedava" sözu dc tarıİK karışat.ık, alıııak /oıutıda olduğumuz \\d\ avı da ucretı karsıhğında toı bamı/d koydur ııuk gertkcccktır İnsan kendını zehırlıyor vc bııııun laıkında değıl Kentlerdeyasayan insan laıın suuklı arlan "sağlıksızlık" yakınmalaıı, "kendını ıyı lııssumcmck" duygıısıı sadece psı koloıık mı 7 kırlı havada vasamanın yaraltığı sorunlaıa bır gö7 ataısak dunıımın pık de öyle olınadı ğırıı anlari7 YORdlJNI UK: Suıeklı bıı yorgunluk, ınsaııın bır türlu ustıınden atanıadığı yorgunluk, kendını dınlenmıs hıssetnıcnıe, sdbahları söylc dırı kalkamdmak, gıın boyuııca daha da yorgıın olnıak, pck çok ınsanın vakmdığı, goruııür bır ııeduıım de bıılaınadıgı, degısık nedenlcre bağlamak ıstcdığı, vııanıın haplaııyla gıdermck ıstedıgı bır durunı değıl mı' (,evremi7e baka lım, bu yakınnıanın oldukça yaygın olduğıınıı gorılrıi7 BAŞA<*iRISI Dcğışık zaınanlarda gclen, su rcklı ya da /aınjıı /aıııan ıahatsız cdcn, başta G tadır SİNİRIİI İK: Kent ınsanlarında "sınırlılık" dıye aviklannhıleıı '\abuk tepkı gösteren ınsdn", "gcrcksu şeyleıı de tepkı nedenı vapan insan" savsı artmaktadır Kııskusuz, bu dııruıııuıı baska ncdcnlerı de vardıı, ama hava kır lcnmesının payını da unutnıanıak gerekır ÜSI SOLUNUM \OLLARI HASTAI IKLARI: Dıkkat edcrscnız, hcr yıl bır oncekınden daha ı,ok savıda insan "larınjıt", "larınjıt", "trakeo bıoıısıt" olmakta, nezlcden öksuruk le atesh hastalıklara kadar ı,eşıtlı solunum volları hastalıkları daha ı,ok görülmektcdır Kırlı havanın mıkropların sayn.d artmasınd yol açtığı, bu mıkropların havada daha ı,ok gczınmclcnne, ınsanlara daha vabuk bulastığına ıiışkın bılgılcrımız de pek bır yarar sağlaııamdmaktadır AI KKJtK HASTAI IKLARIN ARTI^I: fl.ı vava gıdcrck daha çok ve dahd vcşıllı partıküllcıııı (par<,auklann) katıhııası, hem alerjı vapan maddclerın sayısını arttıımakta lıcııı de ycnı allergenlcrın havaya karışmasına yol açmaktadır !)? VFRİMİNİN AZALMASI: t v ınde yasadığımi7 havadakı oksıjenın azalması ve CO : 'ın artması henı 7ihınsel ışlevler uzerındeetkı yap nıakta, hem de kas yorgunluğunu arttırarak ış tcnmını duşurmektedır Bu durumun zıhın Uzerındckı elkılcnnı, uykıı ısteğı, tembcllık, karar vermedeguçluk çekme, bellek zayınaması, bır koııuya koıısantrc olmakta gıivluk çckmc, zıhın yorgıınluğu hıssetmeolarak açıklayabılırız Soıııivld, ı$ verımı önemlı rtlvııde azalır ve hem yaptığııııı/ ıs İJirıını azalır hem de yaptığımız ısın kahlesı dııser KANSI Rl FRİN (o/elliklc akciger kanserının) ARTIŞI: Kırlı hava ıçınde bulunan vcşıllı mdddelerın konseıojeıı olduğu artık bılınıyoı Ozcllıklc dkcığer kanserlerındekı artışın önemlı bır nedenının hava kırlennıcsı olduğu açıktır ıçındcdır Bu duruma karsı (.ıknıalıyız. Nasıl karşı v ıkabılırız' Ne yapabılırı/9 Nasıl yapabıhrı/'' 1 kPNI İNSAMNI lill İN<, I LNDİRMFK: Bu ı,ok oni.mli bır soı undıır "Insunı soludugıı huvuvu sahıp çıkma bılıncıııe kavuşlurmak" kanımı.a heı şevdcıı daha onem lıdır Ancak bu bılıncc ıılaşnııs kent ınsanlaıı soruna sahıp gkabılıı ve gereklı ıstcmlerde bu lunabılır Pek çok sıkıntımızın kökenınde ya lan ctkcn, "Kırlı huvau solumak /orıında bırakılmak" iı,ın de doğı udur Sorunun sahıbı olaıı ınsanın ışın tarkında olnıaması vt soruna sahıp çıkmaması Onun ıçın de her yolla sorunun kent ınsanınd anlatılması, soıunun onun gunluk sorunu olarak tanıtılması çok önemlı dır Bu konuda, özellıkle kıtlc ftrgutleı ıne, sen dıkalara, nıeslek kuruluşlarına, sıyasal partılere büyılk görev dustuğu ınantındayım 2 HAVAYI KİRII'IhN H K I N I h R I F Üç etkenlc mutadele çok öncmlıdır • Kent ıvındekı cndustrının yarattığı "hava kırlenmesı"nı önlcmck, • Motorlu tasıtların yarattığı "h.ıva kırlenmcsı"nı önlemek, • Konut ydkıtlarının yol açtığı "hava kıılcnmesı"nı önlemek Her uç etkene alınacak ünlcmler de vardır Bunları vok ya/ılıp anlatıldığı ıçın yıneleye cek değılım Ancak hepsıııden önemlısı, bu ko nuya "yaşayan veçalısan ınsanlar" olarak he pımızın sahıp çıkması, bu konudakı duyarlılı ğımızın süreklıhk kazanmasıdıı 3 KİÎjlSKI ONIKMIIR: Böyle genel bır ortam konusunda kışısel onlemlcrın çozum ol madığı bılıtıınclıdır Kenduııı/ı avutmaya da hakkımız yoklur Antak bulabıldığımız hcr /a manı, yakaladığımız ya da yaıattığımız hcr ola nağı "temız hava almak" ıçın degerlendırmelıyız Kentte yesıl alanlar ıçın ınuLadelc ctmclı, bos zamanlarımı/da bu yesıl alanlaıa, deııız dıyılarına (elbette varsa) gıtmeye usenınemehyız Beledıveler dc halta sonlarında ö/el araçlar ayı laıak, "Ye>il dofea ge/ılerı" düzenleyebılırler Oksıjeıı maskcleniTiızı lakmadan bır şeyleı yap mami7 zorıınlu' n M U C A U L I h: agırlık duygusundan belırgın bır ağnva kadar dejı>cn ba^ağrıları da pek vok ınsanın sorunu Bırgok kısıde de başağrısı yapatak nedenkr arandığı halde (dıslcr, sınus hastalıklaıı, boga/ bııııın kulak yangıları, baska ncdenler) buluıı mamakta bu basağrılarının (,oğu "psıkolojık" tanısı almakladıı BA^>DÖNMFSİ: /aunın zaman basdönmcsınden yakınan, buna ııeden olacak ctkcnler arandığı halde belııgın bır neden bulunamayan pek çok insan da durıınıuna alışnıak zorunda kalmaktadır RAHAI SOLUK AI.MAMAk: Cıene bıi(,ok insan, "Rahat soluk alamamak" dıye aı,ıkla dığı bır sıkıntıdan ydkınmaktadır Şoyle ısledığı gıbı kendısını lerahlatacak soluk almakıa guı, luk ceken, sıkıııtısını açıklamayı da bılemeyen bıı^ok nısdiı, durumunu, "Sıkılıyorum", "Ncfesım pek rulıal değıl", gıbı sözcüklcrle anlat maya valısmakladıı lijl AHSI7I IK: Cıorunur lıı^bır ncden olma dan ınsanldr "ışlahsı/" olduklaıını lark etmck(edır Cıervckten dc araşlırıldığı /amaıı bu durumun açıklanabılıı bır ııedenı bulunııidrnak Temiz hava için mücadele bıılıınduğumu7 dıırum, bılımscl bır mcrak olmaktan çıkmış, gunluk ya>amımızı doğrudaıı etkıler nıtclık kazanmıştıı Hem bugünunııı/ hem de gelcccğımi7 açık bu tehlıkc SAGLIK Dünya Markası İŞİTMECİHAZLARI SAGLIK SAGLIK PROKTOLOGIE SAGLIK SAGLIK TOPAĞACI Tıbbi Tahlil Laboratuarı BtOKIMYA BAKTER1Y0L0JI ÇAN AJANS 151 41 55 uniTRon ve üstünlüğü tartışılmayan MEME EKKENTÎSHIS\e ULTRASOUND MERKEZİ Halaskârgazı Cad No 341 K 2 Şışh/ISTANBUL Tel 140 32 98 131 18 26 141 00 87 HEMOROİDFİSTÜL VARISLERİN INFRAROT, İĞNE ILE TEDAVİSİ Op Dr HAYATİ F KOCAL TANI LABORATUARI TIBBI TESTLER ve CHECKUP MERKEZİ Gırtlak konuşma cihazı INCITON TİCARCT Ergenekon Cad Eşrelelendı Sk No 11/2 Pangaltı/ISTANBUL Tel 132 47 93 Bankalaıla anlaşma vardır Rumell Cad. Ogan Apt No. 16 K 2 Nışantaşı Tel: 141 35 8 9 132 01 20 Bıyokımya • Mıkrobıyolojı Hematolojı • Hormon • Patolojı TANİ SAĞLIK IIIZMinLERI No MIIU l ( .1(1 Mlllı I \p U 1)4 \ks.ır.ı\/ISI I < I •", I I ( ) l "j 1 MScDr Nezıhe KARPUZOĞLU KımMuh SevımOGAN Şakayık Sk Suşehrı Apt No 18 D 1 leşvlklye Istanbul lel 141 79 76 Kanserın erken teşhısı ıçın erken teşhıs dıspanserımız hızmetınızdedır RontgenSltolojl Laboratuarı Ultrasonografl ve tum branf pollkllnlklerl Dr Bedıı Gorboıı Sk No 1 Şışhano/İST Tel 150 46 84 150 46 81 TURK KANSER DERNEĞİ 16