Katalog

er yıl gazeteler, devletler, hukümetler ya da değışik alanlardan kurumlar, bır olayın ya da unlu bır klşinin /ıldönumunu gundeme getirırler îözgeliml geçen yıl, ulkemlzde Mımar îınan Yılı ' idl Bu yıl Fransız Devrımı nın »00 yıldonumu ise, yalnızca Fransa'da iegıl, ıhtılalın değışik boyutlarda /ankılarının duyulduğu birçok ulkede peşitlı etkınlıklerle parlak bir bıçımde <utlanacağa benzer Sinema alanına gelince, 1989 belkı de Charlıe Chaplın /ılı olacak Yedlnci sanatın bu jnutulmaz dahisi, doğumunun 100 /ılında anılacak Bu anmaların belkı de >n ılgıncı, Ingılız yonetmen Sır Rıchard Mtenborough'un, Chaplln'in ıraşamoykusu ustune çevireceği fılm 3İacak Çunku Chaplın'ın aılesı, slumunden iki yıl once Ingiltere Krallçesl tarafından Şovalye unvanıyla anurlandmlan sanatçının yaşamının beyazperdeye aktarılması konusundakl t/etosunu kaldırdı Charlle Chaplin'in karısı Oona ve dokuz çocuğu, Şarlo nun yaratıcısının yaşamını fllm yapma hakkını Richard Attenborough'a verdiler Ustelik Attenborough ıle Chaplın arasında bir benzerlik de soz konusu Chaplln gibi Attenborough un sinema yaşamında da oyunculuk, yönetmenlik ve yapımcılık var Ayrıca Attenborough'un son ıkı filmınln de blyografık nitelikler taşıması, Ingiliz yönetmene bu konuda bir ustünluk de sağlıyor. Son Ikl fllmlnden biri Hindistan'ın bağımsızlık önderl Gandı nln, ötekiyse Guney Afrika özgurlük savaşçısı Steve Bıko nun yaşamı ustune Ancak "Gandı"ve Özgurlük Çığlığı adlı bu filmlerinde polltik yanları ağır basan iki insanı anlatan Attenborough bu kez bir sanatçının, üstelik çok yonlu bir sanatçının yaşamını beyazperdeye getirmek durumunda Nltekim Attenborough'a bakılırsa, Chaplln'in kendisıne en çarpıcı gelen ozelliği hep "muhalıf" bır kişilik taşımış, davranışlarıyla hep tartışmalara yol açmış olması Orneğın, Chaplin yaşamı boyunca tam dort kez evlenmış, birçok kadınla da llişkisl olmuş. Blrinci Dunya Savaşı yıllarında anayurdu İngiltere'ye donerek orduya katılmadtğı için bırçoklarınca eleştırılmış, ama en sonunda orduya gonullu olarak başvurduğu, ancak sağlık nedenlerlyle geri çevrildığı anlaşılmış Politikanın solunda yer alması ve ozellıkle Amerikan uyruğuna geçmeye bir turlu razı olmaması, ABD'de çeşitll çevrelerın giderek Chaplin'den nefret etmesine yol açmış Hele McCarthy nin kaynatmaya başladığı cadı kazanlarına hlç dayanamayan Chaplın, 1952'de ABD'yl terk etmış ve Isvıçre'ye yerleşmiş. ABD'ye bir daha donmeyeceğlne dair yemln ettikten yirmi yıl sonra dönmuş bu ülkeye, O da, kendisine verılen Ozel Oscar Ödulu nu almak İçin. Şimdi Attenborough, Hollywood'da Unıversal şlrketlyle Chaplın fllmlnln koşullarını görusüyor En buyuk merak konusu da, Chaptln rolünü klmln oynayacağı... LJ H S ARLO YER ALDIĞI MACERALARIN HEMEN HER BİRİNİN USTUNE ÇIKAN EFSANEVI BIR KIŞILIKTIR SEYIRCI AÇİSINDAN ŞARLO "POLIS ' YA DA "HACI' FİLMLERINDEN ÖNCE DE SONRA DA VARDIR ŞARLO BIR KAHRAMANDIR ESKI UYGARLIKLARIN GÖZUNDE ULYSSEUS YA DA KORKUSUZ ROLAND NE IDIYSE ŞARLO DA YERYUZUNDEKI MILYONLAR İÇİN ODUR ŞU FARKLA Kl BUGUN BIZ ESKI KAHRAMANLARI ONLARIN SERUVENLERİNI KESIN ÇİZGILERLE BELIRLEYEN BITMİŞ YAPITLARDAN ÖĞRENIYORUZ OYSA ŞARLO YENİ BİR FILME GIRMEKTE OZGURDUR YAŞAYAN CHAPLİN ŞARLO'NUN YARATICISIDIR VE ŞARLO ÖNDAN SORULUR Andre Bazin, Sinema Nedlr?' Parls, 1958 * " *f «•~™ • • r«. Charlıe Chaplın ılkokulda (ustte okla ışaretl') Daha beş yaşındayken babasıyla bırlıkte sahneye çıkan Chaplın 1910 da Fred Karno Topluluğu yla Amerıka ya gıder 1912 de unlu komedyen Mack Sennett ın kurduğu Keys tona şırketıyle fılm yapmak uzere anlaşma ımzalar Bı rıncı Dunya Savaşı sırasında ulkesı Ingiltere ye donmez ve 1918 de Mıldred Harrıs ıle evlendığı gunlerde Chaplın (altta) Şarlo Asker ı de yenı tamamlamıştır Balık avı meraklısı Charlıe Chaplın 60 lı yıllarda sanda lında avını beklemekte (ustte) Henıız son fılmı Hong Konglu Kontes ı çevırmemış ve ozel Oscar oduluiu al mamış Ve Chaplın bır gençlık avında 1930lardaAme rıka da Catalına Adası yakınlarında Edvvard Kıiüblock ıle bırlıkfe Av buyuk Chaplın ın kafasındakı prr» de bu yuk Modern Zamanlar ı çevırmeye hazırlanıyor Ar dından 40 larda Şarlo Dıktator ve Mosyo Verdoux gelecek 1951 yılında da Sahne Işıkları Tam dort kez evlenır Chaplın ve tum evlılıklerı lırtınalı dır Sonunru eşı Oona (ustte) oyun yazarı Eugene 0 Neıll ın kızıdır 1943 te evlenen çıft 1978 de Charlıe Chaplın ın ölumune dek mutlu bır yaşam surdurur ESLİ SİNEMANIN ORTAYA ? I Ş I N D A N ÖNCEKİ YILLARDA ^ J ÛUNYANIN HER YERİNDE İNSANLAR OZELLIKLE DE ENTELEKTUEL VE YAZARLAR SADECE BİR PANAYIR EĞLENCESI YA DA ÖNEMSİZ BİR SANAT OLARAK GÖRDUKLERİ SİNEMAYA DUDAK BUKUP KUÇUMSEMIŞLERDI BİR TEK ÖRNEK DIŞINDA CHARLIE CHAPLİNI STROHEİM GRİFFITH VE KEATON IN FİLMLERINI BEĞENENLERE BU D U R U M U N İĞRENÇ GELMESİ ANLAŞILIR BIR ŞEY BENCE BÖYLECE ŞU TEMA ÇERÇEVESİNDE BİR ÇEKİŞMEDİR BAŞLADI SİNEMA BIR SANAT MIDIR? AMA İKİ ENTELEKTUEL G R U P ARASINDAKİ BU TARTIŞMA HALKI PEK ILGILENDIRMİYORDU BÖYLE BİR SORU KAFALARI KURCALAMIYORDU BILE" IKINCI DUNYA SAVAŞI SONLARINDA HALK BOYUTLARINI BUGUN TASARLAMANIN ÇOK ZOR O L D U Ğ U BIR HAYRANLIKLA ADETA EVA PERON A TAPAN A R J A N T İ N Ü L E R GİBİ CHAPLİN I DÜNYANIN EN TANINMIŞ KİŞİSİ HALİNE GETİRİYORDU Chaplın yaşamının son yıllarını kalabalık aılesıyle bırlıkte Isvıçrede Veveydekı Manoır de Ban adlı malıkânede geçı rır Soldan sağa doflru Annette Jane Eugene Victorıa Josephıne ve Chrıstopher annelerı Oona ve baba Chaplın ıle 0 sıralar Geraldıne ve Mıchael Londradadır Françols Trurfaut'nun "Charlle Chaplln' adıyla yayımlanan vm Andre Bazin ile Erlc Rohmerin yazılarından olusan kitaba önsözünden 11