Katalog

7. TÜYAP İstanbul Kii Bir tarihçi: Nikos Svoronos Yunanlı tarihçi Nikos Svoronos, resmi tarihçiliği bir yana bırakarak kendi ulusunu insanlığın ortasına yerleştirmeyen, uluslararası değerleri arayan, ulusçu onyargıları ve mitleri yadsıyan bir yöntemi seçmiştir. Herkül Millas Direnişin saflarından geçmişin karanlık dehlizlerine T arıhçı Svoronos Şubat 1981 tarıhındc Atııv'da yap tığı bir konuşmada şunları söyluyordu "Marksist bilım adamı bılır kı >a da bilmelıdir kı, her hilim sistemınde her laman ışın saglıklı ve geçerlı oluıı ogelerı vardır, bir kısım başka oğeler ıse kuşkuya açıktırlar; kenılısı bılintsel bir durustlukle, bılmezligin yaraltıgı boşlugu gostermeli ve umulla, kendısımn ya da ondan sonra geleceklerin bu boslugu durmadan lamamlayacaklannı savıınmalıdır." Svoronos'u guzel bir bıçımde nıteleyen bıı tumcc bu (,1inkıı burada taııh^ıyı belırleyen bırkaç temel sö/cuk, onun kışılığıııı ve yaklaşımıfu açıkça ortaya koyuyor Marksızm, bılımsel kuşku, dürüstluk ve umut 1937 yılından, yanı ılk arastırmasını yayımladığı tarıhten, bugürîe, yetmış yedı yıllık yaşamı boyunca herhalde bu ılkelere ters düşen bir davranışı olmamıştır Yunanıstan'da ve dünyadakı bııyuk saygınlığı buradan kayııaklanmaktadır Yunan tarıhçılığı ıçınde yerı, " r e s m ı " tanhçılığı kuran Zambelyos ya da K. Paparigopulos'un (18151891) yanında değıldır Svoronos, büyuk " h o c a " Y. Kordatos'un (18911961) açtığı yolu seçmiştir Kendı ulusunu insanlığın ortasına yerleştirmeyen, uluslararası değerleri arayan, ulus ı,u onyargıları ve mıtlerı yadsıyan bu okulun tarıhçılerı bugün Rordatos'un açtığı ve Svoronos'un gelıştırdığı yönde değerlı araştıımalar sunmaktadırlar Bılmem Svoronos'un katkıları arasıııda, bugun buyük tarıhçıler olan "oğrencjlerı"nı de S.Asdrahas, V. Kremidas, T.Tsukalas, K.Moskof gıbı; saymak yanlış mı olur Bu tarıhçıler, KordatosSvoronos çızgısının u^uncu kuşağıdır N Svoronos'un tarılı valışmaları çok genış bir alanı kap lamaktadıı Tarılı bılımı ve tarıhsel yöntem ustuııe yazılar, ıdeolojı ve polıtıka yazıları, Yunan ulusunun koktnlerıne yönelık Bızans araştırmaları, Ortodoksluk'un ve ekonomının etkılerını kapsayan ıncelemcler, Yunan ulusı,ulıığunun doğuşu (1821 devrımı, Balkanlar'dakı ılışkıleı topluınsal VL toplumbılımsel gclışmeler), Yunanıstan'ın yakın larıhı, Yunan solunun tarıhı, kultur konuları (Yunanlıların kımlığı, gt^mışın kulturcl ctkılerı, halk şa'kıları vc Yunan ozanları ustune ıntckmeler) gıbı Anıa htı lıalde eıı onernlı valışmaları Bı/ans' ın ıdarı ve veıgılenıe sısltmı ustune olan valısmalaııdıı Bu valışmaların inl.iını Bı/ans donemındcn başlayıp, Osnıanlı ıdaresındekı \ ıınarııstan a vt hatta oradan \ırmıiKi >uz>ıl Yu nanısnn gen,eğıiK dc uzaıunaktadır ın bııtıın çalışmalarını nıtcleven o/ellık ve vakla şım, yapıtlarının oylesıne 'kolay" olan genel doğrıılardan olusmamaları, ama tersıne somut konulann ıncelemesıne da yanmalarıdır Arşıv valısmaları, (gezgınlerın anılaıı, sefırle rın mektuplasmalan vergıleme cetvellerı gıbı) elle tululur ve ölçıılebılır verıleı «.ahimaıarının tcmel ve bpşlangıı, noktası nı olıışturnıaktadırlar Bılırnsel gcrçeğe saygı anlaınma gelen "bılımsel ku>ku" da zaten bunu gerektırınektedıı Yunanıstan'ın fııtınalı polıtık gelışmelerı ıçınde, Svoronos da pavına duşenı almıştır 1940 41 yıllarında, Arnavutluk' ta, faşıst Italyan askerlerıne karşı savaşnıış ve sonra bAM ELAS satlarında mukavemete katılmıştır 194S yıhnda FranNikos Svronos yapıtlarının çoğunu Fransızca olarak kaleme almıştır sa'va okumaya gıtmıs ve doktoıasını yapmıştıı Ama 1955'tc Yuııan vatandaşlığından vıkarılaLiktır O yıllarda devletın yönetıiilen Svoronos gıbı bir dıışunuıu benımseyttck olgunluk (an yoksundular Bu vatandailıktan vıkaıma olayı herhalde yaşamı boyunca demokrası doğıultusunda vaptığı mücade lenın ne denlı haklı olduğunu göstermıştır Svoronos, Batıda, Fıansa'da ı,alışmış ve yapıtlarının ço ğıı Fransi7ca olarak yayımlanmıştır Askerlenn kışlalarına dönmelerınden sonra (1974) tarıhvı, Yunanıstan'ın demok ratık ortamı ıçınde kendıne yaraşan yere oturmuştur Yunan ünıversıtelerınde Selanık'tı., Gırıt'te genUer. değerlı hota nın ınsancıl öğretısını öğrenmektedırler Svoronos'un Turk okuyucusu ve did^lırmdtisı açısından ayrı bir önemı vaıdır Tarıhvının ıneeledığı konular Turkıye tarıhı ve Türk toplunıuyla doğrudan ılışkılıdır Bızans, bu günkü Türkıye'nın kapsadığı sınırlar ıçınde yaşamıştı, Yu nanıstan'ın tarıhı ıse yırmıncı yuzyılın ılk vcyreğıne dek, Batı Osmanlı Devlctı tarıhıdır dıyebılnız Bu tarıhvmın Tuıkıye'de yaygın bir bıçımde tanınması I ürk tarıh bılımınııı zengınleşmesı yönünde ohınılu bir adımdıı n 12