Katalog

on askerleri Pedro GordiUo Moreno 90 yaşmda. Zapata 'nm ordusunda bmbaşt riitbtsiyl* savaşmış. Zapata'nın öldürüldüğu kentte, Chmameca'da oturuyor. SUahutı hiç yanmdan ayumıyor s ve yalmzca 10 nisan günü, Zapata'nın ölüm yüdönümünde evlnden dışan cıkıyor. Mexico kentindekl Başkanlık Sarayı'nda çektiritmiş bir hatura fotoğra/ı: Pancho VUla alayh bir çehreyl* başkan koltuğuna kurulmuf. Emlliano Zapata (açtk renk cekttli) Ise kendine daha mütevazl bir yer * seçmlş... Bugtin 86 yaşmda olan Justino Zembrano Galeana (alttaki resimde solda), devrim haraketlne kardeşiylt birlikte 14 yaşmda katılmış. DERLEYEN: ZEYNEP DAĞLIOĞLU eksikah ihtilalci Emiliano Zapata öleli, tam tamına 67 yıl oldu. Ama bugün Meksıka'da, "Zapata ölmedi!" diye bağıran bir avuç ihtiyar var. Bunlar Zapata'nın son askerleri... Bu bir avuç Meksikalı halk kahramanından biri olan Pedro Gordillo Moreno, bugün 90 yaşında; üpkı silah arkadaşı Emerio Panteleon gibi... tkisi de, gençliklerinin geçtiği, Emiliano Zapata'nın doğup büyüdüğü ve öldüğü Meksika'nın güneyindeki Ananecuilco köyünü terk etmemişler. Her yıl liderlerinin ölüm yıldönümünde mutlaka bir araya gelen bu yaşlı köylüler, önderlerine ve inançlarına sadık kalmakta kararlılar. Çoğu, devrim yıllarından kalma yaralar taşıyan titrek bedenlerini zar zor ayakta tutuyorlar, ama birer köylü devrimcisi olarak silahlarını hâlâ yanlarında gezdiriyorlar. örneğin, Moreno'nun 1913 modeli Colt tabancası her an elinın altında... "Alışkanhktan" diyor Moreno, "SUahım olmayınca yüriiyemeyecegiml hissediyonım". Zapata'nın yaşh askerleri, bastonsuz dolaşıyorlar, ama sılahsız asla!.. Bu yorgun askerlere, neden silahlarını yanlarından ayırmadıklarını sorduğunuzda, alacağmız yanıt hep aynı: "Zapata da böyle yapmamı? mıydı?" Gerçektcn de Emiliano Zapata, Mexico kentıni ele geçirip toprak reformunu yapmalan için, siyaseti sıvıl pohtikacılara bıraktığında, adamlanna, "Hadl gidelim; buras bize gore deJU..." demiş... Ancak anlaşılan, bu politikacılara pek güvenmiyormuş ki, Olene dek silahını yanından ayırmamış. Sayıları birkaç düzineyi geçmeyen yaşlı Zapatacüar, maceralı gençliklerinin akıp gittiği "ihtilal topraklarını" terk etmek istememişler... Hemen hepsi, Meksika'nın güneyindeki Moreloseyaletinde yaşıyorlar. Hatta, Moreno ve bazı arkadaşlan, hâlâ Zapata'nın köyünde, Ananecuilco'da oturuyorlar. Kırçıl bıyıkları ve gür kaşlarıyla, hâlâ mağrur mağrur şeker kamışı tarlalarında geziniyor ya da evlerinin önündeki gölgeliklerde uyukluyorlar. Ancak Zapata'nın ölümünden bu yana, güçlü ve sonu zaferle biten bir savaş daha verebilmi^Ier... Hükümet, birkaç yıl önce Zapata'nın köyüne adamlarını gönderip onun tabutunu başkente, Devrim Arutı önünde düzenlenecek bir törene götürmek istediğinde, köyde işler kanşrruş. Bölgedeki bütün Zapatacılar liderlerinin mezarı başında toplaşıp direnişe geçmişler. "Zapata, Morelos'ta kalacak" diye pankartlar açılmış; polisler, bu eski kurtlarla başa çıkamamışve Zapata'nın mezarı, köyünde kalmış. Zapata'nın eski askerlerinin adları, bugün Meksika'nın caddelerini, meydanlarını sUslüyor. Onlar adına söylenen destanları sağda solda hâlâ duyabilirsiniz. Aynca ulusal bayramlarda, onlardan uzun uzun söz edilir. Ama bir de madalyonun öbür yüzü var: Bu bir avuç devrim askerinin çoğu yoksul ve hastalıklı. Devletin kendilerine maaş bağlaması için didinip duran bu sevimli ihtiyarlar, yıllarca uğra^mışlar bu yolda, ama hiçbir sonuç elde edememişler... Meksika'da, devlet de halk da bu ulusal kahramanları yalmzca bayram gUnlerinde anımsıyor. Elbette bu şartlarda, bir avuç ihtiyar ve "küskün" devrimcinin yapabileceğı tek şey, "ulkenin yenl bir devrlme Ihriyacı oldugu"nu söylemek ve "Zapata ölmedi!" diye titrek bir sesle haykırmak. M