Katalog

ENERJİ 4 ENERJİ EKONOMİSİ AKP zincirleme zamları devreye sokacak otomatik fiyat r mekanizmasını yürürlüğe almak için çalışmalar yürütüyo Zincirleme zamlar geliyor Fotoğraf: Necati SAVAŞ Banu SALMAN MO Basın Genel seçimler (22 Temmuz 2007) öncesinde elektriğe zam yapmadığı propagandasıyla oy toplayan AKP Hükümeti, Ocak 2008’de yaptığı elektriğe yüzde 20 düzeyine ulaşan zammın ardından zincirleme zamları devreye sokacak otomatik fiyat mekanizmasını yürürlüğe almak için çalışmalar yürütüyor. IMF’yle yapılan görüşmelerde koşul olarak gündeme gelen otomatik fiyatlandırmaya yönelik Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararının alındığı ortaya çıktı. Resmi Gazete’de yayımlanmayan, ancak 6 Mayıs 2008 tarihinde Hazine’nin İnternet sitesinde erişime açılan 14 Şubat 2008 tarihli YPK kararıyla, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ), Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ), Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş (TETAŞ) ve son olarak da Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş’nin mülkiyetindeki dağıtım şebekelerinin işletme hakkını devralan 20 kamu şirketi kullanıcıya yansıyacak zamlar yapacaklar. Karara göre, bu kuruluşlar, 19 Ekim E 2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan KİT’lerin Genel Yatırım ve Finansman Programı’na ilişkin Bakanlar Kurulu kararında yer verilen, IMF talebi doğrultusunda belirlenmiş olan faiz dışı fazla rakamlarını tutturmaya çalışacaklar ve otomatik zamları devreye alacaklar. TKİ, EÜAŞ, TETAŞ ve dağıtım şirketleri yıl içinde 3’er aylık dönemler (1 Nisan, 1 Temmuz, 1 Ekim) itibarıyla fiyat artışları yapacaklar, ancak ocak ayında da KİT’lerin genel yatırım ve finansman programı kapsamında belirlenecek satış fiyatlarını uygulamaları söz konusu Hedefler revize edilecek Ayrıca fiyatlandırmalarda, genel ekonomiye ilişkin hedef rakamlar değil gerçekleşmeleri dikkate alan revize varsayımların esas alınması öngörülüyor. Yani çalışanlar ve emeklilere “öngörülen enflasyon oranı” düzeyinde maaş artışı dayatılıp, enflasyon kayıpları ödenmezken; revize hedef esasıyla enerji zamlarının öngörülen hedeflerin üzerinde yapılmasına da olanak tanınıyor. Bu durum YPK kararında, şöyle ortaya konuluyor: varsayımlar, aylık olarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nca (DPT) ilgili enerji KİT’lerine bildirilecektir.” Kömüre akaryakıt zammı geliyor Tek tek kuruluşlar için ayrı ayrı ortaya konulan formüllere bakıldığında TKİ; girdilerin toplam üretim maliyeti içindeki ağırlıklarına ilişkin katsayı uygulamasına yer verilen formüle göre; personel maliyetlerini tüketici fiyatlarını (TÜFE) baz alarak; akaryakıt maliyetlerini üretici fiyatları (ÜFE) kapsamında rafine edilmiş petrol ürünleri alt sektörünü baz alarak; akaryakıt dışındaki malzeme maliyetlerini ise üretici fiyatları kapsamında genel endeks artışını dikkate alarak artıracak. Hükümetin maliyet bazlı fiyatlandırma diye açıkladığı otomatik zam mekanizması ile DUY denilen karaborsada oluşan fiyatlar tüketicinin sırtına yıkılacak. Dağıtım özelleştirmeleri öncesinde böyle bir sisteme geçilerek, dağıtım şebekelerini satın alacak şirketlere kar garantisi sağlanıyor. olacak. Böylece ocak ayında belirlenecek fiyat aracılığıyla maliyet bazlı fiyatlandırma dışında, faiz dışı fazla hedefinin tutturulmasına yönelik olarak genel ekonomik durum kapsamında daha yüklü zamlar yapılmasına da kapı açılmış oluyor. ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ Doğalgaza aylık zam BOTAŞ için diğer enerji KİT’lerinden farklı bir düzenleme öngörülerek, 3’er aylık değil aylık fiyat artışları belirlenecek. Ancak YapİşletDevret, Yapİşlet santralları, Hamitabat ve EÜAŞ santrallarına uygulanacak fiyatlar mevcut sözleşmelerine göre devam edecek. BOTAŞ’ın fiyat belirleme formülünde ise gaz alımında dolar cinsinden ağırlıklı ortalama fiyatın birinci ve ikinci ay arasındaki değişim oranı ile kurdaki aynı dönem içindeki değişim oranı dikkate alınacak. “Enerji KİT’leri, yılın geri kalan dönemi için uygulayacakları yeni tarifelerini tespit ederken, EK3’te (maliyeti birimlerin ağırlıklarına göre enflasyon oranında arttıran formüller) ve/veya ilgili mevzuatta yer alan formülasyonlara göre belirlenen maliyetlerdeki değişimler ile yılsonuna yönelik revize makro ekonomik gösterge varsayımlarını (döviz kuru, petrol fiyatı, TEFE, TÜFE vs.) kullanılacaktır. Bu ENERJİ ENERJİ ENERJİ EÜAŞ’ta zamlar katmerleniyor EÜAŞ’ın parçalanmasıyla kamu santrallarından oluşturulan 6 portföy şirketi ise 3 dönem halinde gerçekleşme ve tahminleri dikkate alarak “asgari enerji satışı” ve “opsiyonel enerji satışı” olmak ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ