Katalog

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? 1801: Britanyalı mühendis William Symington İskoçya’daki Forth ve Clyde Kanalları için buharlı vapur geliştirdi. 1802: Gaz, İngiltere’deki sokak lambaları için kullanılmaya başlandı. 1802: Humphrey Davy, metal şeritlerden güçlü elektrik akımı geçirerek şeritleri akkor haline getirmeyi başardı. 1804: Frederick Albert Winsor, havagazı üretimi yapmak için bir fırının patentini aldı. 1804: Richard Trevithick, demiryolu ulaşımı için buhar lokomotifi geliştirdi. 1806: Frederick Winsor, dünyanın ilk havagazıaydınlatma şirketini kurdu. 1807: Jeotermal enerjinin ticarileşmesi başladı. 1808: George Cayley, kendisinden daha hafif bir planör yaparak gökyüzünde uçan ilk insan oldu. 1813: David Melville, havagazı yapımı makinesinin patentini aldı ve havagazı sokak lambalarında kullanılmaya başladı. 1814: Robert Fulton tarafından yapılan Amerika’nın ilk buhar güçlü savaş gemisi ‘Demologos’ New York Limanı’nda suya indi. 1817: Baltimore, Amerika’da gaz şirketi kurulan ilk şehir oldu. Sokakların aydınlatılması için havagazı sağlayan şirket, Amerika’da havagazını kullanan ilk şirket oldu. 1819: Hans Christian Oersted, manyetik iğnenin elektrik akımıyla dönebileceğini şans eseri keşfetti. Oersted’in buluşu 1820’de ilan edildi. 1820: Savanah’tan yola çıkan ilk Amerikan buhar vapuru, Atlantik Okyanusu’nu 25 günde geçti. 1821: Johann Seebeck termoelektriği keşfetti.. 1823: Çözücü olan ve ulaşımda yakıt olarak da kullanılan metil alkol keşfedildi. 1823: Samuel Brown yanmalı motoru icat etti. 1825: Doğalgaz ilk defa Fredonia’da aydınlatma için kullanıldı. 1826: Oxfordlu kaptan Samuel Morey, yanmalı motor patentini aldı. 2 silindire ve su soğutma sistemine sahip motor, neft yağı buharıyla güçlendirildi. 1827: Almanyalı Georg Simon Ohm, elektrik akımının voltaj ve direncin bölümüne eşit olduğunu keşfetti. 1827: Benoit Fourneyron, modern dizayna sahip 6 beygir gücünde olan su tribünü inşa etti. 1829: Fransa, gaz aydınlatılmasıyla tanıştı. 1830: Amerika’da yolcu taşıyan ilk lokomotif, 26 yolcusuyla 13 mil uzunluktaki yolu 1 saat 15 dakikada tamamladı. 1830: Jacob Perkins merkezi ısıtmayı sağlayan radyatörü icat etti. 1831: Faraday elektromanyetik alanlardan elektriğin elde edilmesinin Faraday’e ait olduğu kabul edildi. 1834: New York’lu James Bogardus gaz sayacının patentini aldı. 1834: E.M. Clarke ticari olarak elektromanyetik jeneratörü üretti. 1837: Londra Parlamentosu, Jacob Perkins tarafından geliştirilen klimayı kullanmaya başladı. 1839: Edmond Becquerel, bazı maddelerin ışığa tutulduğunda az miktarda elektrik akımı ürettiğini buldu. 1839: William Robert Grove, hidrojen ve oksijeni kullanarak elektrik enerjisi üreten bir makine icat etti. 1841: Frederick de Moleyns akkor ışığının patentini aldı. Prof. Dr. İ. Engin TÜRE * B ilindiği gibi, biz insanlar özellikle son 150 yıldır yoğun olarak fosil yakıtları tüketiyor ve bunun sonucu olarak dünyamızı yaşanabilir bir yer olmaktan hızla çıkarıyoruz... Fosil yakıtların sağladığı avantajlar yanında verdiği zararlar saymakla bitecek gibi değil. Kömüre benzer şekilde petrol kuyularındaki yangınlar, özellikle petrolün büyük tankerlerle deniz yoluyla taşınması sırasında meydana gelen kazalar sonucu denizlere saçılan ve doğal hayata geri dönülemez zararlar veren tanker facialarının maddi boyutu maalesef tahminlerin çok üzerinde yer alıyor. Birçokları tarafından adeta çevre dostu yakıt olarak takdim edilen doğalgaz bile, hiç de sanıldığı kadar zararsız değil. Do FOSİL YAKITLAR ZARARLI ğalgazın çevreye verdiği zararlar kömür ve petrole göre nispeten daha az da olsa, küresel ısınmaya neden olan gazların başında gelen karbondioksit ve asit yağmurlarına neden olan azot oksitler, doğalgaz yakıldığında da yine bol miktarda atmosfere atılıyor. Fosil yakıtların çevreye verdiği tüm bu zararlar, sosyal maliyet olarak kabul edilmekte olup, bunların insanlar, bitki örtüsü, hayvanlar, hatta binalar üzerindeki olumsuz etkileri tek tek hesaplanıyor. Sosyal maliyet konusu üzerinde yapılan ciddi çalışmalar fosil yakıtların çevreye verdiği zararın yılda yaklaşık 5 trilyon dolar (5 bin milyar dolar) olduğunu ortaya çıkardı. Yani Türkiye bütçesinin neredeyse 25 katı. Fosil yakıtların korkunç boyuttaki zararları bilinmesine rağmen özellikle bunlardan büyük kazanç sağlayan uluslararası şirketler ve tabii onların desteklediği politikacılar dünyamızı kirletmeye devam ediyorlar. Burada en büyük teselli ve umudumuz ise bu kirletme sürecinin fazla devam edemeyeceği, zira fosil yakıtların 3040 sene gibi çok yakın bir gelecekte tükenecek olması sanırım. (*)UNIDOICHET Direktör k 12