Katalog

Cumhuriyet Ankara 262/10 Temmuz 2009 Teleskopla gökyüzüne bakmayan kalmasın! NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Üniversitesi Rasathanesi her ayın ilk pazar günü özellikle gençlere gök cisimlerini tanıtmak amacıyla kapılarını yurttaşlara açıyor. Amaçlarının bilimi, uzayı yurttaşlara tanıtmak olduğunu söyleyen Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Birol Gürol, sorularımıza şu yanıtları verdi: Rasathanenin çalışmaları hakkında bilgi verir misiniz ? Yaptığımız bilimsel çalışmaların dışında halka da ulaşmak istiyoruz. Teleskopla gökyüzüne bakmayan kalmasın amacındayız. Temel hedefimiz her ayın ilk pazar günü halkımızla bir araya gelmek, onlara bilimi, uzayı götürmek ve yardımcı olmaktır. Bu çalışmamız başlayalı 3 yıl oldu ve her sene devam edecek. Sadece bu tarz etkinlikler değil aynı zamanda önemli gök olayları olunca da çalışmalar yapıyoruz. Kuyruklu Yıldız, meteor yağmuru, AyGüneş tutulması gibi olayları da izliyoruz. Türkiye’de bu konuda bilimsel çalışmalar ne düzeyde ? Türkiye’de maalesef bilimsel çalışmalar geri kalmış ‘Dünya Astronomi Yılı’nda gençlere ulaşacağız’ Dünya Astronomi Yılı kapsamında yapacağınız etkinlik hakkında bilgi verir misiniz ? Şu günlerde Ahlatlıbel’de bulunan Ankara Üniversitesi Rasathanesi’nde teleskopla gökyüzü incelemesi yapılıyor. Ayrıca müze gezisi ve Prof. Dr. Üstün Dökmen’in “Evden Evrene Evrenden Eve” adlı bir sunumu olacak. Bizim esas amacımız gençlere ulaşmak. Gökyüzünde çok fazla cisim olduğunu ve bunları gelecek nesillere göstermek gerektiğini düşünüyoruz. Bunlarla ilgili çok fazla soru da alıyoruz. Kara delik nedir, ufo var mıdır gibi sorular var. Teleskopla beraber ayrıntıyı görürsünüz. Biz de bunu yapmak istiyoruz. Galileo bundan 400 yıl önce teleskopla uzaya baktı ve ayrıntıyı yakaladı. Tabii teleskopların çapı arttıkça ayrıntıyı görme oranı da artar. Çap büyüdükçe daha fazla foton alırsınız. Foton ışık demektir. Biz ise bu konuda sıkıntılı bir ülkeyiz, teleskoplarımız ufak çapta. Hangi gök cisimlerini izleyeceksiniz? Ay, Satürn, Jüpiter, Mizaralkor, Albireo, M27 gibi gök cisimlerine bakılacak. Kutup Yıldızı, Takım Yıldızı, Ay ve daha birçok şeyi görme fırsatı oluyor. Her akşam saat 20.30’da başlayan ve gece boyu süren incelemelere tüm başkentlileri bekliyoruz. İncelemeler pazar gününe kadar sürecek. A durumda çünkü yeterli araç yok. Yeterli araç olmamasının nedeni de maliyetinin yüksek olmasıdır. Hükümet de pek bir önem vermiyor ve hep göz ardı ediliyor. Türkiye’deki en büyük teleskop 150 santimetre uzunluğunda ve Çanakkale’de bulunuyor. Başkette ise büyük teleskop yok. Çanakkale’de bulunan en büyük teleskop dünyanın 1900’lerde kullandığı teleskop ve biz en az 100 yıl geriden geliyoruz. Ancak bizim çeşitli çalışmalarımız var ve Cumhuriyetimizin 100’üncü yılına doğru 2 metrelik bir teleskop yapmak istiyoruz. Böylece Cumhuriyet tarihindeki en büyük teleskopa sahip olacağız. Bu teleskopun yeri de belli. Beynam Ormanları’nı düşünüyoruz. Teleskopu buraya koyacağız. Projemiz TÜBİTAK tarafından da destekleniyor ve devamı gelecek. Örneğin Çankaya’da bulunan bütün ilköğretim okullarına ikişer tane 6 santimetrelik teleskop hediye etmek istiyoruz. Bu düşüncemizi Çankaya Belediye Başkanı Bülent Tanık’a ilettik ve olumlu karşılandı. Protokol yakında imzalanır ve teleskop hediye edilir. Ayrıca dönem dönem geziler de yapıyoruz. İnsanlara teleskop götürerek gökyüzünü incelemelerini amaçlıyoruz. Hükümet destek olmalı Bu çalışmaları daha da derinleştirmek ve araç sıkıntısını çözmek için neler yapılmalı ? Öncelikle hükümet buna tam destek vermeli ve kaynak ayırmalı. Çünkü aktarılan kaynak çok kısıtlı ve üniversitelerin de bütçesi belli. Eğitim ve bilim adına bu yapılmalı. Maliyet yüksekliği sorun olmamalı. Bunlar geleceğe yatırımdır. İlk keşifleri hep dünya yapıyor biz ise geriden geliyoruz. Sadece ışık ölçümü, cisim analizi gibi çalışmalarla sınırlıyız ve bunları da Avrupa’nın verilerine dayanarak yapıyoruz. ABD ve Avrupa çok gelişmiş durumda. Teleskopları çok ileri düzeyde ve biz onlarla eşit değiliz. İran, Yunanistan ve Ermenistan gibi komşularımız da bizden daha iyi. 2