Katalog

Cumhuriyet Ankara 252/1 Mayıs 2009 DoğuAnadolu’nun YAZAR FATiH sorunlarınaedebibakış ATiLA Y ? Ali ÖZTÜRK azar Fatih Atila’nın, “Akdeniz’in Kıyısında”, “Alaturka Rapsodi” ve “Ölü Canlar”dan sonra 4. romanı “Dargeçit” okuyucuyla buluştu. “Bir Doğu Anadolu Romanı” olarak tanıtılan eser için Atila, “Nasıl, Bekir Yıldız, Osman Şahin, Ferit Edgü okunmadan doğunun gizemi, sosyal yapısı ve insanı çözülemezse, Dargeçit okunmadan da bugünün Doğu Anadolusu anlaşılamaz” dedi. Atila, “Roman yazarları için eserin ismi önemlidir” diyerek, Öncü Kitap’tan çıkan eserinin konusunu şöyle anlattı: “Burada yazar, konuyu belirler ve bir gönderme yapar. Temayı vurgular: Tolstoy ’un, ‘Harp ve Sulh ’u gibi. Kahramanını vurgular: Jack London ’un ‘Martin Eden’i Cervantes’in ‘Don Kişot’u gibi. Romanın okuyucuya sunduğu serüvene işaret eder: Marcel Proust’un ‘Geçmiş Zaman Peşinde’si gibi. Coğrafyaya, tarihe ya da kullanılan tekniğe gönderme yapılabilir. Örnekler arttırılabilir.” “Nasıl Bekir Yıldız, Osman Şahin, Ferit Edgü okunmadan doğunun gizemini, sosyal yapısını, insanını çözemezseniz, Dargeçit okunmadan da bugünün Doğu Anadolusu anlaşılamaz” koyarız. Politikayla ilgilenmiş ve genç bir üniversite öğrencisiyken; doğu vilayetlerinde iki yıl gezmiş biri olarak şunu ifade edeblirim, sorun esas olarak ‘feodalizm’ sorunudur. Bu, özellikle İsmail Beşikçi’in olay yaratan kitabı ‘Doğu Anadolu’nun Düzeni’ okunduğunda görülür. Yine birkaç yıl önce Hacettepe Üniversitesi’nin bir araştırmasını okumuştum. Bugün, Doğu Anadolu’da insanların yüzde 65’i topraksızdır. Bu büyük bir oran. Bütün tarikat liderleri Doğu Anadolu’dan çıkıyor. Yine AKP’nin içinde Doğu Anadolulu güç sahipleri bulunuyor. Bu coğrafyada feodalizm çözülmedikten sonra her türlü çözümsüzlüğü ve karışıklığı bekleyebiliriz” değerlendirmesini yaptı. Atila, Dargeçit’in ortaya çıkış sebebinin, “içindeki anlatma arzusunu söndürememek” olduğuna dikkat çekerek, şöyle devam etti: la, “Ölü Canlar, Can Yayınları’ndan çıktı. O zaman başında Erdal Öz gibi yazar kaşifi, keşfetmeyi bilen, edebiyattan anlayan kendisi öykücü bir patron vardı. İlknur Özdemir gibi yazarlarla rekabete ihtiyacı olmayan, derin bir bilgi birikimi olan bağımsız bir editör vardı. İki baskı yaptı. Bu yaklaşık, 4000 kitap yapar. Bugün baskısı ne yazık ki yok. Dargeçit’i ise yazmaktan çok gün ışığına çıkartmak yordu beni. İddialı olacak ama şöyle diyebiliriz: Nasıl Bekir Yıldız, Osman Şahin, Ferit Edgü okun madan doğunun gizemini, sosyal yapısını, insanını çözemezseniz, Dargeçit okunmadan da bugünün Doğu Anadolusu anlaşılamaz” görüşünü dile getirdi. Atila, Dargeçit’i diğer eserlerinden ayıran yönleri de şöyle anlattı: “Dargeçit’i diğerlerinden ayıran şey, büyük ölçüde işlediği tema, kurgusu ve romanı oluşturan doğu öyküleridir. Gerçekte dört romanım da bir ‘nehir roman’ şeklinde tasarlanmıştır. Kurguları farklı olmakla birlikte temalar iç içe geçer. Bazı roman kahramanları iki üç romanda görülür. Dargeçit’teki Cengiz Timuroğlu Alaturka Rapsodi’deki Cengiz’dir.” ‘Malzeme insandır’ ‘Öncelikle bir roman’ Doğu Anadolu’dan ve Doğu Anadolu’da yaşayan yurttaşların sorunlarından söz eden Dargeçit için Atila, “Bir roman bir sorundan ne kadar söz ederse Dargeçit de o kadar söz ediyor” diyerek, “Öncelikle bir roman Dargeçit. Edebi bir eser. Edebiyat söz konusu olunca bilgi, sezgi ve tasarım birleşir. Bütün sanatlarda bu böyledir. Bizler sorunu subjektif olarak ortaya “H.G.Gadamer, çağımızın büyük Alman filozofu, edebiyatta yeni bir şey olmadığını ve ortaya çıkmadığını söyler. ‘Büyük ölçüde temalar, öyküler, tipler, kahramanlar birbirine benzer’ der. Kıskançlığın, tutkunun, kahramanlıkların aynı olduğunu söyler. Çünkü malzeme aynıdır yani ‘insan’dır. Eğer konu hep aynıysa tarihle yetinilebileceğini söyler. Tarih yetmezse edebiyata ihtiyaç duyulur. O da aynı hikâyeleri alır evirir, çevirir ve insanların iletişimine sunar. Yayın dünyasının manipüle edildiği günümüzde gerçek yazarların özgürlüğü ve iletişim hakkı elerinden alınmıştır. Yani okurla bağ kuramazsanız bu işin heyacanı kalmaz. Günümüzde şairlerimiz kitapları yayımlayamıyor, kendileri bastırıyorlar, öykücüler moralsiz. Yani okuyan bir toplum olma aşamasına gelmeden ‘izleyen ve dinleyen bir toplum olduk’ ne yazık ki. Bu anlamda yazarlar kalemlerini kırabilirler. Kendi durumuma dönersem, içimdeki anlatma isteğimi, okuyucu ile iletişim kurma arzumu öldüremediğim için bu roman yazılabildi.” ‘Mutlaka okunmalı’ Dargeçit’ten önce yazmış olduğu Ölü Canlar eseri yoğun ilgi gören Ati 5