Katalog

Cumhuriyet Ankara 228/14 Kasım 2008 TÜİK’in Enşasyonu Halkın Enşasyonu Değildir ? Turhan ÇAKAR Aürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekim 2008 itibariyla 1 yıllık (12 aylık) enflasyonu 11.99 olarak açıkladı. Türkiye’de enflasyon belirlenirken zengin yoksul ayrımı yapılmamakta, hangi gelir grubunda olursa olsun tüm bireylerin yapmış olduğu ortalama harcamalar dikkate alınmaktadır. TÜİK 454 maddeyi dikkate alarak enflasyon hesabını yapmaktadır. TÜİK’in hesaplarına göre, 454 maddeden oluşan (enflasyon sepeti) aile bütçesinin ana harcama grupları şunlardır: 1 Gıda ve alkolsüz içecekler, 2 Alkollü içecekler ve tütün, 3 Giyim ve ayakkabı, 4 Konut, 5 Ev eşyası, 6 Sağlık, 7 Ulaştırma, 8 Haberleşme, 9 Eğlence ve T Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı kültür, 10 Eğitim, 11 Lokanta ve oteller, 12 Çeşitli mal ve hizmetler. Aile harcama grupları içerisinde yüzde 28.63 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu ilk sırada yer almaktadır. Harcama grupları arasında 2. sırada yüzde 16.60 ile konut harcamaları (kira, elektrik, su, doğalgazodunkömür gibi) yer almaktadır. 3. sırada ise yüzde 12.59 ile ulaştırma harcamaları gelmektedir. Yani bu üç grubun toplam harcamalar içindeki payı yüzde 65.89’dur. TÜİK’in 2006 yılı itibariyla hane halkı tüketim harcamalarına göre, en alt gelir grubundakilerin gıdaya ayırdığı pay yüzde 36.5, konut ve kira harcamaları için ayırdığı pay ise yüzde 18.6’dır. Yani, bu iki grup toplam harcama gruplarının yüzde 64.8’ini oluşturmaktadır. Halkın ezici bir çoğunluğunun hiç kullanmadığı mal ve hizmetlerin enflasyon hesabına dahil edilmesi nedeniyle enflasyon oranı düşük çıkmaktadır. Halkın büyük bir çoğunluğunu oluşturan dar gelirli tüketicilerin kullanmak zorunda olduğu en temel mal ve hizmetlerdeki fiyat artışları gerçek enflasyon değerini yansıtmada dikkate alınmamaktadır. Kısaca , TÜİK’in enflasyonu dar gelirli, yoksul tüketicinin yani halkın enflasyonu değildir. Bunun içindir ki maaş ve ücret artışları sürekli düşük gösterilmekte ve gerçek enflasyon karşısında erimektedir. Bu nedenle hükümetin resmi enflasyonu dikkate alarak maaş ve ücret artışlarını belirlemesi doğru değildir. Temel mal ve hizmetlerdeki enflasyon Aşağıda, dar gelirli yoksul tüketicilerin en çok kullandığı ve tüketim harcamaları içerisinde en büyük payı oluşturan temel mal ve hizmetlerin Ekim 2007 Ekim 2008 aylarındaki fiyat karşılaştırmaları ve Ekim 2008 ayı itibariyla yıllık fiyat artışlarını (12 aylık enflasyon) gösteren tablo ve açıklamaları yer almaktadır. Enşasyon tükecinin alım gücünü nasıl eritti? BİRİNCİ dereceden emekli bir öğretmenin maaşı 2007 ekim ayında 906,7 YTL iken 2008 yılı ekim ayında 971 YTL’ye çıkmıştır. Yani öğretmenin maaşı aylık 64.3 YTL artmıştır. Bu duruma göre, aşağıdaki tabloda, birinci dereceden emekli olan öğretmenin 2007 yılı ekim ayı ve 2008 ekim ayındaki maaşı ile satın alabileceği temel mal ve hizmetlerin miktarları ve alım gücündeki azalma oranları gösterilmiştir. TEMEL MAL VE HİZMETLERDE EKİM 2007EKİM 2008 AYLARINDAKİ FİYAT KARŞILAŞTIRMALARI İLE 1 YILLIK FİYAT ARTIŞ ORANLARI (ENFLASYON) Ürün adı 2007 yılı Ekim ayı fiyatı 2008 yılı Ekim ayı fiyatı 1 yıllık fiyat artış oranı enflasyon (yüzde) Ekmek (YTL/KG) ................................1,6067 ..........................2,1442 ......................................33,45 Bulgur (YTL/KG)..................................1,5599 ..........................2,4518 ......................................57.18 Pirinç (YTL/KG)......................................3,178 ..........................4,6176 ......................................45.30 Makarna (YTL/KG) ..............................1,5438 ..........................2,2025 ......................................42.67 EMEKLİ BİR ÖĞRETMENİN EKİM 2007EKİM 2008 AYLARINA GÖRE ALIM GÜCÜNDEKİ KARŞILAŞTIRMA Ürün adı 2007 yılı 2008 yılı Alım gücündeki Ekim ayında Ekim ayında azalmaerime oranı (%) Ekmek (YTL/KG) ......................................564,32..........................452,85 ........................................19,75 Bulgur (YTL/KG) ......................................581,26 ..............................396 ........................................31,87 Pirinç (YTL/KG) ........................................285,31..........................210,28 ..........................................26,3 Makarna (YTL/KG)....................................587,32..........................440,86 ........................................24,94 Ayçiçek Yağı (YTL/LT)..............................233,57..........................184,31 ..........................................21,1 Kuru fasulye (YTL/KG) ..................................261..........................213,21 ........................................18,31 Mercimek (YTL/KG)..................................405,72..........................188,26 ..........................................53,6 Toz şeker (YTL/KG) ..................................427,73..........................393,69 ..........................................7,96 Çay (YTL/KG)..............................................91,93............................87,95 ..........................................4,33 Pekmez (YTL/KG) ....................................146,13..........................105,82 ........................................27,59 Sabun (YTL/KG) ............................................343............................269,5 ........................................21,43 Musluk suyu (YTL/TON) ................................583 ..............................528 ..........................................9,43 Elektrik (YTL/KWH) ................................5764,14........................4005,78 ........................................30,51 Doğal gaz (YTL/M³) ................................1481,78........................1106,17 ......................................25,35 Doğal gaz (YTL/M³) ................................1481,78 ........903 (Kasım 2008) ......................39 (Kasım 2008) Tüp (YTL/adet)............................................25,44............................21,61 ..........................................15,1 Kömür (YTL/Ton) ......................................2,9543..........................2,1429 ........................................27,47 Dolmuş ücreti (YTL/biniş)..............................835 ..............................755 ............................................9,6 Belediye otobüsü (YTL/biniş)........................921 ..............................853 ............................................7,4 Telefon ücreti (YTL/1 kontör) ....................11334 ..........................10520 ..........................................7,18 Ayçiçek Yağı (YTL/LT) ........................3,8819 ..........................5,2682 ......................................35,71 Kuru fasulye (YTL/KG) ........................3,4734 ..........................4,5543 ......................................31,12 Mercimek (YTL/KG) ............................2,2348 ..........................5,1577 ....................................130,79 Toz şeker (YTL/KG) ............................2,1198 ..........................2,4664 ......................................16,35 Çay (YTL/KG) ......................................9,8629 ........................11,0404 ......................................11,94 Pekmez (YTL/KG) ..............................6,2048 ..........................9,1763 ......................................47,89 Sabun (YTL/KG)..................................2,6436 ..........................3,6032 ......................................36,30 Musluk suyu (YTL/TON)......................1,5556 ..........................1,8391 ......................................18,22 Elektrik (YTL/KWH) ............................0,1573 ..........................0,2424 ......................................54,10 Doğal gaz (YTL/m³) ............................0,6119 ..........................0,8778 ......................................43,45 Doğal gaz (YTL/m³) ............................0,6119 ....1,0753 (Kasım 2008) ................75,73 (Kasım 2008) Tüp (YTL/Adet)....................................35,638 ........................44,9364 ......................................26,09 Kömür (YTL/Ton) ............................306,9055 ......................453,1085 ......................................47,64 Dolmuş ücreti (YTL/Biniş) ..................1,0865 ..........................1,2858 ......................................18,34 Belediye otobüsü (YTL/Biniş) ............0,9847 ............................1,138 ......................................15,57 Telefon ücreti (YTL/1 kontör) ..................0,08 ..........................0,0923 ......................................15,38 Ev Kirası (YTL/Ay) ..........................397,5157 ......................449,6003 ......................................13,10 Yukarıdaki tabloda görüleceği gibi birinci dereceden emekli bir öğretmenin 2007 yılı ekim ayına göre 2008 yılı ekim ayındaki maaşıyla satın aldığı temel mal ve hizmetlerde ve alım gücünde çok önemli azalmalar olmuştur. Örneğin, ekmekteki alım gücü yüzde 19.75, mercimekteki alım gücü 53.6, elektrikteki alım gücü yüzde 30.51, doğalgazdaki alım gücü (Kasım 2008 itibariyle) yüzde 39 olmuştur. Sadece emeklilerin değil çalışan memurların da maaşları ile satın aldıkları bir çok mal ve hizmetteki alım gücünde de azalmalar olmuştur. Kısaca, başta emekli, memurişçi, asgari ücretli, dulyetim ve çalışan memurların büyük bir çoğunluğuyla diğer dar gelirlilerin alım gücü iyice erimiştir. Bu nedenle yapılması gereken halkın gerçek enflasyonunu yansıtacak bir enflasyon hesaplama yöntemini uygulamak, ücret ve maaş artışlarını da buna göre belirlemektir.Bu yazının hazırlanmasında önemli katkısını gördüğüm Türkİş Uzmanı Enis Bağdadioğlu’na teşekkür ederim. YUKARIDAKİ tablodan da görüleceği üzere, dar gelirli, yoksul tüketicilerin gerçek enflasyonu TÜİK’in açıkladığı resmi enflasyonun ortalama 34 kat üzerindedir. Tek başına çalışan bir asgari ücretlinin bir memur ve işçi emeklisinin, dul ve yetimin aldığı ücretle ve üc ret artışları ile bu mal ve hizmetlerdeki fiyat artışlarını karşılamasının mantıklı bir açıklaması yoktur. Bırakınız bir ailedeki bir işçi ya da memuru, bu ailede üç emekli maaşındaki artış bile yukarıdaki temel mal ve hizmetlerdeki fiyat artışlarının gerisinde kalmaktadır. T ü k e ti c i H a k la r ı De r n e ğ i / T EL : 4 25 1 5 2 9 41 7 93 34 419 37 74 / th d @ tu k e t ic ih a k la r i. or g .t r ww w. tu k e ti c ih a k l a r i.o r g .tr 20