Katalog

2 11 EKİM 2020 ODTÜ’lü Aslı Aksoy, beş yılda Türkiye’nin ikinci büyük üreticisi oldu FİGEN YANIK Eli belinde, aklı kuşkonmazlarda figenyanik13 @gmail.com New York’ta bir restoranda yediği kuşkonmazın izinde kariyerine ve şehir hayatına veda etti. Aslı Aksoy, Muğla’da 2.5 dönümlük tarlada başladığı kuşkonmaz üretimini, beş yılda yüzlerce dönüme yükseltti. “Elibelinde Tarım” adını Aslı Aksoy seçti. Hedefi, Avrupa pazarına girmek. ANTİOKSİDAN K endi ifadesiyle “Yolun çizilen değil, seçilen olduğunu” tam da 35 yaşında anlamaDEPOSU “Kuşkonmaz, gerçek bir antioksidan. Folik asit açısından en zengin sebze. Kalbin dostu. Çok lifli olduğu için sindirime yardımcı oluyor. Enerji verdiği ve yaşlanmayı geciktirdiği biliniyor. Düşük kalorili. Dipleri maz mı?’ Kuşkonmazın yabanisini çok iyi biliyordum ama o güne kadar hiç alıp yememiştim. Gen kaynakları Anadolu coğrafya başlar. Meslek hayatınkesilerek çiğ yenilir, en fazla 1.5 dakika yasıydı ama doğrusu daki kariyer basamaklarınhaşlayarak pişirilebilir. Ayrıca az zeytinyağı ilgilenmemiştim. Ben da yükselse de terazinin mutya da tereyağıyla tavada sotelenebilir. de garsondan kuşkonluluk hanesinde birikim azalIzgarada, mangalda ya da fırında da maz istedim. Birazdan maktadır. Hayalleriyle gerçekler pişirilir. Çorbası, yumurtalısı ve tabakta inanılmaz bir fobir türlü dengelenmez. sorbesi de yapılabilir.’’ toğraf çıktı karşıma... Daha üretimde en büyük yardımcıları, bölgenin çalışkan kadınları olur. Arıcılık ve hayvancılıkla uğraşılan köyde hemen herkes onu destekler: “İlk hasattan sonra İstanbul’daki işimden ayrıldım ve güvenli adımlarla ilerledim. Babamın desteği büyük oldu. İlk iki yıl ben İstanbul’dayken tarlayı o kontrol etti. Köyde yaşayan yedi kadınla işe başladık. Ahırdan dönüştürdüğümüz damı, tüm izinleri tamamlanmış bir paketleme tesisi yaptık. 20 dönümden elde ettiğimiz ürünü satınca arazimizi 40 dönüme yükselttik. Zamanla da 15 kadın olduk. 2019’da organik tarım sertifikamıİzmirli Aslı Aksoy, çalışma hayagörüntüsüyle beni çok etkile zı da aldık. Ege’nin insanı gerçekten başka. Kuş tıyla henüz üniversitede öğrenciyken staj di ve ilk tattığım anda da kendi gibi ortalarına düşmüşüm, köylüler beni sahipyaptığı işyerlerinde tanışır. Sınavdaki ilk tercimi çok iyi hissettirdi. Türkiye’ye döner lendi. Onlar tarlayı, her bitkinin halini çok iyi hi ODTÜ İşletme Bölümü’nden mezun oldukdönmez de araştırmaya başladım.” biliyor. Onlarsız hiçbir şey olmaz. Tarım, emek tan sonra da sigorta şirketi, banka ve tekstil sektöründe çalışır. Üretimler, defileler, yurtdışında fuarlarla geçen yoğun mesai saatleri, birkaç yıl sonra sancılı bir sürece dönüşür. Moda dünyasının içinde olmak, ruhuyla örtüşmemeye başlar. Tatillerini Muğla’daki tarla evlerinde geçirirken, “Neyin uğraşı içindeyim? Bir fayda sağlıyor muyum?” şeklindeki sorgulamalarının arttığı dönemde yerel üretim alanında faaliyet gösteren Nar Gourmet’ye geçer. Toprak ve tarımla tanışması, o yıllarda olur. New York’ta yediği kuşkonmaz hayatının dönüm noktası olur: “Garson kibarca ‘Etin yanında ne alırsınız’ diye sordu. ‘Haşlanmış patates mi, kuşkonİYİ TARIM KÖYLÜSÜZ OLMAZ Aksoy, kuşkonmaz üretimini aklına koyar koymaz, ilk adımı Muğla’da bir aile dostlarının tarlasında atar. Uzun yıllardır tarım yapılan bu arazinin 2.5 dönümlük bir alanına tohumlarını ekerek ilk üretim denemelerini yapar. İkinci yılın sonunda ilk hasadını alır. Aynı yıl, işyerinden de ayrılır. Bu üretimin yapılabileceğine karar vererek 20 dönümlük arazi kiralar. 2017’de Tarım Bakanlığı’ndan “Elibelinde Tarım” adıyla iyi tarım sertifikasını alır ve yoluna devam eder. Muğla’nın Yeşilçam köyündeki tarlasındaki yoğun bir iş. Aslında işi yapan da bu kadınlar. Kendi evlerinde de çiftçi. Şimdi ek gelir kaynakları oldu. Dört ay sürekli birlikteyiz. Traktörü bile birlikte kullanıyoruz.” Aksoy, Türkiye’nin kuşkonmaz üretiminde bir numaralı firması olan Eskişehir’deki NOMAD Tarım’la da işbirliği içinde. Kendi firması “Elibelinde Tarım”, beşinci yılda üretimde ikinci sıraya yerleşti. Foodback.co ve Topraktan.co işbirliğinde düzenlenen Gıda ve Tarımda Değişim Yaratan Kadın Girişimci programının bu yılki 10 projesinden biri olmayı başardı. Hedefi, önümüzdeki yıllarda kuşkonmazı Avrupa pazarına çıkarmak. BU YIL EVLERDE YEN İLDİ “Ehlileştirilmiş tohumdan üretimini yaptığımız kuşkonmazdan yeşil ve mor olmak üzere iki çeşit yetiştiriliyor. Eskişehir’de elde edilen beyaz kuşkonmazın yetiştirilişi farklı. Toprak altındaki sürgünler beyaz oluyor. Hasat şubat sonunda başlayıp mart, nisan ve mayıs aylarında yapılıyor. Aynı tohumlardan 1015 yıl verim alabiliyorsunuz. Bir dönüm arazide 1750 kuşkonmaz fidesi yetişiyor. Restoranlara satılıyordu ama bu yıl pandemiden dolayı tüketim evlere kaydı. Zarar olmadı. ‘’ TOPRAĞA SAHİP ÇIKMALIYIZ “Toprak bilinmezliklerle dolu. Öğrenme hiç bitmiyor. Bu yıl gördük ki tek çare toprağa sahip çıkarak bilinçli üretim. İhracatı hedefliyorsak Avrupa’ya göre işçilik yapmalıyız. Avrupa kuşkonmazını üretiyor ama pazara girebiliriz. Antalya’da kiraladığımız 212 dönümlük arazi, Türkiye’nin tek parselde en büyük kuşkonmaz tarlası.’’ İŞİN RUHU KADINLARDA “Yıllar önce babamla Muğla’da bir müzede geziyorduk. Bir halı motifi çok ilgimi çekti. Hakkındaki bilgi notunda ‘Eli belinde motifi, kadın, doğurganlık, bereket, toprak, uğur ve neşenin sembolüdür’ yazıyordu. O gün babama, ‘Bir gün kendi markam olursa, adı eli belinde olacak’ dedim. Yaptığımız işin ruhu, eli belinde...’’ Erken fark et, memeni koru BMİLEİMNEÇLKEANNDSİERRMİEAYI Düzenli tarama testleri yaptırmak, meme kanserinde erken teşhisin en etkili ve güvenilir yolu M amografi, düşük dozda X ışını ile çekilen bir meme röntgen filmidir. Tarama mamografisi meme kanserini klinik olarak ortaya çıkmadan yani elle muayene ile bağlı ölümleri yüzde 3040 oranında azaltabiliyor. Yüksek risk faktörüne sahip değilseniz mamografik tarama 40 yaşından sonra yılda bir yapılıyor. Ancak risk faktörleri ve ailedeki meme saptanmadan 1.5 ile 4 yıl kadar öncesine kanseri öyküsüne göre bu taramaya 30 kadar tespit edebiliyor ve meme kanserine yaşından itibaren yıllık mamografi ve ? MAMOGRAFİ NASIL ÇEKİLİR Çekim için kullanılan cihaz , bir klinik veya özel olarak dizayn edilmiş mobil tarama cihazı içerisinde bulunabilir. nin sıkıştırılmasındaki amaç, dokuların görüntüsünün üst üste binerek yanlış görüntü oluşturmasını engellemektir. MamograÇekim sırasında meme, cihazdaki plakafik tarama, sağladığı erken teşhis avantajı lar arasına yerleştirilerek hafifçe sıkıştırılır nedeniyle günümüzde tüm dünyada kabul ve farklı yönlerden röntgeni çekilir. Meme edilen etkili ve güvenilir bir tanı yöntemidir. DOÇ. DR. CEMAL KAYA KENDI KENDINE MUAYENE Yirmi yaşından sonra her kadının yapması önerilir. Âdet görüyorsa âdetten sonraki 57. gün arasında, menopozdan sonra her ayın sabit bir takvim gününde, emziren kadınlarda ayda bir emzirmeyi takiben göğüslerdeki süt boşaldıktan sonra. u GÖZLE INCELEME: Ayna karşısında yapılmalı. Kollar yukarı kaldırılır, her iki kol başın arkasındayken, ikincisi elleri kalça kemiklerinin üzerine bastırırken; omuzları hafifçe çıkararak öne doğru eğilerek ayrı ayrı önden ve yandan her iki meme ve koltukaltı incelenmeli. Meme derisinde çekinti, deride portakal kabuğu görünümü, kızarıklık, memelerden birinde anormal büyüme, meme başlarında çökme ve etrafında soyulma, kabuklanma tarzında lezyonlar olup olmadığına dikkat edilmeli. Meme başlarında tekrarlayan, inatçı, deri değişiklikleriyle birlikte olan soyulma veya kabuklanmak kanserin çok erken habercisi olabilir. u KLINIK MUAYENE: Doktor yapar. Kişinin risk durumuna göre 2040 yaş arası 13 yılda bir, 40 yaşından sonra yılda bir yapılmalıdır. arada meme MR taraması öneriliyor. mutasyonuna sahip kişiler ile birinci derece Normalde bir kadının yaşam boyu akrabaları. Çocukluk veya gençlik yıllarında meme kanser riski yüzde 12’dir. Eğer tedavi amaçlı göğüs bölgesine radyoterapi bu oran, yüzde 20’nin üzerindeyse almış kişiler. Bazı sendromlara sahip kişiler ile yüksek riskli hasta grubunda bu sendromlara sahip birinci derece akrabanın değerlendirilir. Bazı yüksek riskli olması (LiFraumeni sendromu, Cowden bireyler: Bilinen bir BRCA12 gen sendromu gibi). ? MAMOGRAFI ZARARLI MI M amografi çekimi sırasında, meme çok az miktarda radyasyona kalıyoruz. Sigara içenlerde yıllık radyasyona maruz kalma miktarı mamografi ile alınan radyasmaruz kalır; bu, bir kişinin doğal yon miktarının 25 katı kadar dayollarla aldığı radyasyona benha fazla. Çekim sırasında memeye zerdir. Her kıtalar arası uçak yol uygulanan baskının da herhangi culuğunda veya 5 bin km’lik ara bir zararı yok. Bireyin psikolojik ba seyahati yaptığımızda da ayolarak kendisini hazırlaması dunı miktarda radyasyona maruz rumunda ağrı daha az hissedilir. u ELLE MUAYENE: Ayakta ayna karşısında veya yatarak yapılabilir. Ayakta muayenede; elin üç orta parmağının iç yüzeyi ile küçük dairesel hareketler çizerek muayeneye başlanmalı. Sağ meme için sol, sol meme için sağ el kullanılarak meme üzerine önce hafif, sonra biraz daha bastırmak suretiyle yoklayarak muayene edilmeli. Üç hareket var: 1) Meme dokusu üzerinde saat ibresi yönünde giderek iç içe geçen dairesel çizgiler. 2) Eli kaldırmadan parmaklar kaydırılarak birbirine paralel dikey çizgiler çizerek 3) Meme başında sonlanan çizgisel oklar şeklinde memenin dış kenarından meme başına doğru. u YATARAK ELLE MUAYENE: Sırtüstü yatılır, muayene edilecek taraftaki omuz altına küçük bir yastık yerleştirilir, kol başın üzerine konulur, diğer elin 3 orta parmağının orta iç bölümleriyle dairesel hareketler çizerek muayeneye başlanır. Kol yana konularak diğer elle koltukaltı bölgesi muayene edilir.