Katalog

28 Nisan 2019 3 Veliler ‘alternatif eğitim’ arayışında ama yöntem çok, kafalar karışık Öğrenciler ‘özgür eğitim’ istiyor Dünyanın en ünlü alternatif ya da “özgür” okullarından biri olan Summerhill’de öğrenciler, günlerini nasıl geçireceklerine kendileri karar veriyor. Örneğin istemiyorlarsa bir gün boyunca hiç derse girmeyebilirler. Oynayabilir, okuyabilir, hayal kurabilir, herhangi bir grup projesinde ya da etkinliğinde yer alabilir ya da ‘normal’ derslere katılmayı seçebilirler. 1921 yılında İngiltere’de kurulan bu okulun müdürü Zoë Neill Readhead, “Summerhill dünyadaki en eski çocuk demokrasisidir” diyor.  Dünyanın pek çok yerinde özgür ve demokratik okullar, “alternatif eğitim” metodları uygulayan eğitim kurumları var. “Alternatif eğitim” bir süredir Türkiye’de de birçok annebabanın ve eğitimcinin gündeminde ama hem bu kavram tartışmaya çok açık hem de farklı metodlarla eğitim verme iddiasında olan okulların gerçekten bunu uygulayıp uygulamadıkları konusunda soru işaretleri var. Hepsinden önemlisi çocuğunuzun “alternatif eğitim” almasını istiyorsanız ekonomik durumunuzun buna uygun olması şart çünkü bu kurumların hepsi özel!  Çocuğunu var olan eğitim sisteminin biraz da olsa dışına çıkarmak isteyen annebabaların işi çok zor. “Alternatif eğitim” arayışına girenler, kısa sürede Türkiye’de Montessori, Reggio Emilia ve Waldorf yaklaşımlarından esinlenmiş oyun grupları, anaokulları ve ilkokulları bulunduğunu öğreniyor. Ancak, bu metodların ne kadar hayata geçirildiğini bilmek kolay değil. Bu arayıştaki annebabaların google aramasında hemen karşılarına çıkacak “alternatifokullar” sitesinde okul listeleri var ama bunların hemen başında “Aşağıda Türkiye’de ...metodunu uyguladığını duyuran anaokullarının listesi yer almaktadır. Anaokullarının bu listede yer alması ...metodunu aslına uygun olarak ya da tam olarak uyguladığı anlamına gelmemektedir. Alternatif Okullar olarak herhangi bir okula referans olmamaktayız” deniliyor.  Veliler kooperatif kuruyor Alternatif eğitim arayışındaki velilere bir seçenek sunan Başka Bir Okul Mümkün Derneği (BBOM) okulları, velilerin kurduğu eğitim kooperatifleri yoluyla kuruluyor ve yürütülüyor.   BBOM Eskişehir Uçan Bisiklet İlkokulu velileri Canan Çağdavul ve Şule Sarı, sorularımızı yanıtladı: u Alternatif arayışında olan anababalar ne yapmalı? Maliyet nedir?   Alternatif eğitim uygulamaları aslında doğal olanın, olması gerekenin tarifi. Çocuk doğal öğrenen, merak eden bir canlı ve biz ona uygun alternatif ortamı sunarsak, eğitimcilere dü Fotoğraflar: BBOM Eskişehir Uçan Bisiklet İlkokulu... İlle de “alternatif eğitim” diyorsanız önce bütçe ayırmanız şart, çünkü farklı metodlar uygulayan okulların hepsi özel!  şen sadece gözlem yapıp çocuğun kendini tanımasına eşlik etmek. Anne babalar çocuklarının alternatif eğitimle yetişmesini istiyorlarsa kendilerinin de bir alternatif üretebileceklerinin farkına varmalılar. Eğitim kooperatifleri yoluyla kurulan ve yürütülen, kâr amacı gütmeyen BBOM okulları bir seçenek olabilir. Maliyet,  yaşanılan ilin maddi koşullarına göre değişiyor.  Bir okul açmak sadece ebeveynlerle olamayacak kadar hem zor hem maliyetli bir süreç.   u Türk eğitim sisteminde ‘alternatif’ metodlar ne kadar uygulanabiliyor? Sistem ne kadarına izin veriyor?  Türk eğitim sistemi içinde, farklı alternatif yaklaşımların uygulanmasında hiçbir sıkıntı yok. Okulunuzu farklılaştırılmış eğitim ortamı haline getirebilirsiniz. Yani bakanlık ‘bu kazanımları çocuklara ver ama bunu hangi mekânda, hangi alternatif yaklaşımla vere ceğin senin tercihin’ diyor. Ancak bu metotların uygulanmasını zorlaştıran  öğrenci sayısının yüksek olması. Çocuğa sunulan esnek, dönüşebilen, değişebilir alternatif eğitim ortamı, onun çok iyi gözlenmesini gerektirir. Bireysel Eğitim Planı yapılması, geri bildirim mekanizmasının iyi işlemesi için sayı önemlidir.  u Alternatif okulların en önemli özellikleri nedir?  En önemli özellik, çocukların karar me kanizmalarına daha çok katılmasına alan açıp kendini ifade etmelerine, keşfetmelerine, hazır bilgiyi ezberleyerek değil, sezerek deneyimleyerek öğrenmelerine fırsat tanımak.Çocuğun birey olduğunu kabul etmek. Gerçekten çocuk haklarını içselleştirmek ve hayata geçirmek. Çocuk katılımı ve çocuğun doğayla bağ kurmasına fırsatlar vermek. Ve her şeyden önemlisi başkalarının çocuklarını da bizim çocuğumuz olarak görmek. Kâr amacı gütmeyen topluluk okulları olmak. u İlkokulu böyle okuduktan sonra ‘normal’ okullara geçiş süreci nasıl oluyor?  Bize en çok gelen sorulardan birisidir. İlkokulda bilgiyi doğal akışı içinde öğrenen, sorgulayan, kendi öğrenme sürecinde ve  okul yürütmesinde pay sahibi olan bir birey, normal okul koşullarının da farkında olarak büyüyor. Bir fanusun içinde, toplumdan bağımsız büyümüyor. Aksine içinde yer aldığı koşulları değiştirip dönüştürmeye odaklı, çözüm üzerinden giden bir kafa yapısıyla yetiştiğinden hangi okula giderse gitsin başarılı bir uyum süreci işletile rek bu geçiş çok güzel atlatılabilecektir. GÜLŞAH ELİKBANK Yaşam bir sanattır ve her çocuk doğuştan bir sanatçıdır. Onları sanattan böylesi koparan ve uzağa savuran nedir, peki? Yaşam tasarlanabilen bir sanattır... İnsanın dünyaya gelişi, dalganın kıyıya vurması gibidir. Gelir ve geri döner, diyen bilge, insana ölümlülüğünü, dünyadaki san tüm bunlardan fazlası değil midir? Eşrefi Mahlukat bu dar amaçlarla mı donatılmıştır sahi? Öyle olmadığını tarihin her bir sayfasından apaçık okuyabili geçiciliğini nasıl da zarif bir dil riz. Bu soruyu bir kere kendine le anlatır. Dar bir bakış açısıyla soran biri, yanıtın ne olduğunu baktığımızda, hayat nasıl da uçu kalbinin derinliklerinde biliyor cu, dünle bugün arasında anlam dur zaten. O bitmek bilmeyen sız bir kavga gibi değil mi? Öy huzursuzluk işte tam da bu bil leyse neden bazı insanlar bu ya giden kaynaklanıyor. Kendi sır şama bir iz bırakmanın peşinde? rına vakıf olan insan, o sırrı her İnsanın anlam arayışı neden var geçen gün daha derine gömüp, olduğu günden beri bitip tüken her gece o derinlikten tırnakla mek bilmedi? Çünkü insan ne ka rıyla kazıyarak gerçeği arıyor. dar rasyonel, mantıklı bir varlık Dil, büyülüdür. Bir kere gerçek gibi gözükse de, tüm önemli ka dillendiğinde, hiçbir şey aynı rarlarını duygularıyla alan anla kalamaz, insan da… ması güç bir varlık. Belki de bu sebeple, birçoğu yaşamın son çeyreğine geldiğinde bir telaşa, KENDİNİZE SORUN Gençlere “Hayat Tasarlama derin bir hüzne kapılıyor. Geride Sanatı”ndan söz ediyorum. Ya boşa geçtiği düşünülen onca yıl şamda tüm insanlara eşitçe dağı varken ve ileride sayılı yıllar kal tılan tek şey olan zamanı, har vu mışken, başka türlü düşünmek el rup harman savurmadan önce, den gelir mi sanki? Peki, benlik yolun başında bir karar vermeleri bilincine kavuştuğu üç yaşından gerektiğini hatırlatıyorum. İnsan, itibaren öleceği bilgisine sahip insanı en iyi yine insanda tanırsa, olan insan nasıl oluyor da, zama kendini bilmeyen insan dünya nı böyle umarsız harcayabiliyor? ya nasıl bir katkı sunabilir? Kendi Çünkü bir hayali, bir planı yok… kalbini dinlemeyi öğrenememiş Hayatın tasarlanabilen bir şey ol biri, başkasının acısına nasıl ku duğunu, yaşamı üzerinde tek söz lak kesilebilir? İyi iletişimin sırrı, sahibinin kendisi olduğunu çok söylenmeyeni de duyabilmekten geç fark ediyor. Mark Twain’in geçer. Dinlemek için susmak ge çok sevdiğim o sözünü çok geç rekir, susmak için anlamak… Ya anlıyor: Hayatta iki önemli gün şam bir sanattır ve her çocuk do vardır. Biri doğduğumuz gün, di ğuştan bir sanatçıdır. Onları sa ğeri de neden doğduğumuzu an nattan böylesi koparan ve uza ladığımız gün. DİL BÜYÜLÜDÜR ğa savuran nedir? Meşhur atasözünün anımsattığı gibi, hiç kimse ölmeyecek kadar genç, bir gün Peki siz ne için doğdunuz? daha yaşayamayacak kadar yaş Çevrenizin sizden bekledikleri lı değildir. Fakat bundan mühim ni gerçekleştirmek için mi, sa olan, yaşanan o zamanın, niteliği yamayacağınız ve belki bir tür dir. Yol değil, o yolda rastlanan lü keyifle harcayamayacağınız lar ve onların yürekte bıraktığı iz, bol sıfırlı paralar kazanmak için niteliği keskinleştirir. Siz nasıl bir mi, nerde akşam orda sabah gö hayat tasarlıyorsunuz, bugün ken nül eğlendirmek için mi? İn dinize sormaya ne dersiniz? Ana akım eğitime karşı  A lmanya’nın  Bremen eyaletinde Neue Oberschule Gröpelingen okulunda öğretmen ve kültürlerarası ilişkiler sorumlusu olarak çalışan, Türkiye’deki alternatif eğitimle de yakından ilgilenen ve bu okullara destek veren Sinan Erdoğan, “alternatif eğitim nedir” sorusunu şöyle yanıtlıyor:  “Montessori, Waldorf, Freinet, Reggio Emilio, Demokratik (ya da özgür) okullar gibi modeller var. Farklı vurgularla yola çıkılıyor. Hepsi de ana akım eğitime eleştirel yaklaşan, çocuğa farklı bağlamlarda alan yaratan, farklı eğitim değerlerini kendi modellerinde uygulayan yaklaşımlar. Belki en önemli ortak noktaları; okulu ve eğitimi sadece ‘akademik’ süreçler olarak tanımlayan, notlama, ev ödevleriyle destekleyen ana akıma karşı, çocuğu özgür bir birey olarak ve sanatsal, yaratıcı ve kişilik değerleri üst düzeyde tanımlayan eğitim anlayışları .”