Katalog

A. KADİR PAKSOY’DAN ‘GÖÇ HAZIRLIĞI - SON ŞİİRLER’ ‘Eşeleyip duruyorum ömrün küllerini’ “Artık gözüm yok bu dünyada/ Yalnızca şiir- GÜLTEKİN EMRE lerde gördüm öbür dünyayı/ O da yalan bu da yalan/ Haydi biraz daha şiir yaz da oyalan”. ÖLÜMÜ VE YAŞAMA DAİR... Şiirlerle oyalanmadan öte, dünyayı, yaşa- Göç Hazırlığı - Son Şiirler’deki (Barış Kitaplığı) dizelerin- mı daha iyi tanımaya çalışma çabası şairin şiir- de, yaşamın sonlanmaya doğru yol alışının hüznünü yansıtıyor leriyle yapmaya çalıştığı. “Müzik ve şiir” onu A. Kadir Paksoy. Bu yeni yolculuğu için Doğa Ana, ona şöyle “hiç aldatmayan” “iki vefalı dost”dur. Onu sesleniyor: “‘Kadir’ diyor, ‘evladım,/ yaklaşıyor göç vakti/ top- “hiç yalnız” koymazlar. la artık öteberiyi.” Şair doğup büyüdüğü Darende’nin kendisi- Şairi bir “telaş” alıyor o zaman, gidiyor aklı başından, do- ni unutmamasını ister: Darende Beni Unutma laşıyor eli ayağı, bilemiyor ne yapacağını. Yarım kalan şiirle- (Barış Kitap, 2025). Bu kitabında doğup büyü- rini tamamlamaya çalışıyor. Başlıyor “toplamaya kırık dökük düğü evin eski ve yeni halini, ailesinin portre- dizeleri”ni. “Yaşamın yakıtı” tükenince sırtında “şiir örgüsü lerini, “Ali Dede Dağı”nı, annesini ne çok sev- eski bir hırka”yla ömrünün küllerini eşelemeye başlıyor yüre- diğini, özlem duyduğu şeyleri bir bir şiirlerin- ğinin sesine kulak vere vere. de ele alıyor vefa borcunu ödemeye çalışarak. “Yaşama sevinci” eksik olmayan bir şairdir A. Kadir Paksoy, Ayrıca Yüz Yıl (1923-2023) kitabı Yarım Doğa Ana’nın ona verdikleri için çok çabalamış biridir. Kalan Cumhuriyet Destanı da (Barış Kitap, 2. Kendini neden suçlu duyumsadığını şu dizelerden öğreniyo- basım 2025) onun yaşamı kavrama, ölümden ruz: “Gördükçe toprağa verildiğini körpecik bebeleri/ Gördük- uzak durma çabalarını yansıtan şiirlerinden oluşuyor. çe yaşama sevincini tatmadan ölenleri/ Bir suçluluk duygusu Cumhuriyetimizin 100 yılına damga vuran başlıca kişileri ve kaplıyor içimi/ Onların payını çalmışım gibi”. olayları birer şiirle ele alıyor. Bir de Edebiyat, Edebiyatçı, Ede- Ölüm hep kapımızın, yok yok her an gözümüzün önünde. Gel veriyor: “Kadir Abdal der ki/ Vakt’erişir bir gün/ Bir gün bitti biyatımız (Doruk Yayınları, 2024) kitabı da anılmaya değer. de kurtul bu yakıcı duygudan! Yaşarken ölüm yok elbette. Ölün- der felek/ Kanatlanıp uçar yürek/ Netsek neylesek”. Yalın şiirin şairi, imgeye boğulmayan şiirlerin şairi A. Kadir ce de yaşam yok! Yaşamın, elbette doğanın yasası ölüm. Gün ge- Ölüm teması sanatın, sanatçıların hiç tükenmeyen konusu. Paksoy, yaşamla, geçmişiyle, günümüzle, yaşadığı ortamlarla lince, günü gelince öte dünyaya yolculuk başlıyor. Her sanat dalı her sanatçı her şair kendine göre ele alıyor bu hesaplaşmaların da şairi. Ama yaşarken bunu duyumsamasa da insan, annelerin, baba- ölümsüz konuyu. Şair A. Kadir Paksoy da Göç Hazırlığı’nda, Anlayamadığı bir şey vardır, onu da şöyle dile getiriyor: ların, teyzelerin, dayıların, amcaların, kardeşlerin, komşuların yaşamını gözden geçirir gibi, öte dünyaya günü gelince hazırla- “Benim hayatım önemlidir/ Herkesin hayatı önemlidir/ Ken- ölüme teslim olması kaçınılmaz. Sonra anılara sığınma başlar nacağını bildiriyor yapyalın, içten, etkili şah dizeleriyle. dimi akıllı görmedim hiçbir zaman/ Aptal da saymadım/ Ama ve yaşam devam eder acıları yüklenerek. ‘KÖŞELİ ŞİİR’ yolumu şaşırdığım çok oldu// İnsan kardeşlerim beni çok üz- Şair de halk şiirinin formuna sığınıp şöyle seslenir “Öte İle Şiirin etliye sütlüye karışmasının istenmediğini belirtiyor dü/ Ben de onları üzdüm bilerek bilmeyerek/ Sonunda ödeştik/ Beri Arasında”da: “Kadir diyor ki Abdul’a/ Yakınıp durma “Köşeli Şiir”de A. Kadir Paksoy: “Çekilir çekilmesine de/ Siz bana/ Olur böyle şeyler/ Öte ile beri arasında”. Kimsenin kimseden alacağı yok// Her şey geçip gitti de/ Bir şey onu/ Siz onu köşesinde de çekemezsiniz”. dert oldu içime/ İnsan niçin haya düşman olur/ Niçin öldürür ‘BİR MASALDIR HAYAT’ Şiirin, elbette sorun yansıtıcı, yol gösterici, akıl verici bir du- insan insanı/ Anlayamadım gitti”. (Anlayamadığım) Kabul edelim ki herkes için “Bir Masaldır Hayat”. Hep anlatılan, rumu olmaz, yok öyle bir şey. Ama sezdirici, yansıtıcı bir duru- Ortadoğu’daki savaşı, kadınları, çocukları, annesini, babasını, anlatılacak şu dizelerdeki gibi: “Bir masaldır hayat/ Bir masal mu her zaman olmuştur. Şair, yaşamla vedalaşmaya çalışırken sevdiği kadını, çocukları öldürenleri gel de anla, gel de anla! n nice masal içinde/ Bir kuş nice kuş içinde/ Bir bakarsın yuva kurar bir yandan da ölümle hesaplaşmaya, yüzleşmeye, onu anlama- yeryüzünde/ Bir bakarsın yitip gider gökyüzünde”. ya çalışıyor. Yaptığı, yazdığı “ölüm edebiyatı” yani yakınma Göç Hazırlığı - Son Şiirler / A. Kadir Paksoy / Halk şiiri formundan hırkasıyla A. Kadir Paksoy şöyle ses değil. Yaşamı olduğu gibi kavramaya çalışma. Barış Kitap / 31 s. / 2024. YAŞAR ÖZÜRKÜT’TEN ‘ÖYKÜLERİYLE TÜRKÜLER’ “… derleme yaparım, türkülerin öykülerini sorup soruştururum... “Karadır Kaşların” türküsünün ardında yatan gerçek ne? Ormancı” Yıllar yılı ‘Ah,’ dedim, ‘bu işi tastamam bilimsel bir şekilde birisi türküsünün kahramanı olayı nasıl anlatıyor? “Çökertme”de Halil, yapsa / yapsalar, yitmesin o canım türkülerin asılları ve öyküleri, en kaymakamla neden düşman oldu? Çarşamba’yı sel nasıl aldı? Gesi doğrusundan notalara geçirilse.’ Dileklerin tutması insana yaşam bağlarında dolanan kimdi? kıvancı verir, dileğim kabul görmüş ki o birisi çıktı, o birisi dediğim Özürküt, yıllarını verdiği araştırmaların sonucunda birçok Yaşar Özürküt’tür.” Fikret Otyam kaynaktan, halkın yaşayan belleğinden ve hatta bizzat türkülerin kahramanlarıyla görüşerek damıttığı bilgilerle türkülerin kökenine, nsanın sevincine sevinç katan ya da hüznüne yoldaşlık yapan, o ilk yakıldıkları anlara götürüyor - üstelik kitapta yer alan coşturan, ağlatan, dillerden düşmeyen türküler yalnızca ezgiden, karekodlarla bir yandan da ezgileri dinleme deneyimiyle-. İsözlerden ibaret değildir. Her bir türkünün ardında bu coğrafyada yaşanmış, şekillenmiş, yaşamlara dokunmuş nice öykü gizlidir. Öyküleriyle Türküler, türkülerin ruhuna ilişkin her bakımdan zengin, hem meraklılar hem araştırmacılar için vazgeçilmez bir kaynak. Folklor araştırmacısı ve deneyimli radyo prodüktörü Yaşar Özürküt, n İletişim Yayınları tarafından yayımlanan Öyküleriyle Türküler adlı Öyküleriyle Türküler / Yaşar Özürküt / İletişim kitabında, kimi kıyasla yakın zamanın gerçeklerine dayanan kimi asırlar öncesinin efsanelerinden kaynaklanan türkülerin özüne iniyor: Yayınları / 208 s. / 2025. İVAN BUNİN’DEN ‘KARANLIK YOLLAR’ van Bunin’in 1937-1944 yılları arasında kaleme aldığı çekişmesi, güdüler ile akıl arasında savruluşlar iki dünya öykülerden oluşan ve Mustafa Kemal Yılmaz’ın çevirisiyle savaşının, devrimlerin yıkıp geçtiği bir tarih aralığında aşkı Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanan İ aynı anda hem güçlü bir yaşamsal bağ hem de ölümcül bir Karanlık Yollar’ı, Nobel ödüllü yazarın ustalık yapıtı olarak kopuş haline getirir. bilinmektedir. Rus edebiyatında insan ruhunun ele avuca gelmez yönlerini Yazarın ilk çalışmalarından başlayarak zihnini meşgul eden sözcükleriyle yakalayan özgün üslubuyla Bunin, aşka aşk teması, Karanlık Yollar’daki öykülerde aykırı, sivri ve bakışımıza 40 ayrı öyküde meydan okuyor. n kabullenmesi zor biçimleriyle yeniden belirir. Karanlık Yollar / İvan Bunin / Çeviren: Mustafa Kemal Bunin’in yaratıcılığında aşk, insanın içinde bulunduğu trajik evrenin dokusudur. Yılmaz / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 320 s. / İdeal ile gerçeklik arasındaki karşıtlık, ten ile ruhun 2025. 4 Eylül 2025 10